Edytujesz Heeresfeldbahn
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Edycja może zostać wycofana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
Aktualna wersja | Twój tekst | ||
Linia 2: | Linia 2: | ||
== Historia == | == Historia == | ||
− | Po wojnie Prusko-Francuskiej w latach 1870-1871 stało się jasne, że kolej może odegrać kluczową rolę podczas działań | + | Po wojnie Prusko-Francuskiej w latach 1870-1871 stało się jasne, że kolej może odegrać kluczową rolę podczas działań wojennych pozwalając na szybkie przerzucanie wojsk z głębi kraju na front oraz umożliwiając sprawne dostarczanie zaopatrzenia dla walczących oddziałów. Symbolem nowego podejścia do prowadzenia wojny stało się stwierdzenie szefa sztabu Armii Pruskiej Helmuta von Moltke: "Nie budujcie twierdz, budujcie koleje!" W związku z tym już w 1871 zostały powołane pierwsze oddziały kolejowe w wojsku pruskim, które wkrótce stało się wiodącą siłą w powstającej Armii Cesarstwa Niemieckiego. |
− | Przed I wojną światową w Niemczech przyjęto jako standardową szerokość toru 600 mm< | + | Przed I wojną światową w Niemczech przyjęto jako standardową szerokość toru 600 mm<ef>Wyjątkiem były wojska saskie, które stosowały tor o szerokości 750 mm.</ref>, podczas gdy w Austrii stosowano typową dla wąskotorowych kolei austriackich szerokość 760 mm oraz 700 mm w przypadku lekkich kolei dowozowych (''Förderbahn''). Największą rolę wojskowe koleje polowe odegrały podczas I wojny światowej, gdy ich linie były masowo budowane przez wszystkie armie biorące udział w walkach. Miały zapewniać sprawny dowóz wojska, materiałów i sprzętu podczas prowadzenia działań wojennych. Umożliwiały również ewakuację rannych. Po przesunięciu linii frontu były rozbierane lub przeznaczane do innych funkcji (transport płodów rolnych, drewna a nawet przewozy pasażerskie). W chwili zakończenia I wojny światowej wiele niemieckich i austriackich kolei polowych wraz ze sprzętem znalazło się na terenach okupowanych (nim. w odrodzonej II RP) i zostało skonfiskowanych.<br /> |
Postanowienia Traktatu Wersalskiego zakazywały Niemcom posiadania oddziałów wojsk kolejowych. Ich tabor i materiały były przekazywane innym państwom w ramach reparacji wojennych albo odsprzedawane na potrzeby cywilne. Należy zauważyć, że znaczna podaż stosunkowo nowoczesnego, prostego w obsłudze i taniego sprzętu przyczyniła się do gwałtownego rozwoju przemysłowych kolei wąskotorowych w latach '20 również w Polsce. Jednocześnie w okresie międzywojennym stało się jasne, że wobec rozwoju transportu drogowego, artylerii i lotnictwa militarne znaczenie wąskotorowych kolei polowych będzie stopniowo malało.<br /> | Postanowienia Traktatu Wersalskiego zakazywały Niemcom posiadania oddziałów wojsk kolejowych. Ich tabor i materiały były przekazywane innym państwom w ramach reparacji wojennych albo odsprzedawane na potrzeby cywilne. Należy zauważyć, że znaczna podaż stosunkowo nowoczesnego, prostego w obsłudze i taniego sprzętu przyczyniła się do gwałtownego rozwoju przemysłowych kolei wąskotorowych w latach '20 również w Polsce. Jednocześnie w okresie międzywojennym stało się jasne, że wobec rozwoju transportu drogowego, artylerii i lotnictwa militarne znaczenie wąskotorowych kolei polowych będzie stopniowo malało.<br /> | ||
Oddziały wojsk kolejowych w strukturach ''Wehrmachtu'' zostały utworzone dopiero w 1939 roku. Mimo, że ich głównym zadaniem miała być odbudowa i obsługa normalnotorowych linii magistralnych na terenach zajętych, przewidywano również ich wykorzystanie przy budowie i eksploatacji polowych kolei wąskotorowych. Podczas II wojny światowej typowe wojskowe koleje polowe były budowane raczej sporadycznie (przykładem może być linia na Mierzei Wiślanej wybudowana przez ''Wehrmacht'' na początku 1945 roku). Wojska kolejowe zgodnie z założeniami zajmowały się przede wszystkim usuwaniem zniszczeń i ewentualną rozbudową głównych korytarzy tranzytowych w okupowanej Europie. | Oddziały wojsk kolejowych w strukturach ''Wehrmachtu'' zostały utworzone dopiero w 1939 roku. Mimo, że ich głównym zadaniem miała być odbudowa i obsługa normalnotorowych linii magistralnych na terenach zajętych, przewidywano również ich wykorzystanie przy budowie i eksploatacji polowych kolei wąskotorowych. Podczas II wojny światowej typowe wojskowe koleje polowe były budowane raczej sporadycznie (przykładem może być linia na Mierzei Wiślanej wybudowana przez ''Wehrmacht'' na początku 1945 roku). Wojska kolejowe zgodnie z założeniami zajmowały się przede wszystkim usuwaniem zniszczeń i ewentualną rozbudową głównych korytarzy tranzytowych w okupowanej Europie. | ||
Linia 13: | Linia 13: | ||
==== do 1918 r. ==== | ==== do 1918 r. ==== | ||
− | Przed I wojną światową wojska niemieckie zamawiały głównie parowozy podwójne typu Cn2t + Cn2t ''[[Zwilling]]'' oraz Dn2t ''[[Brigadelokomotive]]''. Jednocześnie pracowano nad kolejnymi konstrukcjami, które jednak na ogół nie weszły do masowej produkcji. Wyjątkiem były lokomotywy Cn2t o mocy 50 KM, których 150 sztuk wyprodukowała w latach 1914-1918 firma Orenstein & Koppel (dodatkowo 4 maszyny o podobnych parametrach dostarczył Krauss). W ostatnim okresie wojny opracowano nowe lokomotywy En2t, które miały zastąpić nieco słabszą ''Brigadelokomotive''. Ponieważ jednak większość z nich zbudowano już po zakończeniu wojny, nie były eksploatowane przez wojsko, lecz od razu z magazynów demobilizacyjnych trafiły do odbiorców cywilnych. Lokomotywy niemieckich kolei polowych oznaczano kolejnymi numerami z zakresu<ref>Informacje na podstawie: Oktawian Duda, Zygmunt Świerzewski, Krzysztof Zintel: ''Leśnie kolejki wąskotorowe południowo-wschodniej Polski'', Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 1995, ISBN 83 | + | Przed I wojną światową wojska niemieckie zamawiały głównie parowozy podwójne typu Cn2t + Cn2t ''[[Zwilling]]'' oraz Dn2t ''[[Brigadelokomotive]]''. Jednocześnie pracowano nad kolejnymi konstrukcjami, które jednak na ogół nie weszły do masowej produkcji. Wyjątkiem były lokomotywy Cn2t o mocy 50 KM, których 150 sztuk wyprodukowała w latach 1914-1918 firma Orenstein & Koppel (dodatkowo 4 maszyny o podobnych parametrach dostarczył Krauss). W ostatnim okresie wojny opracowano nowe lokomotywy En2t, które miały zastąpić nieco słabszą ''Brigadelokomotive''. Ponieważ jednak większość z nich zbudowano już po zakończeniu wojny, nie były eksploatowane przez wojsko, lecz od razu z magazynów demobilizacyjnych trafiły do odbiorców cywilnych. Lokomotywy niemieckich kolei polowych oznaczano kolejnymi numerami z zakresu<ref>Informacje na podstawie: Oktawian Duda, Zygmunt Świerzewski, Krzysztof Zintel: ''Leśnie kolejki wąskotorowe południowo-wschodniej Polski'', Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 1995, ISBN 83 901902-2-2</ref>: |
{| class="wikitable sortable" | {| class="wikitable sortable" | ||
|- | |- | ||
Linia 59: | Linia 59: | ||
==== Lata 1919 - 1945 ==== | ==== Lata 1919 - 1945 ==== | ||
− | Szybka rozbudowa ''Wehrmachtu'' i związane z nią odtworzenie oddziałów kolejowych tuż przed wybuchem II wojny światowej zmusiły władze wojskowe do sięgnięcia po istniejące rozwiązania lokomotyw przemysłowych oferowane przez niemieckich producentów. Równocześnie jednak rozpoczęto prace nad nowymi konstrukcjami, które w pełni | + | Szybka rozbudowa ''Wehrmachtu'' i związane z nią odtworzenie oddziałów kolejowych tuż przed wybuchem II wojny światowej zmusiły władze wojskowe do sięgnięcia po istniejące rozwiązania lokomotyw przemysłowych oferowane przez niemieckich producentów. Równocześnie jednak rozpoczęto prace nad nowymi konstrukcjami, które w pełni spełnić miały wymogi armii. Ogółem w trakcie II wojny światowej oddziały kolejowe ''Wehrmachtu'' dysponowały lokomotywami następujących serii: |
'''Lokomotywy parowe:''' | '''Lokomotywy parowe:''' | ||
Linia 76: | Linia 76: | ||
<References/> | <References/> | ||
[[Kategoria:Hasła encyklopedyczne]] | [[Kategoria:Hasła encyklopedyczne]] | ||
− |