Pomoc:Formatowanie tekstu

Z Enkol
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Na stronach Enkolu możliwe technicznie jest wstawianie pewnych fragmentów kodu języka HTML i XHTML, które służą do tworzenia stron internetowych, nie jest to jednak specjalnie zalecane. Przy edycji i tworzeniu artykułów należy używać formatowania zgodnego z mechanizmem Wiki (tzw. WikiTagi), którego opis znajdziesz poniżej.


Poniżej znajduje się zbiór metod formatowania tekstu, dostępnych w ramach mechanizmu wiki:

Rozdziały, akapity, listy i linie

Opis / Wygląd przykładowy Kod do przykładu

Nagłówki – do sześciu znaków = obejmujących tekst. Pierwszego nagłówka nie powinno się używać, ponieważ jest nim tytuł całego artykułu. Zasadniczo najczęściej używa się nagłówków od drugiego do czwartego stopnia.

  • przykłady:

Część

Rozdział

Podrozdział

poziom 4

poziom 5
poziom 6
 
= Część =
== Rozdział ==
=== Podrozdział ===
==== poziom 4 ====
===== poziom 5 =====
====== poziom 6 ======

Nowe akapity – po prostu dwa razy naciśnij enter.
Wypróbuj w brudnopisie przez kliknięcie na linku "Edycja tej strony". Jeżeli naciśniesz enter tylko raz, nowy akapit nie zostanie utworzony.

  • przykłady:

Pojedyncze przejście do nowej linii nic nie robi.

Ale pusta linijka

rozpoczyna nowy akapit. 

Pojedyncze przejście do
nowej linii nic nie robi.

Ale pusta linijka

rozpoczyna nowy akapit.

Wymuszenie nowego wiersza – XHTML

  • przykłady:

Można wymusić przejście do nowej linii
bez rozpoczynania nowego akapitu. 

Można wymusić przejście do nowej linii<br />
bez rozpoczynania nowego akapitu.

Lista nienumerowana

  • przykłady:
  • Listy są pożyteczne:
    • systematyzują tekst
    • przejrzyście wyglądają
 
* Listy są pożyteczne:
** systematyzują tekst
** przejrzyście wyglądają

Listy numerowane

  • przykłady:
  1. Wyliczenia (listy numerowane) też są pożyteczne
  2. bardzo systematyzują tekst
    1. łatwo się je czyta

Można wymusić kontynuację numeracji z poprzedniej listy poprzez wstawienie <li value=3> (zamień 3 na dowolną cyfrę/liczbę).

  • przykłady:
  2. Tak wygląda lista,
  3. która kontynuuje numerację z poprzedniej
 
# Wyliczenia (listy numerowane) też są pożyteczne
# bardzo systematyzują tekst
## łatwo się je czyta

#<li value=3> Tak wygląda lista,
# która kontynuuje numerację z poprzedniej

Definicje

  • przykłady:
Pojęcie1
Definicja pierwsza
Pojęcie2
Definicja druga
 
; Pojęcie1 : Definicja pierwsza
; Pojęcie2 : Definicja druga

Listy złożone:

  • przykłady:
  1. Lista numerowana
    • Pierwszy element
    • Drugi element
  2. Więcej elementów
 
# Lista numerowana
#* Pierwszy element
#* Drugi element
# Więcej elementów

Wcięcia w tekście tworzy się przez rozpoczynanie linii od ":".

  • przykłady:

Tekst bez wcięcia

wcięcie pojedyncze
wcięcie podwójne
wcięcie wielokrotne
 
Tekst bez wcięcia
: wcięcie pojedyncze
:: wcięcie podwójne
:::: wcięcie wielokrotne

Tekst preformatowany (wcięty, czcionka nieproporcjonalna, wiersze nie będą łamane ani łączone przez przeglądarkę) można uzyskać przez poprzedzenie każdego wiersza spacją lub ujęcie w znaczniki XHTML:
<pre> i </pre>

  • przykłady:

Tekst bez wcięcia 

IF (linia zaczyna się od białego znaku) THEN
  będzie formatowana tak jak jest wpisana;
  specjalnym rodzajem czcionki;
  linie nie będą się składać;
ENDIF
jest to przydatne do:
  • wklejania uprzednio sformatowanego tekstu;
  • opisów algorytmów;
  • ascii artu;

Tekst bez wcięcia
 IF (linia zaczyna się od białego znaku) THEN
   będzie formatowana tak jak jest wpisana;
   specjalnym rodzajem czcionki;
   linie nie będą się składać;
 ENDIF
 jest to przydatne do:
   &bull; wklejania uprzednio sformatowanego tekstu;
   &bull; opisów algorytmów;
   &bull; ascii artu;

Listingi programów – możliwe jest automatyczne kolorowanie składni źródeł programów, trzeba je ująć między znaczniki <source lang="kod języka"> i </source>

  • przykłady:
int main(int argc, char **argv)
{
  int x = 0;
  return x;
}

<source lang="c">
int main(int argc, char **argv)
{
  int x = 0;
  return x;
}
</source>

Tekst wycentrowany – XHTML

  • przykłady:
Tekst można centrować.
 
<div style="text-align: center">Tekst można centrować.</div>

Poziome linie rozdzielające – co najmniej cztery znaki - w dowolnym miejscu wiersza

  • przykłady:

powyżej

poniżej

i jeszcze niżej 

powyżej
----
poniżej
----
i jeszcze niżej

Polecenia formatujące, znaki specjalne

Uwaga: nie każda przeglądarka potrafi poprawnie wyświetlać wszystkie znaki specjalne!

Należy zwrócić uwagę, że nie trzeba się tego uczyć na pamięć – podstawowe znaki specjalne są dostępne przy oknie edycji tekstu.

Opis Wygląd przykładowy Kod do przykładu

Wyróżnienia tekstu

Tekst pisany kursywą
Tekst pogrubiony
Tekst pisany pogrubioną kursywą
Także w równaniach (wzorach): F = m a. 

''Tekst pisany kursywą''<br />
'''Tekst pogrubiony'''<br />
'''''Tekst pisany pogrubioną kursywą'''''<br />
Także w równaniach (wzorach): '''F''' = '''''m''''' ''a''.

Zmniejszenie czcionki (niezalecane, lepiej użyć sposobu poniżej)

czcionka zmniejszona
wygląda właśnie tak 

czcionka zmniejszona<br />
wygląda <small>właśnie tak </small>

Zwiększenie czcionki (niezalecane, lepiej użyć sposobu poniżej)

czcionka zwiększona
wygląda właśnie tak 

czcionka zwiększona<br />
wygląda <big>właśnie tak </big>

Zmiany czcionki
Ale == ... == jest lepsze do oznaczania rozdziałów.

Zmiana koloru czcionki Zmiana wielkości czcionki 

<span style="color: red">Zmiana koloru czcionki</span>
<span style="font-size: 80%">Zmiana wielkości czcionki</span>

Czcionka o równych szerokościach znaków, używana do oznaczania określeń technicznych technical terminology

Font do technicznych pojęć 

Font do 
<tt>technicznych pojęć</tt>

Przekreślenie i podkreślenie

Można przekreślać tekst
i podkreślać go. Pożyteczne w edycji. 

Można <del>przekreślać</del> tekst<br />
i <u>podkreślać</u> go.
Umlauty i akcenty: (Zobacz Znaki specjalne w Wikipedii)

À Á Â Ã Ä Å Æ
Ç È É Ê Ë Ì Í
Î Ï Ñ Ò Ó Ô Õ
Ö Ø Ù Ú Û Ü ß
à á â ã ä å æ
ç è é ê ë ì í
î ï ñ ò ó ô õ
ö ø ù ú û ü ÿ 

&Agrave; &Aacute; &Acirc; &Atilde; &Auml; &Aring; &AElig;
&Ccedil; &Egrave; &Eacute; &Ecirc; &Euml; &Igrave; &Iacute;
&Icirc; &Iuml; &Ntilde; &Ograve; &Oacute; &Ocirc; &Otilde;
&Ouml; &Oslash; &Ugrave; &Uacute; &Ucirc; &Uuml; &szlig;
&agrave; &aacute; &acirc; &atilde; &auml; &aring; &aelig;
&ccedil; &egrave; &eacute; &ecirc; &euml; &igrave; &iacute;
&icirc; &iuml; &ntilde; &ograve; &oacute; &ocirc; &otilde;
&ouml; &oslash; &ugrave; &uacute; &ucirc; &uuml; &yuml;

Znaki przestankowe

„ ” ’ ¿ ¡ « » § ¶ † ‡ • – — 

&bdquo; &rdquo; &rsquo; &iquest; &iexcl; &laquo; &raquo; &sect;
&para; &dagger; &Dagger; &bull; &ndash; &mdash;

Znaki towarowe i walut

™ © ® ¢ € ¥ £ ¤ 

&trade; &copy; &reg; &cent; &euro; &yen; &pound; &curren;

Indeks dolny i górny

górny: x2 dolny: x2 

górny: x<sup>2</sup>
dolny: x<sub>2</sub>

Alfabet grecki

α β γ δ ε ζ η
θ ι κ λ μ ν ξ
π ρ σ ς τ υ φ
χ ψ ω
Γ Δ Θ Λ Ξ Π Σ
Φ Ψ Ω 

&alpha; &beta; &gamma; &delta; &epsilon; &zeta; &eta;
&theta; &iota; &kappa; &lambda; &mu; &nu; &xi;
&pi; &rho;  &sigma; &sigmaf; &tau; &upsilon; &phi;
&chi; &psi; &omega;
&Gamma; &Delta; &Theta; &Lambda; &Xi; &Pi; &Sigma;
&Phi; &Psi; &Omega;

Matematyka (Zobacz Pomoc Wikipedii - znaki specjalne, Pomoc Wikipedii - jak edytować wzory)

∫ ∑ ∏ √ ± ∞
≈ ∝ ≡ ≠ ≤ ≥ →
× · ÷ ∂ ′ ″ ∇
‰ ° ∴ ℵ
ø ∈ ∋ ∩ ∪ ⊂ ⊃ ⊆ ⊇
¬ ∧ ∨ ∃ ∀ ⇒ ⇔ 

&int; &sum; &prod; &radic; &plusmn; &infin;
&asymp; &prop; &equiv; &ne; &le; &ge; &rarr;
&times; &middot; &divide; &part; &prime; &Prime; &nabla;
&permil; &deg; &there4; &alefsym;
&oslash; &isin; &ni; &cap; &cup; &sub; &sup; &sube; &supe;
&not; &and; &or; &exist; &forall; &rArr; &hArr;

Większy odstęp niż zwykle, bez przejścia do nowej linii
Pożyteczne w równaniach.

x2   ≥   0 

x2&nbsp;&nbsp;&nbsp;&ge;&nbsp;&nbsp;&nbsp;0

Przykład równania z całką (zacznij każdą linię od spacji) 

 ∞  -x2
 ∫ e   dx = √π
-∞

  &infin;  -x2
  &int; e   dx = &radic;&pi;   
 -&infin;

LA???: <math>\int^\infty_{-\infty} e^{-x^2}\ dx =\sqrt {\pi}</math>


Formatowanie spisu treści

Spis treści jest generowany automatycznie przez mechanizm Wiki, jeśli w tekście pojawią się więcej niż trzy nagłówki. Istnieją trzy komendy związane z formatowaniem spisu treści. Są to:

  • __TOC__ (w tym miejscu pojawi się spis treści)
  • __NOTOC__ (spisu treści w ogóle nie będzie widać na stronie)
  • __FORCETOC__ (wymuszone zostanie pojawienie się spisu treści)

Dodatkowo istnieje komenda __NOEDITSECTION__, która pozwala na zablokowanie możliwości edycji sekcji (domyślnie można edytować pojedynczą sekcję zamiast całego artykułu). Ściślej – znikną po prostu linki dające możliwość edycji ("[Edytuj]"), które standardowo pojawiają się przy tytule każdej sekcji.


Ukrywanie treści i pokazywanie kodu

  • Aby ukryć treść można użyć nastepującego kodu:

<!-- ta treść nie będzie widoczna na stronie -->,

co spowoduje, że treść pomiędzy znakami < > nie będzie widoczna na samej stronie po jej zapisaniu, ale będzie ją mozna zobaczyć po wybraniu opcji edytuj. Po <! i bezpośrednio przed > można wprowadzić większą liczbę znaków "-", aby komunikat był dobrze widoczny przy wybraniu opcji edytuj.

Stosuje się to np. gdy ze względu na częste dopisywanie tekstu w przypadku meta-stron kategorie i interwiki są umieszczane na górze strony, a nie na dole, jak przyjęte jest w standardzie Wikipedii. Zobacz

  • Aby pokazać kod, jaki jest użyty, np. właśnie na stronach pomocy, używa się specjalnego kodu <nowiki>

Powoduje to, że zastosowany kod "nie działa".

Przykładowo [[link]] normalnie działający w taki sposób:

link

po zastosowaniu kodu <nowiki>[[link]]</nowiki> będzie widoczny właśnie w postaci [[link]] po zapisaniu strony.

Uwaga Aby pokazać bardziej skomplikowany kod, np. tabeli, zastosowanie <nowiki> powoduje, że sam kod się spłaszcza:

{| class="wikitable" |- ! Pierwsza kolumna ! Druga ! Trzecia |- | Tu coś wpiszemy | i tu coś | i tu jeszcze coś |}

Można wówczas zrobić to w taki sposób, że <nowiki> wpisujemy nad kodem, który chcemy pokazać, jednak przed <nowiki> wolną spację i analogicznie pod prezentowanym kodem z wolną spacją dajemy </nowiki> : 

 <nowiki>
{| class="wikitable"
|-
! Pierwsza kolumna
! Druga
! Trzecia
|-
| Tu coś wpiszemy
| i tu coś
| i tu jeszcze coś
|}
  </nowiki>

W efekcie otrzymujemy kod prostej tabelki 

{| class="wikitable"
|-
! Pierwsza kolumna
! Druga
! Trzecia
|-
| Tu coś wpiszemy
| i tu coś
| i tu jeszcze coś
|}
  • Można zamiast tego użyć łatwiejszej opcji <pre>

<pre> 

{| class="wikitable"
|-
! Pierwsza kolumna
! Druga
! Trzecia
|-
| Tu coś wpiszemy
| i tu coś
| i tu jeszcze coś
|}

</pre>

Co da taki sam efekt. (Informacje o sposobach tworzenia samych tabel znajdziesz tutaj)

Selektywne włączanie treści

Składnia wiki posiada mechanizm pozwalający na załączanie treści jednej strony przez inną. Efekt taki można najłatwiej uzyskać wstawiając w treść strony, która załącza treść innej kod: 

{{Nazwa strony załączanej}}

Zazwyczaj wykorzystuje się ten mechanizm w celu użycia szablonu. Jeśli na stronie która jest załączana chcielibyśmy umieścić treść, która nie będzie widoczna po załączeniu lub też treść która będzie widoczna wyłącznie na stronie załączanej, a ukryta zostanie po załączeniu musimy użyć specjalnych znaczników: 

<noinclude>Tekst widoczny tylko na stronie na której został wpisany</noinclude>
<includeonly>Treść widoczna tylko po włączeniu w treść innej strony</includeonly>
<onlyinclude>Tylko treść wewnątrz tego znacznika pojawi się po użyciu szablonu.
Widoczna ona będzie również w samym szablonie.</onlyinclude>

W praktyce znacznika <noinclude></noinclude> używa się np w szablonach, po to by sam szablon umieścić w jakiejś kategorii, a strona która go używa nie znalazła się w tej kategorii. Można też tym znacznikiem ograniczyć widoczność opisu szablonu, który powinien być widoczny na stronie szablonu, ale oczywiście zostać ukryty na stronie, która używa szablonu. Znacznikiem <noinclude> ogranicza się również linki interwiki do identycznych szablonów, ale znajdujących się w projektach w innych językach. Poniżej treść przykładowego szablonu. 

<noinclude>Tutaj jest opis szablonu. [[Kategoria:Szablony wstawiające treść]] [[en:Template:Name]]</noinclude>

Znacznika <includeonly></includeonly> używa się do ukrywania w treści szablonu tekstu, który na stronie szablonu nie powinien się pojawić, ale powinien pojawić się na stronie która użyje szablonu. Również tym znacznikiem powinno być ograniczone dopisanie do kategorii do której ma być dopisana strona korzystająca z szablonu, ale sam szablon nie. Znacznikiem <includeonly> ogranicza się również widoczność kodu szablonu, który do poprawnej pracy wymaga podania parametrów. Na stronie korzystającej z szablonu parametry są umieszczone, natomiast na stronie samego szablonu brak parametrów może powodować wyświetlanie komunikatów o błędzie. Przykładowy fragment szablonu znajduje się poniżej. 

<includeonly>Ten tekst zostanie wstawiony w treść strony z szablonu.
[[Kategoria:Strony korzystające z szablonów]]</includeonly>

Możliwe jest wzajemne zagnieżdżanie znaczników <noinclude> oraz <includeonly>, nie ma jednak ono sensu praktycznego.

Znacznik <onlyinclude></onlyinclude> tworzy osobny mechanizm niezależny od znaczników <noinclude> oraz <includeonly>. Użycie go powoduje, że w szablonie będzie widoczna treść zarówno umieszczona wewnątrz znacznika <onlyinclude>, jak i na zewnątrz tego znacznika. Jednak na stronie która korzysta z szablonu widoczna będzie wyłącznie treść wewnątrz znacznika <onlyinclude>. Użycie <onlyinclude> upraszcza kod szablonu, ale nie pozwala na zapisanie w treści szablonu kategorii, która ma być wstawiona w treść strony korzystającej z szablonu, ale nie pojawić się na stronie szablonu. Poniżej przykład szablonu korzystającego z <onlyinclude>. 

Tutaj jest opis szablonu. [[Kategoria:Szablony wstawiające treść]] [[en:Template:Name]]
<onlyinclude>Tylko ten tekst zostanie wstawiony w treść strony z szablonu,
ale będzie również widoczny na stronie szablonu.</onlyinclude>

Polskie znaki

Litera
    ISO 8859-2 (dec & hex)
                 windows-1250 (dec & hex)
                                UTF-8
                                       Unicode
                                                encja 
ą    177  0xB1    185  0xB9    0xC485  0x0105  &aogonek;
ć    230  0xE6    230  0xE6    0xC487  0x0107  &cacute;
ę    234  0xEA    234  0xEA    0xC499  0x0119  &eogonek;
ł    179  0xB3    179  0xB3    0xC582  0x0142  &lstroke;
ń    241  0xF1    241  0xF1    0xC584  0x0144  &nacute;
ó    243  0xF3    243  0xF3    0xC3B3  0x00F3  &oacute;
ś    182  0xB6    156  0x9C    0xC59B  0x015B  &sacute;
ź    188  0xBC    159  0x9F    0xC5BA  0x017A  &zacute;
ż    191  0xBF    191  0xBF    0xC5BC  0x017C  &zdotabove;

Ą    161  0xA1    165  0xA5    0xC484  0x0104  &Aogonek;
Ć    198  0xC6    198  0xC6    0xC486  0x0106  &Cacute;
Ę    202  0xCA    202  0xCA    0xC498  0x0118  &Eogonek;
Ł    163  0xA3    163  0xA3    0xC581  0x0141  &Lstroke;
Ń    209  0xD1    209  0xD1    0xC583  0x0143  &Nacute;
Ó    211  0xD3    211  0xD3    0xC393  0x00D3  &Oacute;
Ś    166  0xA6    140  0x8C    0xC59A  0x015A  &Sacute;
Ź    172  0xAC    143  0x8F    0xC5B9  0x0179  &Zacute;
Ż    175  0xAF    175  0xAF    0xC5BB  0x017B  &Zdotabove;

Korzystanie z powyższej tabeli raczej nie będzie konieczne. Należy jednak zwrócić uwagę, że jeśli wstawiamy polskie znaki na Wikipedię w innym języku, to czasem może to stanowić problem (choć nie powinno ze względu na zastosowanie międzynarodowego kodowania UTF-8). Na wszelki wypadek warto zrobić podgląd i sprawdzić, czy wszystko jest jak należy.

Zobacz też

W pomocy Enkolu

W pomocy Wikipedii



Ta strona zawiera treści z Wikipedii. Oryginalny artykuł był umieszczony pod nazwą Pomoc:Formatowanie tekstu. Lista autorów jest dostępna w historii strony. Tekst z Wikipedii jest udostępniony na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Źródło: „https://enkol.pl/index.php?title=Pomoc:Formatowanie_tekstu&oldid=24169”