Ełcka Kolej Wąskotorowa

Z Enkol
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ełcka KD.jpg
Poprzednie nazwy:
Lycker Kleinbahn (1913-1945)

Ełcka Kolej Wąskotorowa (1945-1957)
Ełcka Kolej Dojazdowa (1957-2001)

Rok budowy 1913
Zleceniodawca budowy Lycker Kleinbahn-Aktiengesellschaft
Data wpisu do rejestru zabytków 30.09.1991, WKZ 534/847/D/91
Rozstaw szyn 750 mm
Pierwotny rozstaw szyn 1000 mm
Rok przekucia 1951
Istniejące linie Ełk Wąsk. - Turowo
Laski Małe - Zawady-Tworki
Długość czynnego odcinka 15 km
Długość całkowita istniejących szlaków 48 km


Stacje styczne z koleją normalnotorową Ełk Wąskotorowy
Inne ważniejsze stacje Laski Małe, Sypitki, Turowo, Zawady-Tworki
'
Operatorzy
Nazwa Operatora Okres działalności
Lycker Kleinbahn-Aktiengesellschaft 1913 - 1945
PKP 1945 – 2001
Miejski Ośrodek Rekreacji w Ełku Od 2002


'


Ełcka Kolej Wąskotorowa (EKW, niem. Lycker Kleinbahn) – zabytkowa kolej wąskotorowa o prześwicie toru 750 mm zlokalizowana w województwie warmińsko-mazurskim. Obecnie prowadzony jest sezonowy ruch turystyczny na odcinku Ełk Wąsk. - Sypitki przy użyciu trakcji spalinowej, jak również parowej.

Historia

Pierwsze lata

Prace projektowe rozpoczęto z inicjatywy starosty ełckiego Carla Suermondta w 1905 roku. Kolejka miała za zadanie zaktywizować gospodarczo tereny przygranicznego powiatu o słabo rozwiniętej sieci dróg lokalnych. W celu realizacji zadania powołano Towarzystwo Akcyjne Kolejki Ełckiej (Lycker Kleinbahn Aktiengesellschaft), które podlegało Wschodniopruskiemu Towarzystwu Kolejowemu (Ostdeutsche Eisenbahn-Gesellschaft). Akcjonariuszami LKAG było państwo pruskie z udziałem 1 050 000 M, Prowincja Prusy Wschodnie i Powiat Ełk z udziałami po 525 000 M oraz firma Lenz z Berlina, której powierzono budowę i dostawę taboru z udziałem 490 000 M. Całkowity kapitał spółki wynosił 2 590 000 M [1].

Powstała linia jednotorowa, o szerokości torów 1000 mm . Całkowita jej długość wynosi 47,66 km. Główna linia liczy sobie 37,98 km z Ełku do Turowa (wówczas położonego nad granicą z Rosją). W pobliżu miejscowości Laski Małe znajduje się odgałęzienie do Zawad-Tworków o długości 9,68 km. Pierwszy fragment EKW, o długości 24,76 km odcinek do miejscowości Borzymy wraz z 9,7 km odgałęzieniem do m. Zawady-Tworki, otwarto już 23 października 1913.

I wojna światowa

Drugi odcinek po wyparciu Rosjan (trwała I wojna światowa) 1 grudnia 1915 – 13,22 km odcinek Borzymy-Turowo. Przewozy pasażerskie i towarowe wznowiono na EKW po ostatecznym usunięciu zniszczeń wojennych na tym terenie, co nastąpiło 5 października 1918[2]. W 1938 przewieziono 29 026 ton towarów i 54 837 pasażerów. W 1939 roku tabor posiadał 5 parowozów, 9 wagonów pasażerskich, 2 wagony pocztowe i 37 wagonów towarowych. [3].

Muzeum Zabytków Kolejnictwa z 1913 roku

II wojna światowa

Kolejnych zniszczeń dokonała ofensywa rosyjska podczas II wojny światowej – szczęśliwie ocalały jednak wszystkie parowozy. W 1951 przekuto tory na 750 mm. Aż do lat 60. na trasie kursowały lokomotywy parowe, a od 1968 doszły 2 lokomotywy spalinowe Lyd-1, jednak parowozy nadal jeździły po Ełckiej Kolei Dojazdowej. Mimo wielkiej popularności wśród mieszkańców oraz turystów dochody EKW nie pokrywały wydatków – nowa sytuacja polityczno-gospodarcza sprawiła, że przed ełcką wąskotorówką stanęło, mimo wpisania na listę zabytków, widmo upadku.

Okres współczesny

W 2001 PKP podjęła decyzję o likwidacji linii – rok później przejął ją ełcki Urząd Miasta i przekazał Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji, jako Ełcką Kolej Wąskotorową (do tej pory funkcjonowała pod nazwą Ełckiej Kolei Dojazdowej). W historii EKW rozpoczął się nowy etap. Obecnie pociągi mogą kursować na całej trasie wąskotorówki, jednak dla potrzeb turystów najczęściej wykorzystywana jest tylko jej część.

Stacja, muzeum

Szablon:Osobny artykuł Na ulicy Wąski Tor 1 w Ełku znajduje się osobna stacja kolei wąskotorowej – Ełk Wąskotorowy, położona w pobliżu głównej stacji kolejowej. W budynku funkcjonuje muzeum poświęcone historii ełckiego węzła kolejowego. W muzeum znajdziemy przedmioty wyprodukowane przed 1945 rokiem, od dawnego urządzenia do datowania kartonowych biletów, przez miniaturowe modele lokomotyw, po zbiór przedmiotów używanych niegdyś na co dzień w pracy konduktorów, zawiadowców, dróżników. Można tu przymierzyć dawne wyposażenie służbowe konduktorów. Kolejną atrakcją turystyczną jest skansen pszczelarski, w którym rzeźbione są w pniach drzew ule, wyrabia się małe rzeźby z miodu i wosku pszczelego[4].

Muzeum Ełckiej Kolei Wąskotorowej

  • w sezonie (maj-wrzesień)
    • czynne codziennie 8:00 - 15:00 (po uzgodnieniu telefonicznym tel. 610 00 00)
  • poza sezonem (październik- kwiecień)
    • czynne poniedziałek – piątek 8:00 – 15:00

Kalendarium Kolei Wąskotorowej

  • 1905 - opracowanie projektu budowy ełckiej kolei wąskotorowej
  • 1912 - rozpoczęcie budowy i powstanie Lycker Kleinbahn
  • 1913 - otwarcie linii Ełk - Borzymy i Laski Małe - Zawady
  • 1918 - otwarcie ruchu publicznego na wszystkich liniach
  • 1945 - przejęcie kolei DOKP w Olsztynie i powołanie Ełckiej Kolei Wąskotorowej
  • 1951 - przebudowa torów z 1000 mm na 750 mm
  • 1957 - powstanie Zarządu Kolei Dojazdowej przy DOKP w Olsztynie i powołanie Ełckiej Kolei Dojazdowej
  • 1975 - wprowadzenie trakcji spalinowej
  • 1991 - wpisanie całej ełckiej kolei do rejestru zabytków
  • 1992 - wprowadzenie do eksploatacji transporterów
  • 1993 - wprowadzenie pociągów turystycznych z trakcją parową
  • 2001 - wstrzymanie ruchu pociągów przez PKP
  • 2002 - przejęcie przez samorząd miejski w Ełku, rozpoczęcie działalności turystycznej

Obecny tabor

Galeria

  • Wąski Tor

  • Kolejka Wąskotorowa

  • Lokomotywa

  • Pociąg z turystami w trasie

  • Lokomotywa

  • Wagon wąskotorowy Bxhpi na stacji w Ełku

Przypisy

  1. ↑ Zeitschrift für Kleinbahnen, v. 19 1912 r. (s. 722)
  2. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa ([[język polski |pol. ]] ). [dostęp 20 stycznia 2009].
  3. ↑ Ełcka Kolej Wąskotorowa
  4. ↑ http://www.wartozwiedzic.pl/elk/785

Linki zewnętrzne



Ta strona zawiera treści z Wikipedii. Oryginalny artykuł był umieszczony pod nazwą Ełcka Kolej Wąskotorowa. Lista autorów jest dostępna w historii strony. Tekst z Wikipedii jest udostępniony na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Źródło: „https://enkol.pl/index.php?title=Ełcka_Kolej_Wąskotorowa&oldid=7129”