Pomoc:Licencje

Prawa autorskie a przesyłanie plików na Enkol

Wstęp

Na Enkol wolno przesyłać pliki:

1. Na tzw. wolnych licencjach, np. Creative Commons (CC), GNU Licencji Wolnej Dokumentacji (GFDL) oraz innych podobnych licencjach
2. Pliki na pseudolicencjach zezwalających na ich publikowanie bez żadnych warunków lub pod pewnymi warunkami
3. Pliki znajdujące się w domenie pubicznej, czyli takie, których autor zrzekł się praw autorskich lub do których prawa autorskie wygasły lub z innych przeczyn nie podlegają ochronie praw autorskich
4. Pliki objęte pełna ochroną praw autorskich jeśli:
   1. Jesteś ich autorem i wyrażasz zgodę na ich publikację
   2. Autor wyraził zgodę na ich publikację
   3. W szczególnych sytuacjach - w ramach dozwolonego użytku

Szczegółowo zagadnienia będą omówione w dalszej części artykułu.

Szczegółowe omówienie

Wolne licencje

Creative Commons

Objaśnienie użytych skrótów oraz szczegółowe informacje znajdują się w dalszej części artykułu.

Do licencji Creative Commons (CC) stosowanych na Enkolu zaliczają się następujące licencje:

CC-BY-SA
CC-BY
CC-BY-SA-NC
CC-BY-NC

Licencje te mają następujące wspólne cechy:

Wolno:

• kopiować, rozpowszechniać, odtwarzać i wykonywać objęty nimi utwór 
• tworzyć utwory od niego zależne
• użytkować utwór w sposób komercyjny
  

Pod warunkiem oznaczenia utworu w sposób oznaczony przez twórcę lub licencjodawcę.

Zauważyć należy, że licencja nie wpływa na następujące prawa:

• Domena publiczna (public domain) - jeżeli utwór lub jakiekolwiek jego elementy, zgodnie z prawem właściwym, należą do domeny publicznej, to licencja w żaden sposób nie wpływa na ten status prawny. Innymi słowy - jeśli utwór lub jego elementy należały do domeny publicznej, to objęcie utworu licencją CC tego stanu nie zmienia i nadal należy on do domeny publicznej.
• Dozwolony użytek - wszystkie systemy prawne zezwalają na wykorzystanie w ograniczonym stopniu treści objętych prawami autorskimi bez zgody autora. Licencje CC nie wpływają na prawa użytkowników wynikające z takich ograniczeń lub wyjątków prawa autorskiego, a w szczególności z zasad dozwolonego użytku.
• Autorskie prawa osobiste autora, w tym np. autor zachowuje prawo do żądania usunięcia swojego nazwiska z dzieł pochodnych, które uważa za nieodpowiednie.

Ewentualne prawa osób trzecich do utworu lub sposobu jego wykorzystania, takie jak prawo do wizerunku lub prawo do prywatności.

 

Uwaga — W celu ponownego użycia utworu lub rozpowszechniania utworu należy wyjaśnić innym warunki licencji, na której udostępnia się utwór, czyli zaznaczyć, że jest on udostępniany na licencji CC wraz z podaniem właściwej jej wersji oraz linku do jej opisu.

 

Ponadto licencje CC zakładają, że autor utworu może zechcieć znieść wymóg przestrzegania określonego warunku, takiego jak na przykład uznanie autorstwa. Autor nie ma jednak możliwości cofnięcia licencji CC i żądania od osób, które używają jego dzieła opłat.

Omówienie poszczególnych rodzajów licencji Creative Commons

CC-BY-SA (Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach)

Licencja ta nakłada dwa obowiązki:

1. Obowiązek oznaczenia utworu w sposób oznaczony przez twórcę lub licencjodawcę.
2. Obowiązek objęcia utworów pochodnych tym samym rodzajem licencji, co utwór oryginalny (pierwotny) - jeśli zmienia się lub przekształca utwór utwór pierwotny lub tworzy inny na jego podstawie, można rozpowszechniać powstały w ten sposób nowy utwór tylko na podstawie takiej samej licencji
   Podsumowując: ta licencja zezwala innym na rozprzestrzenianie, remiksowanie, zmienianie danego utworu, nawet do celów komercyjnych, pod warunkiem, że zaznaczą, kto jest autorem oryginału oraz udostępnią utwory pochodne na tej samej licencji.

Przystępne podsumowanie licencji na stronie Creative Commons

CC-BY (Uznanie autorstwa)

Licencja ta różni się jedynie od powyższej tym, że utwory pochodne nie muszą być objęte tym samym rodzajem licencji, co utwór oryginalny (pierwotny)
Podsumowując: ta licencja zezwala innym na rozprzestrzenianie, remiksowanie, zmienianie danego utworu, nawet do celów komercyjnych, pod warunkiem, że zaznaczą, kto jest autorem oryginału. Jest to licencja nakładająca najmniej ograniczeń na korzystanie z utworu. Sprzyja jego wykorzystywaniu i rozpowszechnianiu.

Przystępne podsumowanie licencji na stronie Creative Commons

CC-BY-SA-NC (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach)

Licencja ta różni się od licencji CC-BY-SA jedynie tym, że utworu ani utworów pochodnych od niego nie można wykorzystac w celach komercyjnych.

Przystępne podsumowanie licencji na stronie Creative Commons

CC-BY-NC (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne)

Licencja ta różni się od licencji CC-BY tym, że utworu nie można wykorzystywać w celach komercyjnych.

Przystępne podsumowanie licencji na stronie Creative Commons

FAL (fr. LAL - License Art Libre, ang. FAL - Free Art License)

Jest to francuska licencja zbliżona w swojej idei do licencji GDFL, nie wymaga jednak załączania do dzieła całego tekstu licencji, wystarczy jedynie link do niej. Stosowanie tej licencji na Enkolu jest dopuszczalne w przypadku importu grafik udostępnianych na tej licencji w Wikipedii lub innych stron. Jeśli publikujesz grafiki swojego autorstwa i chcesz je publikować na wolnej licencji, wybierz jedną z licencji Creative Commons.

Pełny tekst licencji w języku angielskim znajduje się tutaj: Free Art License

Copyrighted Free Use

Copyrighted Free Use to pseudo-licencja, w której autor pozostawia sobie prawa autorskie do pliku, ale daje jednocześnie pełną swobodę do korzystania z niego. Nie wymaga zatem ani podania informacji o źródle ani o autorze, zezwala na dowolne modyfikowanie i udostępniania modyfikacji pod dowolnymi innymi licencjami. Wymagane jest tylko – przy kopii dosłownej podanie informacji, do kogo należą prawa autorskie do oryginalnego pliku.

Stosowanie tej pseudolicencji jest dopuszczalne w przypadku importu objętych nią grafik z Wikipedii lub innych stron. W przypadku publikacji plików, których jesteś autorem stosuj raczej licencję CC-BY lub CC-BY-SA

Copyrighted Free Use Provided That

Ta pseudolicencja jest odmianą tej opisanej powyżej. Pozwala ona na dowolne dysponowanie objętym nią plikiem, ale po spełnieniu określonych, wyłożonych osobiście przez autora warunków (np. podania linku do określonej strony). Stosowanie tej licencji na Enkolu jest dopuszczalne zasadniczo w przypadku importu objętych tą pseudolicencją grafik z Wikipedii lub innych stron. Stosowanie jej dla plików własnego autorstwa jest niezalecane.

Pliki w domenie publicznej

Domena publiczna to ogół twórczości, która z różnych powodów nie jest w ogóle objęta niczyimi prawami autorskimi.

Pliki mogą się znaleźć w domenie publicznej z wielu różnych powodów, m.in:

• bo zgodnie z polskim prawem – wszelkie prawa autorskie ustają w 70 lat po śmierci twórcy dzieła – w innych krajach ten limit czasowy jest inny (np. w Izraelu jest to tylko 50 lat). W UE i w USA jest to również 70 lat;
• bo dzieło jest w domenie publicznej na podstawie zapisów prawa danego kraju – np. w USA w domenie publicznej są automatycznie wszelkie dzieła wykonane na zamówienie rządu tego kraju za pieniądze podatnika; w Polsce w domenie publicznej są teksty wszystkich państwowych aktów prawnych, a także wzory urzędowych symboli stosowanych przez wszelkie organa państwa (np: oficjalne herby miast);
• bo tak postanowił pierwotny właściciel praw autorskich do danego dzieła. Polskie prawo autorskie nie przewiduje możliwości całkowitego zrzeczenia się osobistych i majątkowych praw autorskich. Prawa osobiste są wieczne i niezbywalne, prawa majątkowe można przekazać tylko na określone pola eksploatacji. Ze względu na to, że naruszenia praw autorskich są ścigane na wniosek właściciela tych praw - oświadczenie autora, że nie będzie ich w żaden sposób egzekwował zabezpiecza użytkownika przed ew. roszczeniami, jednak tylko do czasu, gdy autor nie zmieni nagle zdania i nie anuluje swojego oświadczenie.

Pliki w domenie publicznej można wykorzystywać w zupełnie dowolny sposób, jednak - o ile autor wyraźnie nie zrezygnował z tego wymogu lub utwór jest anonimowy - należy podawać jego autorstwo, gdyż osobiste prawa autorskie są wieczne i niezbywalne.

Pliki w pełni chronione prawem autorskim

Przesyłanie na Enkol plików objętych pełną ochroną praw autorskich jest możliwe w 3 przypadkach:

1. Jeśli przesyłasz plik cudzego autorstwa lecz posiadasz zgodę autora na jego publikację w naszym serwisie. W takim wypadku w opisie pliku należy zamieścić oświadczenie o posiadaniu zgody autora na publikację pliku, np:

Oświadczam, że Jan Kowalski będący autorem tego zdjęcia udzielił mi zgody na jego publikację w artykule publikowanym w Internetowej Encyklopedii Kolejnictwa "Enkol.pl".

2. Po uzyskaniu akceptacji jednego z biurokratów możliwe jest zamieszczanie plików chronionych prawem autorskim na zasadzie dozwolonego użytku (fair use). Jedną z nielicznych sytuacji kiedy będzie możliwe zamieszczenie grafiki na zasadzie dozwolonego użytku będzie umieszczenie loga firmy w poświęconym jej artykule.

Możliwość zamieszczania plików na zasadzie dozwolonego użytku należy traktować jako wyjątek i każda prośba o udzielenie zgody na takie działanie będzie rozpatrywana przez biurokratów indywidualnie po zapoznaniu się z jej uzasadnieniem.

3. W uzasadnionych i wyjątkowych wypadkach możliwe jest opublikowanie z zachowaniem pełnej ochrony praw autorskich własnych zdjęć. Przed opublikowaniem plików własnego autorstwa w pełni chronionych prawem autorskim należy uzyskać zgodę jednego z biurokratów. Aby ją uzyskać należy przedstawić mu uzasadnienie tej prośby.