Edytujesz Mxx 189
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Edycja może zostać wycofana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
Aktualna wersja | Twój tekst | ||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Spalinowy zespół trakcyjny infobox | {{Spalinowy zespół trakcyjny infobox | ||
|seria_zespołu_spalinowego =Mxx 189* | |seria_zespołu_spalinowego =Mxx 189* | ||
− | + | |opis_zdjęcia = | |
− | |opis_zdjęcia = | ||
|przewoźnik =[[PKP]] | |przewoźnik =[[PKP]] | ||
|oznaczenie_przewoźnika =Mxx 189* | |oznaczenie_przewoźnika =Mxx 189* | ||
− | |producent =Warsztaty KD Pleszew, | + | |producent =Warsztaty KD Pleszew**, |
|lata_budowy =1949/50 | |lata_budowy =1949/50 | ||
|układ_osi =2'(1A)'(A1)'2' | |układ_osi =2'(1A)'(A1)'2' | ||
|układ_członów =r+s+r | |układ_członów =r+s+r | ||
|masa_służbowa =ok. 39 t | |masa_służbowa =ok. 39 t | ||
− | |długość_ze_zderzakami = | + | |długość_ze_zderzakami =ok. 32 m |
− | |szerokość = | + | |szerokość =ok. 2300 mm |
|wysokość =ok. 3100 mm | |wysokość =ok. 3100 mm | ||
− | |rozstaw_osi_skrajnych = | + | |rozstaw_osi_skrajnych =28330 mm*** |
− | |rozstaw_czopów_skrętu = | + | |rozstaw_czopów_skrętu =9330/8400 mm*** |
− | |rozstaw_osi_wózka = | + | |rozstaw_osi_wózka =1270 mm*** |
− | |średnica_kół = | + | |średnica_kół =660/580 mm**** |
|rozstaw_szyn =750 mm | |rozstaw_szyn =750 mm | ||
|zapas_paliwa = | |zapas_paliwa = | ||
Linia 31: | Linia 30: | ||
|liczba_miejsc_ogółem =238 | |liczba_miejsc_ogółem =238 | ||
|swiadectwo_typu = | |swiadectwo_typu = | ||
− | |uwagi = <nowiki>*</nowiki> u B. Pokropińskiego pojawia się również Mxx 186.<br /> | + | |uwagi = <nowiki>*</nowiki> u B. Pokropińskiego pojawia się również Mxx 186.<br /><nowiki>**</nowiki> Przebudowa z zespołu motorowego serii F<br /><nowiki>***</nowiki> Dane dla zespołów motorowych serii F.<br /><nowiki>****</nowiki> Napędowe/toczne |
}} | }} | ||
− | Mxx 189 - trójczłonowy [[Kolej wąskotorowa|wąskotorowy]] [[wagon spalinowy|zespół motorowy]] | + | Mxx 189 - trójczłonowy [[Kolej wąskotorowa|wąskotorowy]] [[wagon spalinowy|zespół motorowy]] odbudowany w warsztatach [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej]] w 1949 roku w oparciu o podzespoły łotewskiego wagonu F 901<ref>R. Witkowski: ''Tajemnicze trójczłonowe zespoły motorowe na tor szerokości 750 mm'', "Świat Kolei" 8/2015</ref>. |
==Historia== | ==Historia== | ||
− | + | Trzy zespoły motorowe serii F zostały zamówione w 1939 roku do obsługi przekuwanej wówczas na szerokość 750 mm linii kolejowej Lipawa - Aizpute w zachodniej części Łotwy<ref>Na linii tej pierwotnie zastosowano tor o szerokości 1000 mm.</ref>. Człony sterownicze powstały w Warsztatach Głównych w Lipawie w wyniku przebudowy 6 czteroosiowych wagonów pasażerskich pochodzących z zakładów Linke-Hofmann we Wrocławiu. Człony silnikowe wybudowano w tym samym okresie w Warsztatach Głównych w Rydze. Jako źródło napędu zastosowano dwa silniki wysokoprężne Mercedes-Benz o mocy po 100 KM połączone z przekładniami mechanicznymi Mylius. Ukończone zespoły oznaczono serią F i numerami 901, 902 i 903. Do eksploatacji weszły na przełomie lat 1939/40. 21 czerwca 1940 roku na Łotwę wkroczyła Armia Czerwona, zaś niemal równo rok później - ''Wehrmacht''. Podczas okupacji niemieckiej najprawdopodobniej zdemontowano w wagonach układy napędowe. Ostatecznie Niemcy wywieźli wszystkie trzy zespoły z Łotwy. Dwa z nich po wojnie znalazły się na terenie NRD. Wagon 903 został w 1950 roku odbudowany i służył na kolejach DR do grudnia 1964 roku jako VT 137 600. | |
+ | Nie wiadomo, w jaki sposób i kiedy dokładnie wagon 901 został sprowadzony do Pleszewa. Mogło się to stać jeszcze w trakcie trwania wojny, albo tuż po jej zakończeniu<ref>B. Pokropiński wspomina, że pomysł budowy w Pleszewie trójczłonowego wagonu motorowego powstał podobno w 1943 roku. Możliwe, że miało to związek z pojawieniem się zespołu 901. ("Spalinowy zespół trakcyjny...")</ref>. Najprawdopodobniej wagon był mocno uszkodzony i miał zdemontowany układ napędowy. Być może o jego przesłaniu na [[Pleszewska Kolej Lokalna|Kolej Powiatową Krotoszyn-Pleszew]] zadecydowały miejscowe doświadczenia we wprowadzaniu trakcji motorowej. Już w latach '30 kolej ta obsługiwała trzy linie autobusowe, zaś w 1935 roku w pleszewskiej parowozowni zbudowano we współpracy z firmą Zagórski-Tatarski z Poznania wagon napędzany silnikiem benzynowym. | ||
+ | |||
+ | W Pleszewie dokonano najprawdopodobniej całkowitej rekonstrukcji pudła zespołu. Świadczą o tym zasadnicze różnice w wyglądzie wagonów przed i po odbudowie. Pozostawiono pierwotny układ z członem silnikowym podwieszonym pomiędzy dwoma członami sterowniczymi<ref>Raczej jako chwyt propagandowy należy potraktować przypisanie przez "Kolejowy Przegląd Mechaniczny" (8/1950) autorstwa tego rozwiązania kolejarzom pleszewskim</ref>, zmieniono jednak rozplanowanie wnętrza, układ drzwi oraz liczbę i szerokość okien. W miejsce dwóch zespołów napędowych zastosowano pojedynczy silnik Scania-Vabis o mocy 180 KM. Pojazd oddano do eksploatacji 14 czerwca 1950 roku i oznaczono Mxx 189<ref>W artykule ''Spalinowy zespół trakcyjny...'' B. Pokropiński używa oznaczenia Mxx 186. Jest to o tyle dziwne, że na zamieszczonym na winiecie zdjęciu zespołu można odczytać oznaczenie Mxx 189.</ref>. | ||
W nocy z 6 na 7 stycznia 1962 roku wagon spłonął doszczętnie na szlaku między [[Pleszew Wąsk.|Pleszewem Wąsk.]] i [[Dobrzyca|Dobrzycą]]. Nie nadawał się do odbudowy i został złomowany w Pleszewie. | W nocy z 6 na 7 stycznia 1962 roku wagon spłonął doszczętnie na szlaku między [[Pleszew Wąsk.|Pleszewem Wąsk.]] i [[Dobrzyca|Dobrzycą]]. Nie nadawał się do odbudowy i został złomowany w Pleszewie. | ||
==Konstrukcja== | ==Konstrukcja== | ||
− | + | Pojazd zaprojektowano i wykonano jako trójczłonowy, w którym człony skrajne przeznaczone były do przewozu pasażerów, człon środkowy - podwieszony - mieścił silnik wraz z zespołem napędowym. Do napędu wykorzystano silnik firmy Scania-Vabis (stąd potoczna nazwa tego wagonu - "skania") zblokowany ze skrzynią biegów firmy Mylius. Napęd poprzez przekładnię rewersową był przenoszony za pomocą wałów Kardana na najbliższe środkowi pojazdu osie wózków w sąsiednich członach (człon silnikowy nie posiadał własnych kół). | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
== Źródła == | == Źródła == | ||
− | + | B. Pokropiński: ''Pleszewska "skania"'', "Świat Kolei" 11/2003 | |
− | + | B. Pokropiński: ''Spalinowy zespół trakcyjny Mxx 186 Skania'', "Świat Kolei" 12/2014 | |
− | + | R. Witkowski: ''Tajemnicze trójczłonowe zespoły motorowe na tor szerokości 750 mm'', "Świat Kolei" 8/2015 | |
− | |||
− | |||
== Przypisy == | == Przypisy == |