104E

104E, 104Ea, 104Eb
'
Przeznaczenie lokomotywy	pasażerska
Przewoźnik	PKP
Oznaczenie przewoźnika	EP09
Producent	Pafawag
Lata budowy	1986-1997
Układ osi	Bo'Bo'
Masa służbowa	83,5 tony
Długość ze zderzakami	16740 mm
Szerokość	2974 mm
Wysokość	4300 mm
Nacisk osi na szyny	20 T
Średnica kół	1250 mm
Rozstaw szyn	1435 mm
System zasilania	3 kV DC
Liczba silników	4
Typ silników	LKa740
Moc ciągła	2940 kW
Moc godzinna	3180 kW
Maksymalna siła pociągowa	21 T
Stosunek przekładni	73:38
Prędkość konstrukcyjna	160 km/h
Sterowanie wielokrotne	brak
System hamulca	Oerlikon + ED

104E(typ 104E, 104Ea, 104Eb, 104Ec)- normalnotorowa lokomotywa elektryczna przeznaczone do ciągnięcia składów pasażerskich, produkowana w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1986-97. Powstało 47 sztuk dla PKP gdzie otrzymały oznaczenie EP09. Jest to jedna z najszybszych lokomotyw produkowanych w Polsce.

Historia

Prace projektowe prowadzone przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Pojazdów Szynowych w Poznaniu, przyniosły efekt w postaci projektu lokomotywy czteroosiowej, pasażerskiej o prędkości maksymalnej 140 km/h. Projekt ukończony w 1981 roku trafił do Wrocławskiego Pafawagu, gdzie do 1984 roku miały powstać dwa jeżdżące prototypy. Budowa maszyn opóźniła się jednak o ponad dwa lata. Pierwsza była gotowa we wrześniu 1986 roku, zaś druga w czerwcu 1987 roku. Na etapie budowy, zdecydowano się na zwiększenie prędkości konstrukcyjnej do 160 km/h, poprzez zmianę przełożenia. Oficjalny debiut tych lokomotyw wyznaczono na 29 maja 1988 roku. Zostały dopuszczone do ruchu po Centralnej Magistrali Kolejowej z prędkością 160 km/h.

Opis konstrukcji

Lokomotywa posiada dwie kabiny maszynisty, po jednej na każdej ścianie czołowej. Jako pierwsza lokomotywa w Polsce została wyposażona w dwusystemowy układ hamulcowy, standardowy pneumatyczny i elektrodynamiczny. Opracowane w OBRPS Poznań dwuosiowe wózki były konstrukcją innowacyjną. Do połączenia pudła z wózkami, zamiast czopu skrętnego zastosowano wieszaki i sprężyny. Wózki połączono sprzęgiem międzywózkowym. Siły pociągowe i hamowania były przenoszone na poziomie główki szyny poprzez system cięgieł, co owocowało poprawą przyczepności w stosunku do innych lokomotyw produkowanych w Polsce. Silniki trakcyjne zabudowane sztywno w wózku, przekazują moc poprzez dwa łożyska stożkowe na sprzęgło, dalej na wał drążony i kolejne sprzęgło na zestawy kołowe. Dzięki temu rozwiązaniu zwiększyła się niezawodność układu napędowego względem rozwiązań stosowanych w 4E/303E.

Eksploatacja

Lokomotywy byly dostarczone do jednego przewoźnika - Polskich Kolei Państwowych. Po jego podziale na spółki, wszystkie przeszły w posiadanie PKP Cargo. W latach 2007-2009 wszystkie lokomotywy przekazano spółce PKP Intercity, gdzie używane są do prowadzenia pociągów krajowych i międzynarodowych. W grudniu 2009 roku lokomotywy otrzymały świadectwo dopuszczenia do ruchy na terenie Czech.

Spis lokomotyw 104E (EP09)

Numer egzemplarza	Rok budowy	Pierwszy przydział
001	1986	Kraków Prokocim
002	1987	Kraków Prokocim
003 - 004	1990	Kraków Prokocim
005 - 007	1990	Warszawa Olszynka Grochowska
008 - 012	1991	Warszawa Olszynka Grochowska
013 - 014	1992	Kraków Prokocim
015 - 024	1992	Warszawa Olszynka Grochowska
025 i 031	1993	Kraków Prokocim
026 - 030 i 032	1993	Warszawa Olszyna Grochowska
033 - 037	1994	Warszawa Olszynka Grochowska
039 - 040	1995	Warszawa Olszynka Grochowska
038 i 042 - 044	1996	Warszawa Olszynka Grochowska
045	1996	Kraków Prokocim
046 - 047	1997	Kraków Prokocim

(...)

                      Malowana w barwy niebieskie, granatowe, a egzemplarz o numerze 046 (nazywany przez miłośników kolei rodzynkiem) przemalowany w oryginalne pomarańczowo-brązowe kolory. Można ją spotkać na linii kolejowej nr 3 (Warszawa Zachodnia – Kunowice; przeważnie na odcinku Warszawa Wschodnia - Poznań Gł., niekiedy Warszawa Wsch. - Granica Państwa), linii kolejowej nr 4 (CMK), linii kolejowej nr 9 (Warszawa Wschodnia - Gdańsk Główny; obecnie rozkładowo jedynie z pociągiem ekspresowym "Norwid"), a także na fragmencie linii kolejowej nr 132.