Deutz OMZ 122 F
| OMZ 122 F | |
| |
| Lokomotywa wąskotorowa Deutz OMZ 122 F kolei przemysłowej na budowie Kanału Gliwickiego. | |
| Przewoźnik | Firmy budowlane, kopalnie i inne zakłady przemysłowe, Wehrmacht. |
| Producent | Deutz |
| Lata budowy | 1932-1965 |
| Układ osi | B |
| Rozstaw szyn | 500-1067 mm |
| Masa służbowa | 10/12* t |
| Nacisk osi na szyny | 5/6* t |
| Rozstaw osi skrajnych | 1150 mm |
| Długość ze zderzakami | 3820/4140* mm |
| Szerokość | 1600 mm |
| Wysokość | 2560 mm |
| Prędkość konstrukcyjna | 17,5*** km/h |
| Maksymalna siła pociągowa | 2100/2350* kg |
| Typ silnika spalinowego | OMZ 122 |
| Moc znamionowa | 36/40** KM |
| Zapas paliwa | 50 l |
| Rodzaj przekładni | mechaniczna, czterobiegowa |
| System hamulca | ręczny.
|
| * w zależności od wariantu - odpowiednią masę lokomotywy uzyskiwano za pomocą balastu. Lokomotywy HF 40 B dostarczone dla Wehrmachtu miały masę 7, 8,5 oraz 9 ton. ** moc ciągła/moc chwilowa (do 10 min). *** Na kolejnych biegach: 3,3/6,0/10,4/17,5 km/h.
| |
Deutz OMZ 122 F - typ wąskotorowej lokomotywy spalinowej, produkowanej przez niemiecką firmę Humboldt-Deutzmotoren AG, Köln. Oznaczenie wywodzi się od zastosowanego typu silnika OMZ 122[1], na bazie którego powstała lokomotywa w dwóch odmianach: F - wąskotorowej (kolei polowej - Feldbahn) oraz R - normalnotorowej (manewrowej - Rangier)[2]. Obie odmiany dzieliły te same rozwiązania części mechanicznej. Wersję wąskotorową kupowały głównie firmy budowlane, kopalnie (do pracy na powierzchni) i inne zakłady posiadające koleje zakładowe. W 1940 roku partię 62 egzemplarzy dostarczono również dla Wehrmachtu, gdzie otrzymały oznaczenie HF 40 B. Ogółem w latach 1932-1944 wyprodukowano 1383 lokomotywy tego typu. W Polsce do czasów dzisiejszych nie dotrwał żaden egzemplarz tej serii.
Opis konstrukcji
Lokomotywa posiada dwucylindrowy, dwusuwowy silnik wysokoprężny Deutz OMZ 122 o mocy ciągłej 36 KM (z możliwością krótkotrwałego jej zwiększenia do 40 KM) przy 600 obrotach na minutę. Zastosowano smarowanie ciśnieniowe z pompą zębatą i wodny układ chłodzenia z obiegiem wymuszonym. Do rozruchu silnika wykorzystywane są wpuszczane do cylindrów sprężone gazy wylotowe, których część magazynowana jest w zbiorniku ciśnieniowym podczas pracy silnika. Czterobiegowa mechaniczna skrzynia biegów z mechanizmem nawrotnym (sprzęgła kłowe) pozwala na uzyskiwanie jednakowych prędkości przy jeździe w obu kierunkach. Silnik ze skrzynią biegów połączony jest za pomocą jednotarczowego sprzęgła suchego. Napęd ze skrzyni przenoszony jest poprzez przekładnię zębatą na tylną oś, która połączona jest z osią przednią za pomocą wiązarów. W odmianie wąskotorowej zastosowano zewnętrzną ostoję w formie skrzyni zespawanej z blach stalowych. Usprężynowanie stanowią resory piórowe. Uruchamiany za pomocą dźwigni ręcznej hamulec mechaniczny działa na wszystkie koła. Lokomotywę wyposażono ponadto w działające w obu kierunkach piasecznice, gwizdawkę wykorzystującą spaliny z układu wydechowego oraz acetylenowe lampy sygnalizacyjne.
Źródła
- Alfred B. Gottwald: Heeresfeldbahnen, Transpress, Stuttgart, 1998, ISBN 3-613-70818-3.
- Broszura reklamowa lokomotywy Deutz OMZ 122 F ze strony feldbahnseite.de (niem.), Frank Engel [dostęp 2014-06-29]
- de.wikipedia: Deutz OMZ 122 R (niem.) [dostęp 2014-06-29]
- heeresfeldbahn.de: HF 40 B (niem.), Florian Rauh [dostęp 2014-06-29]
- werkbahn.de: Deutz-KHD (niem.), Jens Merte [dostęp 2014-06-29]
- feldbahnmuseum-wiesloch.de: Deutz OMZ 122 F (niem.) [dostęp 2014-06-29]