Kolej parkowa w Parku Śląskim

Kolej parkowa w Parku Śląskim (również Parkowa Kolej Wąskotorowa, w skrócie PKW) – turystyczna, wąskotorowa kolej parkowa na terenie Parku Śląskiego (dawny WPKiW) w Chorzowie, od 2017 roku nieczynna.

Tabor Istniejąca część trasy kolei (Wesołe Miasteczko – Zoo) liczy 1050 m i z obu strona zakończona jest kozłem oporowym. Tory mają rozstaw szyn 785 mm (od 2014 roku). Podkłady są drewniane, mają długość 1500 mm i są rozstawione co 800 mm. Torowisko przystosowane jest do składów o maksymalnej masie 30 t i do maksymalnego nacisku na oś równego 7 t. Maksymalna prędkość to 25 km/h.

W 2014 roku planowano, że do 2016 zostaną odbudowane odcinki Zoo – Planetarium (1500 m) oraz Planetarium – Przystań (1850 m), tak się jednak nie stało. Pełna trasa kolei liczyłaby w ten sposób 4,2 km.

Historia Kolejka powstała w roku 1957 i początkowo kursowała na odcinku Przystań – Zoo, a później wydłużono ją do Wesołego Miasteczka[5]. Pierwotnie, do roku 1965 szlak miał prześwit 1000 mm, a pociągi zestawiano ze zbudowanych w warsztatach WPK w Chorzowie Batorym jednokierunkowych wagonów motorowych (3szt.) i doczepnych (3szt.). Do obracania wagonów służyły obrotnice na stacjach końcowych.

W 1965 roku tory kolejki przekuto na 900 mm, w związku z wyeksploatowaniem wagonów motorowych (ich samochodowe silniki Ford V8 pochodziły jeszcze z wojennego demobilu) i brakiem taboru „metrowego” w centralnie sterowanej gospodarce[8]. Do 1966 roku pracę podjął nowy tabor – trzy lokomotywy spalinowe 2WLs50 (nr 1771-1773) i 10 zbudowanych w WPK wagonów letnich[8]. Małe lokomotywy nie najlepiej radziły sobie na tej trudnej trasie, mającej „górski” profil. Wycofano je w 1973 roku, sprowadzając dwie mocniejsze, bardzo charakterystyczne lokomotywy WLs75 (nry 75 i 76), które upodobniono do parowozów z Dzikiego Zachodu montując duże kominy i zgarniacze. W 1988 roku zastąpiono je dwoma zakupionymi w KWK Katowice WLs150 (nr 7079 i 7658), przebudowanymi z toru 785 mm na 900 mm przez Konstal.

Kryzys lat 80. XX wieku odbił się niekorzystnie na sytuacji parku. Na trasę kolejki zaczął wyjeżdżać już tylko jeden pociąg, zamknięto dwa przystanki. Lokomotywy WLs150 sprzedano i zastąpiono jedną, pracującą do 2011 roku nowoczesną lokomotywką WLP-50 zakupioną w ZNTSiS „Brzesko” w 1994 roku.

W lipcu 2003 operatorem kolejki zostało Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.

W 2011 roku po zakończeniu sezonu letniego kolejka, ze względu na zły stan techniczny, zakończyła działalność[9]. 31 maja 2012 roku Park Śląski wypowiedział ze względu na zły stan toru umowę dzierżawy dotychczasowemu operatorowi kolejki – SGKW[8]. Podjęto decyzję o kompletnej odbudowie trasy według nowej dokumentacji, ze zmianą rozstawu szyn z 900 mm na typowy dla kolei górnośląskich 785 mm[8]. W październiku 2012 rozpoczęto rozbiórkę kolejki[2], a w 2013 roku rozpoczęto odbudowę na około 1-kilometrowym odcinku pomiędzy ZOO a wesołym miasteczkiem[1]. W lutym 2014 roboty ziemne przy odbudowie pierwszego odcinka były już na ukończeniu. Nowym operatorem został Jarosław Łuszcz, zarządzający zabytkową stacją w Rudach[8]. 17 czerwca 2014 do parku wypożyczono tabor z Rud Raciborskich na jazdy próbne (parowóz Las49, spalinowozy Lxd2 i 2Wls50 i dwa wagony letnie). 19 czerwca 2014 kolejka została ponownie otwarta.

Na początku 2017 roku dotychczasowy operator zawiesił kursowanie kolejki ze względu na brak realizacji obietnic związanych z odtworzeniem całej trasy.

26 września 2018 przedstawiciele Zarządu Parku oraz Zarządu Województwa Śląskiego podpisali umowę na kompleksową rewitalizację Parku Śląskiego obejmującą m.in. odnowienie całej trasy parkowej kolejki wraz z zakupem taboru.

Tabor W 2014 roku na kolejce kursował wypożyczony z Rud Raciborskich parowóz Las49-3343, spalinowozy Lxd2-11 i 2Wls50 oraz 2 otwarte wagoniki 32-osobowe stylizowane na przedwojenne[14][8].

W 2015 roku do Chorzowa przewieziono jako nieczynny eksponat parowóz Borsig z 1929 roku z Huty Florian oraz przeznaczoną do remontu lokomotywę spalinową WLs150-7211, odkupioną ze złomu (dawniej z KWK Siemianowice)[15]. W 2016 roku miał tam też trafić wagon motorowy MBxd2-308, przebudowany z rozstawu szyn 1000 mm[15].