Polskie Koleje Państwowe

Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna (PKP S.A.) – powstała w wyniku komercjalizacji istniejącego od 1926 przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe. Ich jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa, który reprezentuje obecnie Ministerstwo Infrastruktury. Spółka pełni dominującą rolę w Grupie PKP. Do jej podstawowych zadań należą:

• realizacja procesów restrukturyzacji,
• zagospodarowanie zbędnego majątku,
• zarządzanie płynnością finansową spółek Grupy PKP,
• koordynacja przedsięwzięć związanych z rozwojem spółek Grupy PKP,
• przygotowanie projektów prywatyzacyjnych dla spółek Grupy.

PKP S.A. jest członkiem Związku Pracodawców Kolejowych.

Liczba pracowników Grupy PKP

• 1928 - 214 tys.
• 1933 - 176 tys.
• 1938 - 189 tys.
• 1939 – 215 tys.
• 1945 – 300 tys.
• 1946 – 342 tys.
• 1948 - 345 tys.
• 1953 - 231 tys.
• 1958 – 331 tys.
• 1962 – 345 tys.
• 1963 - 352 tys.
• 1965 – 351 tys.
• 1968 - 353 tys.
• 1970 – 360 tys.
• 1972 – 358 tys.
• 1990 – 340 tys.
• 1992 – 278 tys.
• 1998 – 212 tys.
• 2001 – 152 tys.
• 2003 – 143 tys.
• 2006 – 125 tys.
• 2009 – 102 tys.

Historia

Przez lata szczebel zarządzania PKP przeszedł kilkadziesiąt zmian organizacyjnych. Trzykrotnie kolejnictwem bezpośrednio zarządzał specjalnie powołany resort, przez lata szefem kolei był minister komunikacji. Trzykrotnie była powołana Dyrekcja Generalna PKP.

• 1919-1924 – Ministerstwo Kolei Żelaznych bezpośrednio zarządzające PKP
• 1924-1926 – Ministerstwo Kolei bezpośrednio zarządzające PKP
• 1926-1939 - Ministerstwo Komunikacji
• 1926 – powołanie przedsiębiorstwa PKP; funkcję jego zwierzchnika sprawował minister komunikacji
• 1945-1948 - Ministerstwo Komunikacji bezpośrednio zarządzające PKP
• 1948-1951 – działalność Dyrekcji Generalnej PKP w ramach Ministerstwa Komunikacji
• 1951-1957 – Ministerstwo Kolei bezpośrednio zarządzające PKP
• 1957-1978 - Ministerstwo Komunikacji bezpośrednio zarządzające PKP
• 1978 - powołanie Dyrekcji Generalnej PKP w ramach Ministerstwa Komunikacji, w której funkcję dyrektora generalnego PKP sprawował minister komunikacji; funkcję jego zastępców (dyrektora generalnego PKP) pełniło trzech podsekretarzy stanu
• 1987 – wyodrębnienie przedsiębiorstwa PKP z Ministerstwa Komunikacji
• 1987-2000 – funkcjonowanie Dyrekcji Generalnej PKP

Do czasu wydzielenia spółek podział organizacyjny PKP był następujący:

• Dyrekcja Infrastruktury Kolejowej, Warszawa
• Dyrekcja Kolejowych Przewozów Towarowych Cargo, Katowice
• Dyrekcja Przewozów Pasażerskich, Warszawa
• Dyrekcja Elektroenergetyki Kolejowej, Warszawa
• Dyrekcja Teleinformatyki Kolejowej, Warszawa
• Centrum Szkolenia i Doskonalenia Kadr Kolejnictwa, Warszawa
• Dyrekcja Zakupów i Sprzedaży Ferpol, Warszawa, ul. Grójecka 17; obecnie jej działalność nie jest kontynuowana
• Dyrekcja Kolei Dojazdowych, Warszawa, ul. Chłopickiego 53; obecnie jej działalność nie jest kontynuowana
• Zakład Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, Gdynia
• Komenda Straży Ochrony Kolei, Poznań

Podział organizacyjny

Komórki podległe prezesowi zarządu

• Biuro Zarządu
• Biuro Prawno-Organizacyjne
• Biuro Współpracy z Zagranicą
  • przedstawiciele PKP S.A. za granicą (Berlin, Bruksela, Lwów, Mińsk, Moskwa, Praga)
• Biuro Spraw Obronnych
• Biuro Ochrony Informacji Niejawnych
• Biuro Strategii i Rozwoju
  • Wydział Integracji Europejskiej

Komórki podległe dyr. zarządzania nieruchomościami

• Biuro Nieruchomości
• Biuro Nieruchomości Strategicznych

Komórki podległe dyr. finansowemu

• Biuro Planowania i Ekonomiki
• Biuro Finansów i Rachunkowości
• Biuro Administracyjne

Komórki podległe dyr. promocji i spraw społecznych

• Biuro Marketingu i Komunikacji Społecznej
  • Rzecznik Prasowy
• Biuro Audytu Wewnętrznego i Kontroli
• Zespół Rzecznika Praw Klienta

Komórki podległe dyr. nadzoru właścicielskiego i prywatyzacji

• Biuro Nadzoru Właścicielskiego i Prywatyzacji

Oddziały spółki

• PKP S.A., Oddział Dworce Kolejowe wraz z 6 rejonami dworców kolejowych, zarządzający 83 dworcami kolejowymi
• PKP S.A., Oddział Kolejowa Medycyna Pracy
• 11 oddziałów gospodarowania nieruchomościami

Spółki grupy PKP

Z PKP zostały wydzielone wyspecjalizowane spółki w ramach ustawy z dnia 8 września 2000 o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dziennik Ustaw|2000|84|948):

Spółki przewozowe

• PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Warszawa (PKP PLK) – zarządca infrastruktury kolejowej, wyłączając dworce i nieruchomości.
• PKP Cargo S.A., Warszawa – przewozy towarowe.
• PKP Intercity S.A., Warszawa (PKP IC) – pociągi EuroCity, InterCity, ekspresowe, EuroNight, pospieszne.
• WARS S.A., Warszawa – wagony restauracyjne, barowe, sypialne i z miejscami do leżenia, catering.
• PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o., Zamość (PKP LHS) – zarządca Linii Hutniczej Szerokotorowej, przewozy towarowe na tej linii.
• PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o., Gdynia (PKP SKM) – zarządca linii SKM, przewozy pasażerskie aglomeracji gdańskiej.
• Polskie Koleje Linowe S.A., Zakopane (PKL) – zarządzają górskimi kolejami linowymi.

Spółki niepowiązane bezpośrednio z przewozami

• PKP Energetyka S.A., Warszawa
• TK Telekom Sp. z o.o., Warszawa (d. Telekomunikacja Kolejowa)
• PKP Informatyka Sp. z o.o., Warszawa
• Kolejowe Przedsiębiorstwo Turystyczno-Wypoczynkowe "Natura Tour" Sp. z o.o., Warszawa, Gdańsk
• CS Szkolenie i Doradztwo Sp. z o.o., Warszawa
• Kolejowa Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa
• Przedsiębiorstwo Napraw Infrastruktury Sp. z o.o., Warszawa

Lista szefów PKP

Dyrektorzy generalni Dyrekcji Generalnej PKP

• Aleksander Bader 1948-1951
• Janusz Głowacki od 1 stycznia 1988 do 30 czerwca 1990
• Aleksander Janiszewski od 1 lipca 1990 do 15 stycznia 1996
• Jan Janik od 15 stycznia 1996 do 30 lipca 1999
• Krzysztof Celiński od 30 lipca 1999 do 31 grudnia 2000

Prezesi, dyrektorzy generalni PKP S.A.

• Krzysztof Celiński od 1 stycznia 2001 do 12 czerwca 2002
• Maciej Męclewski od 12 czerwca 2002 do 23 września 2004
• Andrzej Wach od 23 września 2004 do 30 grudnia 2010
• Maria Wasiak od 30 grudnia 2010, p.o.
• Maria Wasiak od 19 maja 2011

Siedziba

Na potrzeby zarządu PKP wybudowano w latach 1928-1929 kompleks budynków przy ul. Targowej 74. Po II wojnie światowej siedzibę dzielono z obecnym Ministerstwem Infrastruktury przy ul. Chałubińskiego 4-6, również niekiedy personalnie. W latach 1951-1957 było to po prostu Ministerstwo Kolei. Po dokonanych przekształceniach restrukturyzacyjnych, zarząd przeniósł się w 2000 na ul. Szczęśliwicką 62, do budynku b. internatu Technikum Kolejowego nieopodal dworca PKP Warszawa Zachodnia.

Zobacz też szereg istotnych informacji nt wcześniejszych siedzib PKP.

Reforma kolei od 2001 roku

Od 2001 trwa reforma PKP, której głównymi celami jest restrukturyzacja i sprzedaż spółek kolejowych, uporządkowanie stanu prawnego i sprzedaż zbędnych nieruchomości oraz wydzielenie infrastruktury kolejowej, a następnie przekazanie jej Skarbowi Państwa. Proces ten miał być finansowany z kredytu, następnie spłacony z dochodów z prywatyzacji.

W tym czasie ukończono restrukturyzację organizacyjną polegająca na utworzeniu PKP S.A. i wydzieleniu spółek kolejowych, rozpoczęto porządkować sprawy finansowe i majątkowe oraz kontynuowano redukcję zatrudnienia. Utworzono Fundusz Własności Pracowniczej oraz usamorządowiono spółkę Przewozy Regionalne. Nieukończone zostały kolejne etapy reformy, m.in. prywatyzacja spółek, m.in. PKP Cargo SA, PKP Intercity SA oraz Energetyki Kolejowej SA.

W powszechnym odczuciu reforma nigdy nie została sfinalizowana, a w 2005 została praktycznie zatrzymana. Spółki kolejowe są nieefektywne i przynoszą straty. Zadłużenie grupy PKP pod koniec 2010 sięgnęło ok. 6 mld zł i zostało częściowo spłacone ze środków Funduszu Kolejowego, którego oryginalnym zadaniem było finansowanie modernizacji i inwestycji w linie kolejowe.

Nieefektywność zarządzania koleją osiągnęła punkt kulminacyjny zimą 2010, kiedy niezdolność do uzgodniania spójnego rozkładu jazdy między spółkami kolejowymi spowodowała zamieszanie i chaos w całym kraju. W konsekwencji stanowiska stracili wiceminister infrastruktury Juliusz Engelhardt oraz prezes PKP Andrzej Wach, a spółka opublikowała w prasie przeprosiny. Także wcześniej, w 2010, pasażerowie doświadczyli licznych problemów z powodu konfliktu spółek Przewozy Regionalne i PKP PLK.

Z kolei w lipcu 2011 w wyniku kilkuletnich zaniedbań w konserwacji systemów należących do Energetyki Kolejowej doszło do wielogodzinnej przerwy zasilania, co skutkowało wielogodzinnym paraliżem ruchu pociągów i chaotyczną ewakuacją Dworca Centalnego.

Linki zewnętrzne

• Strona PKP S.A.