Urządzenie rotacyjne

Urządzenie rotacyjne - rodzaj pojazdów szynowych (pługów rotacyjnych) zbudowanych bazie wąskotorowej lokomotywy spalinowej typu L45H w Warsztatach Naprawczych Górnośląskich Kolei Wąskotorowych na Rozbarku (dzielnica Bytomia). Zadaniem tych urządzeń było oczyszczanie toru z wysypujących się z wagonów przewożonych w nich ładunków masowych typu rudy metali nieżelaznych, kamień, węgiel, skała płona oraz odśnieżanie. Urządzenia te nie posiadały żadnych oznaczeń, prócz typowych dla lokomotyw serii Lxd2 żeliwnych tabliczek z napisem "PKP".

Opis i historia

Na Górnośląskich Kolejach Wąskotorowych eksploatowano łącznie dwa tego typu urządzenia. Pierwsze z nich powstało w roku 19xx na podwoziu skasowanej w następstwie wypadku lokomotywy Lxd2-363. Wskutek pozytywnych doświadczeń z eksploatacji tego urządzenia (doskonale się sprawdziło w czasie zimy 1983/84) podjęto decyzję o budowie drugiego urządzenia tego rodzaju. Powstało ono w roku 19xx na bazie kolejnej skasowanej w wyniku wypadku lokomotywy serii Lxd2, tym razem była to Lxd2-257. Oba te urządzenia, choć wyglądały podobnie, różniły się jednym istotnym detalem: pierwsze urządzenie (na bazie Lxd2-363) nie posiadało napędu własnego (zdemontowano co najmniej silnik, możliwe, że także przekładnie, wentylator itp.), drugie, zbudowane na bazie Lxd2-357, posiadało własny napęd - prawdopodobnie, po prostu, pozostawiono oryginalny silnik oraz pozostałe podzespoły niezbędne do samodzielnej jazdy. Najważniejszą modyfikacją przebudowywanych lokomotyw była likwidacja krótszych przedziałów maszynowych (oryginalnie zawierających zbiorniki paliwa oraz sprężonego powietrza) oraz zamontowanie w ich miejscu silnika spalinowego typu Wola xxxx stosowanego m. in. do napędu wąskotorowych lokomotyw spalinowych typu WLs150 (seria Lyd1), który, z kolei, wprawiał w ruch obrotowy zabudowaną na przedzie lokomotywy masywną drucianą szczotkę, która była organem usuwającym z toru zanieczyszczenia. Urządzenie zbudowane na bazie lokomotywy Lxd2-363, z racji braku napędu, zawsze pracowało w zestawie z czynną lokomotywą. Urządzenie zbudowane na bazie lokomotywy Lxd2-357, według zachowanych informacji, pracowało zwykle w zestawie z urządzeniem do odmiałowywania toru (rodzaj pługa lemieszowego) zbudowanym w roku 19xx przez Warsztaty Naprawcze Górnośląskich Kolei Wąskotorowych na Rozbarku. Drugie urządzenie zachowało się do dziś i jest aktualnie eksponatem na stacji Rudy (Kolej Wąskotorowa w Rudach). Pierwsze urządzenie zezłomowano w roku 19xx na terenie Warsztatów na Rozbarku, w lemieszowe urządzenie do odmiałowywania toru w roku 2004 na terenie stacji Stanica.