Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach: Różnice pomiędzy wersjami

	Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach
	Poprzednie nazwy:; Górnośląskie Tramwaje Parowe, Górnośląskie Koleje Wąskotorowe;
Rok budowy	1889 ;
Data wpisu do rejestru zabytków	1993
Rozstaw szyn	785 mm ;
Istniejące linie	Gliwice Wąskotorowe - Markowice Raciborskie
Długość czynnego odcinka	6 km
Długość całkowita istniejących szlaków	~8 km
Długość zlikwidowanych linii	~41 km
Stacje styczne z koleją normalnotorową	Racibórz Markowice
Inne ważniejsze stacje	Gliwice Trynek
	'
	Operatorzy
Nazwa Operatora	Okres działalności
Górnośląskie Tramwaje Parowe	1900 - 1945
PKP	1945 – 1992
Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik	1994 - 2008
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej	2008 - obecnie ;
	'

Wersja z 10:41, 4 wrz 2013

Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach - Stacja kolei wąskotorowej położona w 23 kilometrze linii Gliwice Wąskotorowe - Racibórz Markowice obecnie znajduje się we władaniu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej.

Historia

Geneza powstania i budowa

Brak sprawnego systemu transportowego na trasie między Gliwicami a Raciborzem zaowocował w 1891 roku pomysłem budowy kolei wąskotorowej Gliwice-Rudy-Racibórz. Z inicjatywą stworzenia sprawnego systemu transportowego wyszła firma "Kramer & Co.". W 1894 r. utworzono Górnośląskie Tramwaje Parowe która później została pierwszym przewoźnikiem na linii. Trwały już wtedy prace przy budowie pierwszej linii tramwajowej Gliwice-Piekary Śląskie. 15 października 1987 roku firma "Kramer & Co." otrzymała koncesję na budowę i eksploatację linii w trakcji parowej a 13 kwietnia 1898 roku Ministerstwo Robót Publicznych nadało tej firmie prawo wywłaszczenia gruntów pod budowę kolei. Linia została otwarta 25 marca 1899r., początkowo na odcinku Gliwice-Rudy. W tym samym czasie połączono stację Nieborowice z Cegielnią "Wilcza" torem o długości 3,7 km. Następnie do użytku oddany został krótki odcinek Rudy-Paproć (w lutym 1901). W kwietniu 1902 przedłużono linię do Markowic i w końcu 17 maja 1903 linia dotarła do stacji Ratibor Plania.

Bocznice

Linia stanowiła trzon transportu towarowego w regionie, z tego powodu posiadała kilka bocznic do różnych zakładów przemysłowych. Wykaz bocznic przedstawia poniższa tabela

L.p.	Nazwa bocznicy	Data otwarcia	Data zamknięcia
1	Kopalnia Węgla Kamiennego "Gliwice"	1905	1993-12-3131 grudnia 1993
2	Cegielnia "Wilcza"	1899-03-2525 marca 1899	1926
3	Tartak "Paproć"		1945
4	Zakład Kruszyw Januszowice, Żwirownia "Babice"	1977-11-077 listopada 1977	1981-09-3030 września 1981
5	Żwirownia "Babice" Gminy Bojków	1931	1937
6	Żwirownia "Arndt & Baron"	1931
7	Młyn parowy, późniejsza garbarnia	1923	1945
8	Zakłady Chemiczne "Ceres" S.A.	1905-02-011 lutego 1905	1945
9	Zakłady Elektrod Węglowych "1 Maja" (dawniej Siemens)		1939-05-2525 maja 1939
10	Tartak "Lukasine"		1930
11	stacja normalnotorowa Markowice	1905-02-011 lutego 1905	1945
12	Górnośląskie Koleje Wąskotorowe	1905-06-022 czerwca 1905	1996

Niezrealizowane projekty

Plany przedłużenia linii do centrum Raciborza nie doszły do skutku, podobnie jak plany połączenia Rud z Kopalnią "Emma" (obecnie Marcel") przez Rybnik czy też pochodzącego z 1901 roku projektu budowy linii z Nieborowic do Czerwionki w której to znajduje się Kopalnia Dębieńsko. Jako fragment sieci tramwajowej, także kolej do Rud miała planowo zostać zelektryfikowana jednak pomysł ten nigdy nie doczekał się realizacji.

Tabor

Żródła

Soida Krzysztof, Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz, EMI-PRESS, ISBN 83-904079-2-2

@@ Linia 25: / Linia 25: @@
 |3. operator                                                      = Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik
 |3_okres_działalności                                             = 1994 - 2008
-|4. operator                                                      = Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik
+|4. operator                                                      = Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej|4_okres_działalności                                             = 2008 - obecnie
-|4_okres_działalności                                             = 2008 - obecnie
 |5. operator                                                      =
 |5_okres_działalności                                             =
@@ Linia 43: / Linia 42: @@
 Brak sprawnego systemu transportowego na trasie między Gliwicami a Raciborzem zaowocował w 1891 roku pomysłem budowy kolei wąskotorowej Gliwice-Rudy-Racibórz. Z inicjatywą stworzenia sprawnego systemu transportowego wyszła firma "Kramer & Co.". W 1894 r. utworzono [[Górnośląskie Tramwaje Parowe]] która później została pierwszym przewoźnikiem na linii. Trwały już wtedy prace przy budowie pierwszej linii tramwajowej Gliwice-Piekary Śląskie. 15 października 1987 roku firma "Kramer & Co." otrzymała koncesję na budowę i eksploatację linii w trakcji parowej a 13 kwietnia 1898 roku Ministerstwo Robót Publicznych nadało tej firmie prawo wywłaszczenia gruntów pod budowę kolei.
 Linia została otwarta 25 marca 1899r., początkowo na odcinku Gliwice-Rudy. W tym samym czasie połączono stację Nieborowice z Cegielnią "Wilcza" torem o długości 3,7 km. Następnie do użytku oddany został krótki odcinek Rudy-Paproć (w lutym 1901). W kwietniu 1902 przedłużono linię do Markowic i w końcu 17 maja 1903 linia dotarła do stacji Ratibor Plania.
+=== Bocznice ===
+Linia stanowiła trzon transportu towarowego w regionie, z tego powodu posiadała kilka bocznic do różnych zakładów przemysłowych. Wykaz bocznic przedstawia poniższa tabela
+{| class="wikitable sortable" style="text-align:left"
+! style="width:25px" |L.p.
+! style="width:400px" class="unsortable"|Nazwa bocznicy
+! style="width:110px"|Data otwarcia
+! style="width:110px" |Data zamknięcia
+|-
+| 1
+| Kopalnia Węgla Kamiennego "Gliwice"
+| style="text-align:right"| {{dts|||1905}}
+| style="text-align:right"| {{dts|31|12|1993}}
+|-
+| 2
+| Cegielnia "Wilcza"
+| style="text-align:right"| {{dts|25|03|1899}}
+| style="text-align:right"| {{dts|||1926}}
+|-
+| 3
+| Tartak "Paproć"
+|
+| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
+|-
+| 4
+| Zakład Kruszyw Januszowice, Żwirownia "Babice"
+| style="text-align:right"| {{dts|7|11|1977}}
+| style="text-align:right"| {{dts|30|09|1981}}
+|-
+| 5
+| Żwirownia "Babice" Gminy Bojków
+| style="text-align:right"| {{dts|||1931}}
+| style="text-align:right"| {{dts|||1937}}
+|-
+| 6
+| Żwirownia "Arndt & Baron"
+| style="text-align:right"| {{dts|||1931}}
+|
+|-
+| 7
+| Młyn parowy, późniejsza garbarnia
+| style="text-align:right"| {{dts|||1923}}
+| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
+|-
+| 8
+| Zakłady Chemiczne "Ceres" S.A.
+| style="text-align:right"| {{dts|1|02|1905}}
+| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
+|-
+| 9
+| Zakłady Elektrod Węglowych "1 Maja" (dawniej Siemens)
+|
+| style="text-align:right"| {{dts|25|05|1939}}
+|-
+| 10
+| Tartak "Lukasine"
+|
+| style="text-align:right"| {{dts|||1930}}
+|-
+| 11
+| stacja normalnotorowa Markowice
+| style="text-align:right"| {{dts|1|02|1905}}
+| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
+|-
+| 12
+| Górnośląskie Koleje Wąskotorowe
+| style="text-align:right"| {{dts|2|06|1905}}
+| style="text-align:right"| {{dts|||1996}}
+|}
 === Niezrealizowane projekty ===
 Plany przedłużenia linii do centrum Raciborza nie doszły do skutku, podobnie jak plany połączenia Rud z Kopalnią "Emma" (obecnie Marcel") przez Rybnik czy też pochodzącego z 1901 roku projektu budowy linii z Nieborowic do Czerwionki w której to znajduje się Kopalnia Dębieńsko. Jako fragment sieci tramwajowej, także kolej do Rud miała planowo zostać zelektryfikowana jednak pomysł ten nigdy nie doczekał się realizacji.