Lokomotywownia

Lokomotywownia - podstawowa jednostka organizacyjna służby trakcji wraz z zespołem budynków i urządzeń, służących do obsługi lokomotyw. Prowadzi ona bezpośrednio gospodarkę trakcyjną. Jej głównym zadaniem jest utrzymanie pojazdów trakcyjnych dla służby ruchu i innych służb, wykorzystujących w swojej pracy lokomotywy.

Zadania lokomotywowni

• Wykonanie czynności przygotowujących pojazdy trakcyjne do pracy,
• Naprawy bieżące, przeglądy okresowe, przeglądy codzienne i ewentualnie naprawy okresowe (rewizje) pojazdów trakcyjnych,
• Dysponowanie drużynami trakcyjnymi, potrzebnymi do obsługi przydzielonych jej pojazdów trakcyjnych,
• Nadzorowanie pracy pojazdów trakcyjnych i drużyn,
• Utrzymywanie urządzeń trakcyjnych znajdujących się na terenie lokomotywowni i na przydzielonych jej odcinkach trakcyjnych.

Typy lokomotywowni

Ze względu na rodzaj obsługiwanych pojazdów trakcyjnych lokomotywownie dzieli się na:

• Parowozownie
• Spalinowozownie
• Elektrowozownie
• Motowagonownie

Układy przestrzenne lokomotywowni

Specyficzne zadania związane z obsługą każdego z rodzajów trakcji może wymuszać inne wyposażenie i w konsekwencji rozplanowanie całego kompleksu lokomotywowni. Duży wpływ na ich układ przestrzenny ma też ukształtowanie terenu i dostępność miejsca pod zabudowę. Z uwagi na kształt najważniejszego budynku - hali postojowej i naprawczej - rozróżnia się:

• Lokomotywownie wachlarzowe mają budynki, w których tory są ułożone promieniście, a sam budynek ma kształt wycinka pierścienia. Zazwyczaj z jednej strony znajduje się przedłużone stanowisko warsztatowe, które ma kształt prostokątny. Zależnie od promienia łuku frontowej ściany wyróżnia się lokomotywownie o małym promieniu (55-70 m) i o dużym promieniu (powyżej 200 m). Lokomotywownie o małym promieniu wyposażone są w obrotnice, zaś o dużym promieniu obrotnicy nie wymagają. Lokomotywownie tego typu znalazły szerokie zastosowanie przy obsłudze trakcji parowej. Dla pozostałych rodzajów trakcji lokomotywownie wachlarzowe są stosowane tylko w razie ich adaptacji - właściwie nie buduje się ich już obecnie.
• Lokomotywownie prostokątne to budynki na planie prostokąta, z torami ułożonymi równolegle do siebie. Tory mogą być przelotowe, tzn. wjazdy na stanowisko znajdują się po obu stronach budynku. Stosowane są dla wszystkich rodzajów trakcji. Często wyposażone są w przesuwnice zwiększające funkcjonalność przy ich niekiedy dużej długości.
• Lokomotywownie schodkowe stanowią odmianę lokomotywowni prostokątnej. Budynek główny składa się z kilku prostokątnych części (zazwyczaj przelotowych), usytuowanych względem siebie w układzie stopni. Poszczególne stopnie są połączone niezamykanymi przejściami, dzięki czemu tworzą jedną całość. Każdy schodek ma zwykle 3 tory, połączone zwrotnicami z głównym torem wjazdowym i wyjazdowym.

Źródła

• Jan Nieliwodzki: Gospodarka Pojazdami Trakcyjnymi PKP. Wyd. 1. Warszawa: WKŁ, 1966