Kolej torfowa

Kolej torfowa - wąskotorowa kolej przemysłowa eksploatowanej przez zakład torfowy lub kotłownię opalana torfem. W Polsce produkcja torfu służy głownie do celów ogrodniczych, w krajach byłego ZSRR spotyka się większa ilość kotłowni opalanych torfem i obsługiwanych przez kolej wąskotorową. Ze względu na właściwości torfu stosuje się lekkie szyny, często w postaci przęseł patentowych , które w razie wyczerpania złoża są rozbierane i przenoszone w inne miejsce. Polskie koleje torfowe posiadają szerokość toru 600 mm, w krajach byłego ZSRR było to zwykle 750mm, w Niemczech, Holandii i Irlandii prześwity wahały się od 600mm do 900mm.

Historia

Torf to masa organiczna powstająca z obumarłej roślinności bagiennej. Kiedyś używano jako opał, co obecnie nadal ma miejsce m.in w Rosji, w Estonii czy na Ukrainie, a obecnie jest używany w ogrodnictwie i kosmetyce. Większość zakładów torfowych używa kolei wąskotorowej jako środka transportu materiału, po jego zebraniu z pola torfowego ze względu na dużą grzązkość terenów bagiennych. Mogą się po nim poruszać tylko pojazdy gąsienicowe lub ewentualnie ciągniki z podwójnym ogumieniem.

W Polsce pierwsze kopalnie torfu powstały po II wojnie światowej. Wkrótce potrzeba transportowania urobku z pola torfowego wymusiła zastosowanie kolei wąskotorowej, która w tym zadaniu sprawdza się najlepiej. Taka kolej jest zazwyczaj zbudowana z lekkich przęseł, które łatwo można zdemontować i przenieść w inne miejsce.

Pociągi zwykle składają się z kilku/kilkunastu specjalnych wagoników do przewozu torfu i małej lokomotywy np. Ls600, Ns1 lub Diema, a czasem większej, jak np. GLs30 czy WLs50. Cięższe lokomotywy bywają jednak używane na liniach prowadzących od pola torfowego do zakładu przeróbczego. W chwili obecnej byt tych kolejek nie jest zagrożony.

Zakłady torfowe w Polsce wykorzystujące kolej wąskotorową

Nazwa zakładu	Miasto/miejscowość	Data otwarcia	Data zamknięcia	Długość linii max/obecnie	Szerokość toru	Stan	Uwagi
Z.P.T. "Bór za lasem".	Czarny Dunajec	1964	-	10 km/3,1 km	600 mm	Czynna
Z.P.T. "Lasland"	Grądy k. Gryfic	b/d	-		600 mm	Czynna

ZT Lasland Grądy

HolLas Rucianka

ZT Krakulice

ZT Podczerwone

Przrzemtorf

ZT Parsęcko

ZT Karaska

ZT Budwity

ZT Józefowo

Bioprodukty - Samlino k. Golczewa

• 

  Lokomotywa Diema DS12 nr 6 na terenie kopalni w Grądach.