Edytujesz Górnośląskie Koleje Wąskotorowe
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Edycja może zostać wycofana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
| Aktualna wersja | Twój tekst | ||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''Górnośląskie Koleje Wąskotorowe''' ('''GKW''', miejscowa nazwa ''[[wikt:rosbanka|rosbanka]]'', niem. ''Oberschlesische Schmalspurbahn'' (OSSB)) – publiczna sieć [[kolej wąskotorowa|kolei wąskotorowych]] o [[rozstaw szyn|prześwicie toru]] 785 mm służąca głównie do transportu surowców i półproduktów między zakładami przemysłowymi Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. | '''Górnośląskie Koleje Wąskotorowe''' ('''GKW''', miejscowa nazwa ''[[wikt:rosbanka|rosbanka]]'', niem. ''Oberschlesische Schmalspurbahn'' (OSSB)) – publiczna sieć [[kolej wąskotorowa|kolei wąskotorowych]] o [[rozstaw szyn|prześwicie toru]] 785 mm służąca głównie do transportu surowców i półproduktów między zakładami przemysłowymi Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. | ||
| − | Ich powstanie zostało uwarunkowane niewydolnością ówczesnego systemu transportu towarów, który opierał się na drogowym przewozie konnym (przez tzw. wekturantów). W naturalny sposób GKW łączyły ze sobą autonomiczne wąskotorowe [[kolej przemysłowa|koleje wewnątrzzakładowe]] poszczególnych kopalń, hut i innych fabryk. Niezależnie od GKW, poszczególne przedsiębiorstwa tworzyły własne linie i sieci kolejowe, np. linia [[Linia wąskotorowa Gliwice – Racibórz|Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz]] | + | Ich powstanie zostało uwarunkowane niewydolnością ówczesnego systemu transportu towarów, który opierał się na drogowym przewozie konnym (przez tzw. wekturantów). W naturalny sposób GKW łączyły ze sobą autonomiczne wąskotorowe [[kolej przemysłowa|koleje wewnątrzzakładowe]] poszczególnych kopalń, hut i innych fabryk. Niezależnie od GKW, poszczególne przedsiębiorstwa tworzyły własne linie i sieci kolejowe, np. linia [[Linia wąskotorowa Gliwice – Racibórz|Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz]] czy sieć kolei łącząca zakłady koncernu [[Georg von Giesches Erben|Giesche`s Erben]] w rejonie Szopienic. Większość prywatnych kolei miała zapewnione połączenie z siecią publicznych GKW. Niektóre z nich, jak np. linię Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz zostały organizacyjnie przyłączone do GKW po 1945 roku w ramach jednego przedsiębiorstwa – [[Polskie Koleje Państwowe|Polskich Kolei Państwowych]]. |
Górnośląskie Koleje Wąskotorowe pełniły funkcję kolei znaczenia miejscowego, tj. większość ładunków została nadawana do i ze stacji w obrębie własnej sieci. z wyjątkiem typowo pasażersko-towarowej linii Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz, GKW w zasadzie nie służyły transportowi osób. Incydentalne przypadki przewozów pasażerskich miały miejsce zaraz po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] między Katowicami a Tarnowskimi Górami oraz w pewnych okresach czasu między oddziałami zakładów przemysłowych. Na linii rudzkiej do 1991 roku prowadzono regularne przewozy pasażerskie między Gliwicami a Rudam i Raciborzem. W latach 70. XX wieku uruchomiono próbnie rozkładowe pociągi turystyczne łączące Bytom z [[Jezioro Chechło-Nakło|Zalewem Nakło-Chechło]] w Miasteczku Śląskim. Szybko z nich zrezygnowano, najprawdopodobniej z uwagi na odbywający się operatywnie intensywny ruch towarowy kolidujący z ruchem pasażerskim wymagającym regularnego rozkładu jazdy oraz wyjątkowo duże zainteresowanie przewyższające zdolność przewozową. Do pomysłu powrócono w 1993 roku, kiedy ponownie uruchomiono połączenie turystyczne na tej samej trasie. Wkrótce relację wydłużono aż do Siemianowic Śląskich. Obecnie GKW funkcjonują tylko jako kolej turystyczna. | Górnośląskie Koleje Wąskotorowe pełniły funkcję kolei znaczenia miejscowego, tj. większość ładunków została nadawana do i ze stacji w obrębie własnej sieci. z wyjątkiem typowo pasażersko-towarowej linii Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz, GKW w zasadzie nie służyły transportowi osób. Incydentalne przypadki przewozów pasażerskich miały miejsce zaraz po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] między Katowicami a Tarnowskimi Górami oraz w pewnych okresach czasu między oddziałami zakładów przemysłowych. Na linii rudzkiej do 1991 roku prowadzono regularne przewozy pasażerskie między Gliwicami a Rudam i Raciborzem. W latach 70. XX wieku uruchomiono próbnie rozkładowe pociągi turystyczne łączące Bytom z [[Jezioro Chechło-Nakło|Zalewem Nakło-Chechło]] w Miasteczku Śląskim. Szybko z nich zrezygnowano, najprawdopodobniej z uwagi na odbywający się operatywnie intensywny ruch towarowy kolidujący z ruchem pasażerskim wymagającym regularnego rozkładu jazdy oraz wyjątkowo duże zainteresowanie przewyższające zdolność przewozową. Do pomysłu powrócono w 1993 roku, kiedy ponownie uruchomiono połączenie turystyczne na tej samej trasie. Wkrótce relację wydłużono aż do Siemianowic Śląskich. Obecnie GKW funkcjonują tylko jako kolej turystyczna. | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
W okresie przemian ustrojowych po 1989 roku [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] stopniowo zrezygnowały z obsługi [[kolej wąskotorowa|kolei wąskotorowych]] i przystąpiły do ich likwidacji, przy czym na mocy ustawy o restrukturyzacji PKP zaistniała możliwość nieodpłatnego przejęcia ich majątku przez gminy. Skorzystały z niej miasta [[Bytom]], [[Tarnowskie Góry]] i [[Miasteczko Śląskie]] a także [[Kuźnia Raciborska]] i [[Racibórz]]. Od 2002 roku rolę głównego właściciela GKW przejął samorząd miasta Bytom, a operatorem kolei zostało [[Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych]]. W 2003 roku GKW obchodziły 150-lecie istnienia. | W okresie przemian ustrojowych po 1989 roku [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] stopniowo zrezygnowały z obsługi [[kolej wąskotorowa|kolei wąskotorowych]] i przystąpiły do ich likwidacji, przy czym na mocy ustawy o restrukturyzacji PKP zaistniała możliwość nieodpłatnego przejęcia ich majątku przez gminy. Skorzystały z niej miasta [[Bytom]], [[Tarnowskie Góry]] i [[Miasteczko Śląskie]] a także [[Kuźnia Raciborska]] i [[Racibórz]]. Od 2002 roku rolę głównego właściciela GKW przejął samorząd miasta Bytom, a operatorem kolei zostało [[Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych]]. W 2003 roku GKW obchodziły 150-lecie istnienia. | ||
| − | Do dziś pozostała czynna tylko jedna linia historyczna ([[Bytom Wąskotorowy]] - [[Miasteczko Śląskie]] Wąsk.) z regularnym ruchem turystycznym, szczątkowa linia historyczna w rejonie stacji [[Rudy]] oraz dwie z dużych dawnych stacji - [[Bytom Karb Wąskotorowy|Bytom Karb Wąsk.]] i Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w [[Rudy | + | Do dziś pozostała czynna tylko jedna linia historyczna ([[Bytom Wąskotorowy]] - [[Miasteczko Śląskie]] Wąsk.) z regularnym ruchem turystycznym, szczątkowa linia historyczna w rejonie stacji [[Rudy]] oraz dwie z dużych dawnych stacji - [[Bytom Karb Wąskotorowy|Bytom Karb Wąsk.]] i Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w [[Rudach|Rudy]]. Stacja w Rudach jest obecnie zarządzana przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej. |
==Tabor== | ==Tabor== | ||
| − | + | Patrz: [[Tabor Górnośląskich Kolei Wąskotorowych]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Patrz: [[Tabor Górnośląskich Kolei Wąskotorowych | ||
| − | |||
| − | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||