Zwilling

Zwilling
Fabryczne zdjęcie parowozy Krauss 3298/1899.
Przewoźnik	HFB, inni
Oznaczenie przewoźnika	HFB 1-182, różne
Producent	Borsig, Hagans, Hanomag, Hartmann, Henschel, Jung, Krauss, Linke-Hofmann, Orenstein & Koppel, Schwartzkopff
Lata budowy	1890 - ok. 1914
Liczba wyprodukowanych egzemplarzy	454
Rozstaw szyn	600 mm
Długość parowozu	8200 mm
Szerokość	1600 mm
Wysokość	2700 mm
Układ osi	C + C
Rozstaw osi skrajnych	5280 mm
Rozstaw osi sztywnych	1300 mm
Średnica kół napędowych	580 mm
Ciśnienie pary w kotle	15 bar
Powierzchnia rusztu	2 x 0,3 m²
Powierzchnia ogrzewalna kotła	2 x 14,29 m²
Powierzchnia przegrzewacza	Brak
Typ silnika parowego	bliźniaczy na parę nasyconą
Liczba cylindrów	2 x 2
Średnica cylindrów	180 mm
Skok tłoka	240 mm
Rodzaj rozrządu	Allan*
Moc znamionowa	2 x 30 KM
Maksymalna siła pociągowa	2 x 820 kg
Prędkość konstrukcyjna	20 km/h
Masa własna	2 x 7 t
Masa służbowa	2 x 8,5 t
Masa napędowa	2 x 8,5 t
Nacisk osi na szyny	ok. 2,8 t
Typ tendra	doczepny w niektórych egzemplarzach**
Zapas węgla	2 x 0,25 t
Zapas wody	2 x 0,83 m³
System hamulca	Ręczny
System ogrzewania	Brak
* - nieliczne egzemplarze wyprodukowano z rozrządem Heusingera. ** do parowozu zaprojektowano tender mieszczący dodatkowy zapas wody.

Zwilling (niem. bliźniak) - wąskotorowa podwójna lokomotywa parowa produkowana od 1890 roku do wybuchu I wojny światowej na potrzeby bawarskich, pruskich i japońskich kolei wojskowych. Pojedyncze egzemplarze zostały dostarczone również odbiorcom cywilnym. Poszczególne zespoły składające się z dwóch członów określanych jako Illing miały wspólny numer fabryczny oraz wojskowy, do którego dodawano odpowiednio litery A i B.

Historia

W związku z rozbudową niemieckich oddziałów kolejowych w latach 80 XIX wieku pojawiła się konieczność opracowania ujednoliconej lokomotywy, która sprawdzi się w warunkach wojskowych kolei polowych. Zadanie to powierzono pierwotnie firmie Hohenzollern, jednak dostarczone przez nią dwa prototypowe egzemplarze nie spełniły oczekiwań wojska. W 1890 roku swoją lokomotywę podwójną typu Zwilling zbudowała dla wojsk bawarskich firma Krauss. Identyczne maszyny zmówione zostały również na potrzeby pruskich oddziałów kolejowych. Od 1895 roku produkowały je również inne fabryki niemieckie przede wszystkim na potrzeby wojska, jednak w 1901 roku Krauss dostarczył partię 10 lokomotyw do Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej (obecnie Namibia). W tym samym okresie dostarczono 5 egzemplarzy serii próbnej dla wojsk japońskich. Następnie w latach 1905-1906 do Japonii wysłano kolejnych 188 lokomotyw tego typu. Mimo, że od 1905 roku produkowano czteroosiowe Brigadelokomotive, nie zrezygnowano z zamówień na lokomotyw typu Zwilling. Dopiero u progu I wojny światowej po zbudowaniu 454 lokomotyw podwójnych produkcja została zakończona. Wyprodukowane lokomotywy były przydzielane do jednostek wojsk kolejowych, gdzie służyły do szkolenia żołnierzy, budowy i eksploatacji kolei poligonowych lub gospodarczych zarówno na terenie Niemiec, jak również w koloniach. Podczas I wojny światowej były powszechnie stosowane do prowadzenia ruchu na kolejach polowych budowanych na zapleczu frontu. Po 1918 roku wiele z nich pozostało w różnych krajach Europy, w tym również w Polsce. Ze względu na dużą podaż zdemobilizowanych mocniejszych maszyn Brigadelokomotive stosowanie maszyn podwójnych było mało atrakcyjnym rozwiązaniem. W związku z tym wiele lokomotyw było rozdzielanych i po przebudowie poszczególne człony służyły jako niezależne parowozy Cn2t na kolejach przemysłowych. Przestarzałe rozwiązania techniczne zastosowane w parowozach Zwilling przyczyniły się do ich szybkiego wycofywania z ruchu. Ostatnie dwa człony (96 B Henschel 4153/1895 i 154 A Henschel 5376/1900) zostały zachowane odpowiednio w Turcji i Namibii.

Źródła

• Alfred B. Gottwald: Heeresfeldbahnen, Transpress, Stuttgart, 1998, ISBN 3-613-70818-3
• heeresfeldbahn.de: Zwilling (niem.), Florian Rauh [dostęp 2014-06-30].