405E

405E (EM10)
290px
405E (EM10) na stacji Szklarska Poręba.
Przeznaczenie lokomotywy	lokomotywa manewrowa
Przewoźnik	PKP
Oznaczenie przewoźnika	EM10
Producent	HCP
Lata budowy	1990-1991
Liczba członów	1
Układ osi	Bo'Bo'
Masa służbowa	72 tony
Długość ze zderzakami	16340 mm
Szerokość	2900 mm
Wysokość	3400 mm
Rozstaw osi skrajnych	10500 mm
Średnica kół	1100 mm
Rozstaw szyn	1435 mm
System zasilania	3 kV DC (3000 V prądu stałego)
Liczba silników	4
Typ silników	LKa493
Moc ciągła	960 kW
Maksymalna siła pociągowa	250 kN
Stosunek przekładni	71:16
Prędkość konstrukcyjna	80 km/h
Sterowanie wielokrotne	jest*
System hamulca	Oerlikon + ED
System ogrzewania	elektryczne
* - po modernizacji została pozbawiona sterowania wielokrotnego. W środowisku kolejowym lokomotywa ta bywa nazywana "krokodylem".

405E - polska elektryczna lokomotywa manewrowa. Na PKP oznaczoną ją serią EM10.

Historia

Lokomotywa została zaprojektowana w 1988 roku przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Pojazdów Szynowych w Poznaniu przy współpracy Instytutu Elektrotechniki w Warszawie. Lokomotywa 405E jest jedną z najmłodszych i najnowocześniejszych elektrowozów, eksploatowanych na polskich torach. Pojazdy zostały wyprodukowane w liczbie czterech egzemplarzy i miały dość nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne. Niestety nigdzie długo nie "zagrzały" miejsca i tułały się z jednej lokomotywowni do drugiej.

Opis

Lokomotywy, jako pierwsze na polskiej kolei, otrzymały tyrystorowy układ przekształtnikowy rozruchu impulsowego oraz mikroprocesorowy system sterowania. Wykonano cztery prototypy, dwa z układem przekształtnikowym produkcji polskiej i dwa z układem produkcji czeskiej (405Ea). W pojazdach zastosowano też szereg innych rozwiązań, takich jak elektrodynamiczny hamulec oporowy, układ prędkości zadanej, układ tłumików hydraulicznych zastępujący tradycyjny sprzęg międzywózkowy i oparcie pudła na wózkach za pośrednictwem sprężyn z jednostronnym przeniesieniem sił pociągowych. Lokomotywy zostały też wyposażone w elektryczny obwód ogrzewania składu pociągu, dzięki czemu mogły prowadzić lekkie pociągi pasażerskie. 405E jako jedyna lokomotywa jednokabinowa posiada dwa pulpity sterownicze, odpowiednio do kierunku jazdy. Widoczność w obu kierunkach z centralnie umieszczonej kabiny jest dość dobra dzięki zwartej zabudowie i małej długości przedziałów maszynowych.

Eksploatacja

W poczatkowym okresie eksploatacji, lokomotywy stacjonowały w Poznaniu na stacji rozrządowej Franowo. Następnie parami skierowano je do pracy w lokomotywowni Skarżysko-Kamienna i Katowice, gdzie odpowiednio pracowały w grupie towarowej i pracy przetokowej. W 2000 roku nastąpiło przenieśienie lokomotyw z Katowic do Krakowa i Zakopanego a ze Skarżyska trafiły do Jeleniej Góry, gdzie prowadziły pociągi pasażerskie na lini Jelenia Góra - Szklarska Poręba. W 2004 roku w ZNLE w Gliwicach zmodernizowano wszystkie cztery lokomotywy. Wymieniono cały układ elektryczny, zamontowano nowe pulpity, wymieniono przetwornice z wirujacych na statyczne, zastosowano wyłącznik próżniowy, jednopołówkowy pantograf, zamontowano reflektory halogenowe i pomalowano lokomotywy zgodnie ze wzorem PKP Cargo. Usunięto też możliwość sterowania wielokrotnego. Po modernizacji wszystkie lokomotywy zostały skierowane do Wałbrzycha gdzie pracowały przy ciągnięciu i popychu pociągów towarowych między Wałbrzychem a Jaworzyną Śląską. Od 2006 do 2008 roku wszystkie 405-ki pracowały w Nowym Sączu jako popych na krętym odcinku Nowy Sącz - Stróże, a w 2009 roku wróciły do poznańskiego Franowa.

Bibliografia

• Paweł Rydzyński. Lokomotywy manewrowe. „Rynek kolejowy”. ISSN 1644-1958.