Edytujesz Kolej Dahlmanna

[[Plik:Dahlmann Rail Oborniki PL.JPG|thumb|200px|Schemat przebiegu Kolei Dahlmanna w [[Oborniki|Obornikach Wlkp.]]]]
[[Plik:Mlyn Dahlmanna, Oborniki.JPG|thumb|230px|Młyn i wagony na starej pocztówce]]
[[Plik:MOs810, WG 2014 48, powiat obornicki, Dahlmann Mill (3).JPG|thumb|230px|Ślad po torowisku]]
[[Plik:MOs810, WG 2014 48, powiat obornicki, Dahlmann Mill (5).JPG|thumb|230px|Fragment toru [[kolej wąskotorowa|wąskiego]]]]
[[Plik:MOs810, WG 2014 48, powiat obornicki, Dahlmann Mill (4).JPG|thumb|230px|Szyna]]
'''Kolej Dahlmanna''' – wąskotorowa [[bocznica kolejowa]], wraz z [[Młyn wodny|młynem]] stanowiąca założenie przemysłowe funkcjonujące do 
lat 70. XX w. na terenie [[Oborniki|Obornik Wielkopolskich]].

== Informacje ogólne ==
[[Kolej wąskotorowa]] znajdowała się w lesie należącym do obornickiego przedsiębiorcy Dahlmanna, łącząc tamtejszy młyn z linią kolejową [[Oborniki Wielkopolskie (stacja kolejowa)|Oborniki]] – [[Wronki]]. Była jedną z dwóch linii wąskotorowych na terenie Obornik. Druga znajdowała się po przeciwnej (południowej) stronie [[Warta|Warty]], za torami kolejowymi, przy drodze do [[Gołaszyn (powiat obornicki)|Gołaszyna]]. Była to [[kolej cegielniana]].

== Młyn ==
Młyn Dahlmanna (istniejący do dziś) to stary młyn, tzw. Starościański, o którym pisze historia miasta już w XVI w. Został on w XVII w., przez ówczesnego starostę obornickiego, sprzedany rodzinie Busów, przechodził później w ręce rodziny Dittmar i ostatecznie przemysłowca E. Dahlmanna, który go znacząco rozbudował i przystosował do nowoczesnych zasad gospodarowania. Nie był to jedyny młyn nad [[Wełna (rzeka)|Wełną]] w rejonie Obornik – funkcjonowały także podobne zakłady W. Barciszewskiego oraz Brunka w [[Kowanówko|Kowanówku]].

== Historia kolei ==
[[Kolej przemysłowa]] w lesie Dahlmanna powstała prawdopodobnie w 1910, kiedy to do eksploatacji oddano wspomnianą wyżej linię kolejową Oborniki – Wronki. Rozstaw szyn kolei wynosił 600 mm. Tor o długości około 1 kilometra zaczynał się pod młynem Dahlmanna (w rejonie ul. Chłopskiej) a kończył przy rampie powyższej trasy kolejowej (opodal słupka kilometrowego 1,9). Po linii transportowano zboża, mąkę i półprodukty do młyna i zapewne wywożono gotowe produkty młynarskie. Obsługiwana była trakcją konną. W latach 40. XX w. konie zastąpiły niemieckie [[Ciągnik rolniczy|traktory]], najpewniej marki [[Lanz Bulldog]]. W latach 60. obsługę kolei zapewniały traktory polskiej produkcji, [[Ursus C-355|Ursusy C-355]]. Służyły one kolejce jako namiastki lokomotyw już do końca jej istnienia. Wzrost znaczenia transportu samochodowego spowodował, że podjęto decyzję o likwidacji kolei. Nastąpiło to w 1974.

== Tabor i zasady ruchu ==
Na początku funkcjonowania kolei jeździły dwuosiowe koleby. Wzrost przewozów towarów spowodował wprowadzenie do eksploatacji czteroosiowych wagonów z metalowym podwoziem i drewnianym pudłem. Ciekawy był sposób przetaczania wagonów z powrotem do młyna. Odbywał się on siłą grawitacji. Wagony samodzielnie toczyły się do młyna. Nad bezpieczeństwem czuwał pracownik, który siedział w pierwszym wagonie i operował hamulcem.

== Pozostałości ==
Jedyną pozostałością po kolei Dahlmanna jest (2009) [[beton]]owa rampa przy linii kolejowej do Wronek. Można się też domyślić śladu przebiegu linii po ukształtowaniu terenu.

== Zobacz też ==
* [[Kolej cegielniana w Gołaszynie]]
* [[Kolej folwarczna w Objezierzu]]

== Bibliografia ==
* Krzysztof Springer: [https://web.archive.org/web/20140325114606/http://www.oborniki.com.pl/historia/varia/kolej2.php ''Obornickie wąskie tory''], w: ''Gazeta Powiatowa Ziemia Obornicka'', Oborniki Wlkp., 2009

[[Kategoria:Koleje wąskotorowe w Polsce]]
[[Kategoria:Młyny w Polsce]]
[[Kategoria:Obiekty budowlane w Obornikach]]