Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach: Różnice pomiędzy wersjami

Z Enkol
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m (rozbudowa)
(→‎Tabor: +zestawienie taboru (niepełne))
Linia 124: Linia 124:
  
 
== Tabor ==
 
== Tabor ==
 +
Zestawienie taboru stacjonującego w Rudach:
 +
 +
{| class="wikitable sortable" style="text-align:left"
 +
! style="width:90px" |Nr fabr.
 +
! Typ
 +
! Rok prod.
 +
! Prześwit
 +
! Oznaczenie
 +
! style="width:110px"|Stan
 +
! class="unsortable"|Uwagi
 +
|-
 +
| [[L45H/20569|20569]]
 +
| L45H
 +
| 1967
 +
| 785
 +
| Lxd2-354
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[L45H/20849|20849]]
 +
| L45H
 +
| 1969
 +
| 785
 +
| Lxd2-357
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
| Rotacyjny pług odśnieżny
 +
|-
 +
| [[L45H/24325|24325]]
 +
| L45H
 +
| 1981
 +
| 785
 +
| HP-Lxd2-09
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[L45H/24331|24331]]
 +
| L45H
 +
| 1981
 +
| 785
 +
| Lxd2-373
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[L45H/24324|24324]]
 +
| L45H
 +
| 1981
 +
| 785
 +
| HP-Lxd2-08
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[L45H/24327|24327]]
 +
| L45H
 +
| 1981
 +
| 785
 +
| HP-Lxd2-11
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[L30H/24367|24367]]
 +
| L30H
 +
| 1981
 +
| 600
 +
| Lyd2-63
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
| ze zlikwidowanej kl Pionki
 +
|-
 +
| [[L30H/23437|23437]]
 +
| L30H
 +
| 1977
 +
| 785
 +
| Lyd2-101
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
| Przekuta z 750mm
 +
|-
 +
| [[A20D-P/25194|25194]]
 +
| A20D-P
 +
| 1986
 +
| 750
 +
| MBxd2-218
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawny
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs180/15|15]]
 +
| WLs180
 +
| 1971
 +
| 785
 +
| WLs180-15
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs180/36|36]]
 +
| WLs180
 +
| 1972
 +
| 785
 +
| WLs180-36
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs150/5660|5660]]
 +
| WLs150
 +
| 1962
 +
| 785
 +
| WLs150-5660
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs150/7225|7225]]
 +
| WLs150
 +
| 1966
 +
| 785
 +
| WLs150-7225
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs75/38|38]]
 +
| WLs75
 +
| 1967
 +
| 785
 +
| Wls75 38
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs75/66|66]]
 +
| WLs75
 +
| 1971
 +
| 785
 +
| Huta Baildon 5
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs75/82|82]]
 +
| WLs75
 +
| 1973
 +
| 785
 +
| Huta Baildon 12
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
| Brak wiązarów
 +
|-
 +
| [[2WLs50/2088|2088]]
 +
| 2WLs50
 +
| 1970
 +
| 785
 +
| 2WLs50-2088
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
| [[2WLs50/2244|2244]]
 +
| 2WLs50
 +
| ?
 +
| 785
 +
| brak
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[2WLs40/1189|1189]]
 +
| 2WLs40
 +
| 1961
 +
| 785
 +
| 10
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs40/377|377]]
 +
| WLs40
 +
| 1955
 +
| 600
 +
| ?
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs40/372|372]]
 +
| WLs40
 +
| 1955
 +
| 600
 +
| ?
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[WLs50M3/044|044]]
 +
| WLs50M3
 +
| 1992
 +
| 600
 +
| WLs50-6
 +
| style="background-color:#80FFFF;" |Odstawiona
 +
|
 +
|-
 +
| [[Las49/3343|3343]]
 +
| Las49
 +
| 1954
 +
| 785
 +
| Las49-3343
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawna
 +
|
 +
|-
 +
|}
  
 
== Żródła ==
 
== Żródła ==

Wersja z 14:30, 24 gru 2013

Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach
Rudy - Stacja kolejki wąskotorowej.JPG
Poprzednie nazwy:
Górnośląskie Tramwaje Parowe, Górnośląskie Koleje Wąskotorowe
Rok budowy 1889


Data wpisu do rejestru zabytków 1993
Rozstaw szyn 785 mm


Istniejące linie Gliwice Wąskotorowe - Markowice Raciborskie
Długość czynnego odcinka 6 km
Długość całkowita istniejących szlaków ~12 km
Długość zlikwidowanych linii ~37 km
Stacje styczne z koleją normalnotorową Racibórz Markowice
Inne ważniejsze stacje Gliwice Trynek
'
Operatorzy
Nazwa Operatora Okres działalności
Górnośląskie Tramwaje Parowe 1900 - 1945
PKP 1945 – 1992
Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik 1994 - 2008
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej 2008 - obecnie


'


Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach - Stacja kolei wąskotorowej położona w 23 kilometrze linii Gliwice Wąskotorowe - Racibórz Markowice obecnie znajduje się we władaniu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej. Niegdyś była ważną stacją przeładunkową, główną lokomotywownią i wagonownią na linii. Dziś stanowi bazę pod turystyczne przewozy kolejowe będąc jedną z nielicznych zachowanych w dobrym stanie stacji, przy której ostały się jeszcze wąskie tory.


Historia

Geneza powstania i budowa

Brak sprawnego systemu transportowego na trasie między Gliwicami a Raciborzem zaowocował w 1891 roku pomysłem budowy kolei wąskotorowej Gliwice-Rudy-Racibórz. Z inicjatywą stworzenia sprawnego systemu transportowego wyszła firma "Kramer & Co.". W 1894 r. utworzono Górnośląskie Tramwaje Parowe która później została pierwszym przewoźnikiem na linii. Trwały już wtedy prace przy budowie pierwszej linii tramwajowej Gliwice-Piekary Śląskie. 15 października 1987 roku firma "Kramer & Co." otrzymała koncesję na budowę i eksploatację linii w trakcji parowej a 13 kwietnia 1898 roku Ministerstwo Robót Publicznych nadało tej firmie prawo wywłaszczenia gruntów pod budowę kolei. Linia została otwarta 25 marca 1899r., początkowo na odcinku Gliwice-Rudy. W tym samym czasie połączono stację Nieborowice z Cegielnią "Wilcza" torem o długości 3,7 km. We fragmencie zezwolenia z dnia 25 kwietnia 1900 roku udzielonemu przez Prezydenta Rządowego Opola czytamy:

"Udziela się zezwolenia przy poniższych warunkach na budowę i eksploatację kolejki o charakterze linii bocznej o szerokości 0,785 m z Gliwic przez Rudy do Raciborza dla przewozu osób i towarów za pomocą trakcji parowej dla firmy Oberschleise Dampfstraßenbahn G.m.b.H. Berlin, którą zarejestrowano 21 marca 1894 roku w rejestrze handlowym Królewskiego Sądu Okręgowego I w Berlinie na podstawie ustawy o kolejkach i prywatnych połączeniach kolejowych z 28 lipca 1892 roku, w porozumieniu z Królewską Dyrekcją Kolejową w Katowicach oraz z zachowaniem praw osób trzecich.

§1

Zezwolenia udziela się na okres 99 lat."

Z końcem 1900 roku Górnośląskie Tramwaje Parowe otrzymało prawo wywłaszczania gruntów pod budowę kolei od Rud w stronę Raciborza. Następnie do użytku oddany został krótki odcinek Rudy-Paproć (w lutym 1901). W kwietniu 1902 przedłużono linię do Markowic, po drodze budując stacje Szymocice, Nędza oraz Babice. W końcu 17 maja 1903 linia dotarła do ostatniej na linii stacji Ratibor Plania.

Bocznice

Linia stanowiła trzon transportu towarowego w regionie, z tego powodu posiadała kilka bocznic do różnych zakładów przemysłowych. Wykaz bocznic przedstawia poniższa tabela

L.p. Nazwa bocznicy Data otwarcia Data zamknięcia
1 Cegielnia "Wilcza" 1899-03-2525 marca 1899 1926-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1926
2 Górnośląskie Koleje Wąskotorowe 1905-06-022 czerwca 1905 1996-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1996
3 Kopalnia Węgla Kamiennego "Gliwice" 1905-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1905 1993-12-3131 grudnia 1993
4 Młyn parowy, późniejsza garbarnia 1923-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1923 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
5 stacja normalnotorowa Markowice 1905-02-011 lutego 1905 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
6 Tartak "Lukasine" 1930-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1930
7 Tartak "Paproć" 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
8 Zakład Kruszyw Januszowice, Żwirownia "Babice" 1977-11-077 listopada 1977 1981-09-3030 września 1981
9 Zakłady Chemiczne "Ceres" S.A. 1905-02-011 lutego 1905 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
10 Zakłady Elektrod Węglowych "1 Maja" (dawniej Siemens) 1939-05-2525 maja 1939
11 Żwirownia "Arndt & Baron" 1931-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1931
12 Żwirownia "Babice" Gminy Bojków 1931-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1931 1937-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1937

Niezrealizowane projekty

Plany przedłużenia linii do centrum Raciborza nie doszły do skutku, podobnie jak plany połączenia Rud z Kopalnią "Emma" (obecnie Marcel") przez Rybnik czy też pochodzącego z 1901 roku projektu budowy linii z Nieborowic do Czerwionki w której to znajduje się Kopalnia Dębieńsko. Jako fragment sieci tramwajowej, także kolej do Rud miała planowo zostać zelektryfikowana jednak pomysł ten nigdy nie doczekał się realizacji.

Tabor

Zestawienie taboru stacjonującego w Rudach:

Nr fabr. Typ Rok prod. Prześwit Oznaczenie Stan Uwagi
20569 L45H 1967 785 Lxd2-354 Odstawiona
20849 L45H 1969 785 Lxd2-357 Odstawiona Rotacyjny pług odśnieżny
24325 L45H 1981 785 HP-Lxd2-09 Sprawna
24331 L45H 1981 785 Lxd2-373 Sprawna
24324 L45H 1981 785 HP-Lxd2-08 Sprawna
24327 L45H 1981 785 HP-Lxd2-11 Sprawna
24367 L30H 1981 600 Lyd2-63 Odstawiona ze zlikwidowanej kl Pionki
23437 L30H 1977 785 Lyd2-101 Sprawna Przekuta z 750mm
25194 A20D-P 1986 750 MBxd2-218 Sprawny
15 WLs180 1971 785 WLs180-15 Sprawna
36 WLs180 1972 785 WLs180-36 Sprawna
5660 WLs150 1962 785 WLs150-5660 Odstawiona
7225 WLs150 1966 785 WLs150-7225 Sprawna
38 WLs75 1967 785 Wls75 38 Sprawna
66 WLs75 1971 785 Huta Baildon 5 Odstawiona
82 WLs75 1973 785 Huta Baildon 12 Odstawiona Brak wiązarów
2088 2WLs50 1970 785 2WLs50-2088 Sprawna
2244 2WLs50 ? 785 brak Odstawiona
1189 2WLs40 1961 785 10 Odstawiona
377 WLs40 1955 600 ? Odstawiona
372 WLs40 1955 600 ? Odstawiona
044 WLs50M3 1992 600 WLs50-6 Odstawiona
3343 Las49 1954 785 Las49-3343 Sprawna

Żródła

  • Soida Krzysztof, Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz, EMI-PRESS, ISBN 83-904079-2-2
Źródło: „https://enkol.pl/index.php?title=Zabytkowa_stacja_kolei_wąskotorowej_w_Rudach&oldid=7847”