Mxx 189
| Mxx 189* | |
| |
| Projekt odbudowy zespołu sporządzony w 1949 roku. | |
| Przewoźnik | PKP |
| Oznaczenie przewoźnika | Mxx 189* |
| Producent | Warsztaty KD Pleszew, |
| Lata budowy | 1949/50 |
| Układ osi | 2'(1A)'(A1)'2' |
| Układ członów | r+s+r |
| Masa służbowa | ok. 39 t |
| Długość ze zderzakami | 31320 mm |
| Szerokość | 2310 mm |
| Wysokość | ok. 3100 mm |
| Rozstaw osi skrajnych | 28640 mm |
| Rozstaw czopów skrętu | 9500 |
| Rozstaw osi wózka | 1400 |
| Rozstaw szyn | 750 mm |
| Typ silnika spalinowego | wysokoprężny, R8 |
| Producent silnika | Scania-Vabis |
| Moc silnika | 180 KM |
| Rodzaj przekładni | mechaniczna |
| Typ przekładni | Mylius Cv2
|
| Liczba miejsc siedzących | 104 |
| Liczba miejsc ogółem | 238 |
| * u B. Pokropińskiego pojawia się również Mxx 186. | |
Mxx 189 - trójczłonowy wąskotorowy zespół motorowy zbudowany w warsztatach Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej w 1950 roku [1].
Historia[edytuj]
Wbrew niektórym źródłom [2] wagon zaczęto budować w warsztatach w Pleszewie już w 1943 roku, natomiast oficjalne oddanie wagonu do eksploatacji miało miejsce 14.06.1950r. [3]. Wagon Mxx 189 był konstrukcyjnie podobny do łotewskich wagonów serii "F", jednak różnice podstawowych wymiarów wykluczają tezę o przebudowie jednego z wagonów "F" na wagon Mxx 189. Jest natomiast bardzo prawdopodobne, że załoga warsztatów w Pleszewie wzorowała się na konstrukcji wagonów "F".
W nocy z 6 na 7 stycznia 1962 roku wagon spłonął doszczętnie na szlaku między Pleszewem Wąsk. i Dobrzycą. Nie nadawał się do odbudowy i został złomowany w Pleszewie.
Konstrukcja[edytuj]
Zespół Mxx 189 zaprojektowano i wykonano jako trójczłonowy z dwoma skrajnymi członami sterowniczymi i zawieszonym pomiędzy nimi członem silnikowym.
Człony skrajne były identyczne, każdy z nich przeznaczony był do przewozu pasażerów. Oparto je na dwóch dwuosiowych wózkach lekkiej konstrukcji, z których jeden był toczny, a drugi napędowy (z napędem na jedną oś). Pudło przystosowano do oparcia na specjalnym wsporniku członu motorowego. Na przeciwnym końcu wykonano kabinę sterowniczą. We wnętrzu nie przewidziano toalety, oraz wydajnego systemu ogrzewania. Łącznie zespół posiadał 96 stałych miejsc w przedziałach, oraz 8 miejsc odchylanych w przedsionkach.
Człon środkowy wykonano od podstaw jako podwieszony na wózkach sąsiednich członów sterowniczych. Umieszczono w nim zespół napędowy składający się z silnika Scania-Vabis o mocy 180KM. Z przekładni napęd za pomocą wałów kardana przenoszony był na najbliżej położoną oś wózka wagonu sterowniczego. W efekcie uzyskano układ osi 2’(1A)'(A1)'2’. Dodatkowo w przedziale silnikowym umieszczono chłodnice, sprężarkę oraz prądnicę. Nad przedziałem silnikowym wygospodarowano przedział bagażowo-pocztowy z drzwiami rozsuwanymi po każdej ze stron oraz przejściami do wagonów sterowniczych.
Nadwozie miało konstrukcję drewnianą, obitą blachą. Człony sterownicze posiadały po dwa przedziały pasażerskie rozdzielone przedsionkiem wejściowym z dwuskrzydłowymi drzwiami przesuwnymi. Dodatkowe 4 siedzenia (najprawdopodobniej rozkładane) umieszczono w każdym z przedsionków. W sumie zespół miał 104 miejsca siedzące. Liczbę miejsc stojących określono oficjalnie na 134.
Do przedziału służbowego prowadziły jednoskrzydłowe drzwi suwane pośrodku członu napędowego. Był on również połączony z członami sterowniczymi mostkiem przejściowym osłoniętym brezentową harmonią. Przejście to traktowano jako służbowe. Z zewnątrz do przedziału w członie środkowym prowadziły umieszczone po obu stronach w połowie długości jednoskrzydłowe drzwi przesuwne. Początkowo nie przewidziano oddzielnych drzwi do kabin maszynisty, dodano je później.
W układzie napędowym zastosowano jednostkę wysokoprężną marki Scania-Vabis o mocy 180 KM, którą połączono z mechaniczną przekładnią Mylius Cv2. Napęd był przekazywany wałami kardana na najbliższą oś każdego z członów sterowniczych. W przedziale silnikowym umieszczono chłodnice, prądnicę, sprężarkę i zbiorniki powietrza.
Źródła[edytuj]
- B. Pokropiński: Pleszewska "skania", "Świat Kolei" 11/2003
- B. Pokropiński: Spalinowy zespół trakcyjny Mxx 186 Skania, "Świat Kolei" 12/2014
- R. Witkowski: Tajemnicze trójczłonowe zespoły motorowe na tor szerokości 750 mm, "Świat Kolei" 8/2015
- Rysunek projektu odbudowy zespołu udostępniony przez pana Marka Torzewskiego
- M. Zajfert: Wagon motorowy Mxx 189 "Scania" kolei krotoszyńskiej, "Świat Kolei" 8/2015