Kolej torfowa
Kolej torfowa - wąskotorowa kolej przemysłowa eksploatowanej przez zakład torfowy lub kotłownię opalana torfem. W Polsce produkcja torfu służy głownie do celów ogrodniczych, w krajach byłego ZSRR spotyka się większa ilość kotłowni opalanych torfem i obsługiwanych przez kolej wąskotorową. Ze względu na właściwości torfu stosuje się lekkie szyny, często w postaci przęseł patentowych , które w razie wyczerpania złoża są rozbierane i przenoszone w inne miejsce. Polskie koleje torfowe posiadają szerokość toru 600 mm, w krajach byłego ZSRR było to zwykle 750mm, w Niemczech, Holandii i Irlandii prześwity wahały się od 600mm do 900mm.
Historia[edytuj]
Torf to masa organiczna powstająca z obumarłej roślinności bagiennej. Kiedyś używano jako opał, co obecnie nadal ma miejsce m.in w Rosji, w Estonii czy na Ukrainie, a obecnie jest używany w ogrodnictwie i kosmetyce. Większość zakładów torfowych używa kolei wąskotorowej jako środka transportu materiału, po jego zebraniu z pola torfowego ze względu na dużą grzązkość terenów bagiennych. Mogą się po nim poruszać tylko pojazdy gąsienicowe lub ewentualnie ciągniki z podwójnym ogumieniem.
W Polsce pierwsze kopalnie torfu powstały po II wojnie światowej. Wkrótce potrzeba transportowania urobku z pola torfowego wymusiła zastosowanie kolei wąskotorowej, która w tym zadaniu sprawdza się najlepiej. Taka kolej jest zazwyczaj zbudowana z lekkich przęseł, które łatwo można zdemontować i przenieść w inne miejsce.
Pociągi zwykle składają się z kilku/kilkunastu specjalnych wagoników do przewozu torfu i małej lokomotywy np. Ls600, Ns1 lub Diema, a czasem większej, jak np. GLs30 czy WLs50. Cięższe lokomotywy bywają jednak używane na liniach prowadzących od pola torfowego do zakładu przeróbczego. W chwili obecnej byt tych kolejek nie jest zagrożony.
Zakłady torfowe w Polsce wykorzystujące kolej wąskotorową[edytuj]
| Nazwa zakładu | Miasto/miejscowość | Data otwarcia | Data zamknięcia | Długość linii max/obecnie | Szerokość toru | Stan | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Z.P.T. "Bór za lasem". | Czarny Dunajec | 1964 | - | 10 km/3,1 km | 600 mm | Czynna | |
| Z.T. "Lasland" | Grądy k. Gryfic | b/d | - | 600 mm | Czynna |
ZT Lasland Grądy
HolLas Rucianka
ZT Krakulice
ZT Podczerwone
Przrzemtorf
ZT Parsęcko
ZT Karaska
ZT Budwity
ZT Józefowo
Bioprodukty - Samlino k. Golczewa
Lokomotywa Diema DS12 nr 6 na terenie kopalni w Grądach.
