Żuławska Kolej Dojazdowa: Różnice pomiędzy wersjami
m (kategoria) |
(początek historii) |
||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
|pierwotny_prześwit = | |pierwotny_prześwit = | ||
|rok_przekucia = | |rok_przekucia = | ||
| − | |istniejące_linie = Czynne:<br/> Prawy Brzeg Wisły - Sztutowo<br/>Stegna Gd. - Nowy Dwór Gdański Wąsk. | + | |istniejące_linie = Czynne:<br/> [[Linia kolejowa Prawy Brzeg Wisły - Sztutowo|Prawy Brzeg Wisły - Sztutowo]]<br/>[[Linia kolejowa Stegna Gdańska - Nowy Dwór Gdański Wąsk.|Stegna Gd. - Nowy Dwór Gdański Wąsk.]] |
Nieczynne:<br/> | Nieczynne:<br/> | ||
Nowy Dwór Gdański Wąsk. - Ostaszewo Żuł.,<br/> Nowy Dwór Gdański Wąsk. - DK7 (Kmiecin) | Nowy Dwór Gdański Wąsk. - Ostaszewo Żuł.,<br/> Nowy Dwór Gdański Wąsk. - DK7 (Kmiecin) | ||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|linie_rozebrane = | |linie_rozebrane = | ||
|długość_zlikwidowanych_linii = ok. 200 km | |długość_zlikwidowanych_linii = ok. 200 km | ||
| − | |stacje_styczne = Lisewo (1898 - 1996),<br/>Nowy Staw (1898 - 1996),<br/>Malbork Wąsk. (1900 - 1958),<br/>Nowy Dwór Gdański Wąsk. (od 1901),<br/> Piaski Gdańskie (1905 - 1974) | + | |stacje_styczne = [[Lisewo Wąsk.]]<br/> (1898 - 1996),<br/>[[Nowy Staw Wąsk.]]<br/>(1898 - 1996),<br/>[[Malbork Wąsk.]]<br/>(1900 - 1958),<br/>[[Nowy Dwór Gdański Wąsk.]] (od 1901),<br/> [[Piaski Gdańskie]] <br/>(1905 - 1974) |
| − | |inne_ważniejsze_stacje = Ostaszewo Żuławskie, Lichnowy, Lipinka Gdańska, Malbork Kałdowo Wąsk., Stegna Gdańska, Sztutowo, Lewy Brzeg Wisły, Koszwały, Przejazdowo, Gdańsk Wąsk. | + | |inne_ważniejsze_stacje = [[Ostaszewo Żuławskie]], [[Lichnowy]], [[Lipinka Gdańska]], [[Malbork Kałdowo Wąsk.]], [[Stegna Gdańska]], [[Sztutowo]], [[Lewy Brzeg Wisły]], [[Koszwały]], [[Przejazdowo]], [[Gdańsk Wąsk.]] |
|uwagi = * Pierwsze odcinki powstały poprzez przebudowę kolejek Cukrowni Nowy Staw oraz Lisewo | |uwagi = * Pierwsze odcinki powstały poprzez przebudowę kolejek Cukrowni Nowy Staw oraz Lisewo | ||
|1. operator = NLK oraz WKAG | |1. operator = NLK oraz WKAG | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
|uwagi_operator = | |uwagi_operator = | ||
}} | }} | ||
| + | |||
| + | [[Kolej wąskotorowa]] na Żuławach Wiślanych prowadząca przewozy turystyczne w sezonie letnim, zarządzana przez [[Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych]]. Stanowi pozostałość rozbudowanej niegdyś sieci Gdańskich Kolei Dojazdowych. Obecnie ruch odbywa się w miesiącach wakacyjnych na [[Linia Kolejowa Prawy Brzeg Wisły - Sztutowo|odcinku nadmorskim (Prawy Brzeg Wisły - Stegna Gdańska - Sztutowo)]] oraz na [[Linia kolejowa Stegna Gdańska - Nowy Dwór Gdański Wąsk.|linii łączącej Stegnę Gdańską z Nowym Dworem Gdańskim]]. Pociągi prowadzone są [[lokomotywa spalinowa|lokomotywami spalinowymi]] [[Lxd2]], spalinowymi wagonami motorowymi [[MBxd2]] a w soboty i niedziele również [[lokomotywa parowa|parowozem]] [[Px48]]. | ||
[[Kategoria: Koleje wąskotorowe w Polsce]] | [[Kategoria: Koleje wąskotorowe w Polsce]] | ||
| + | |||
| + | == Historia == | ||
| + | === Koleje cukrowni Nowy Staw i Lisewo === | ||
| + | Rozwój kolejek wąskotorowych na Żuławach Wiślanych zapoczątkowany został przez cukrownię w Nowym Stawie (''Neuteich''), która już w 1886 roku posiadała 4,5 km linii o [[rozstaw szyn|szerokości toru]] 750 mm i trakcji konnej. Na początku lat '90 XIX wieku postanowiono zbudować kolejne odcinki oraz wprowadzić trakcje parową. Przed kampanią cukrowniczą 1893 roku cukrownia zamówiła dwa parowozy w zakładach ''Henschel'' i wybudowała nowe linie do [[Parszewo|Parszewa]] (''Parschau''), wsi [[Kącik]] (''Neuteicher Hinterfeld'') oraz [[Nowa Cerkiew|Nowej Cerkwi]] (''Neukirch I''). W 1894 roku powstał odciek do [[Lipinka Gdańska|Lipinki]] (''Lindenau''). Zakupiono również trzeci parowóz. | ||
| + | |||
| + | Cukrownia w Lisewie (''Lissau'') wykorzystywała kolej wąskotorową do połączenia zakładu z bocznicą normalnotorową. Również tutaj zdecydowano się na szerokość toru 750 mm i początkowo zastosowano trakcję konną. Znaczne inwestycje poczyniono w 1894 roku: W zakładach ''Hagans'' zamówiono 3 parowozy i wybudowano linię do [[Miłoradz|Miłoradza]] (''Mielenz'') z odgałęzieniem do wsi [[Mątowy Wielkie]] (''Groß Montau'') o łącznej długości 29,7 km. | ||
| + | |||
| + | === Pierwsze linie użytku publicznego === | ||
| + | |||
| + | |||
| + | === Rozwój połączeń i scalenie sieci === | ||
Wersja z 17:59, 27 lip 2011
| Żuławska Kolej Dojazdowa | |
| NLK / Westpreußische Kleinbahn AG (1898 / 1899 - 1945) Gdańskie Koleje Dojazdowe | |
| Rok budowy | 1898* |
| Zleceniodawca budowy | Allgemeine Deutsche Kleinbahn AG
|
| Rozstaw szyn | 750 mm
|
| Istniejące linie | Czynne: Prawy Brzeg Wisły - Sztutowo Stegna Gd. - Nowy Dwór Gdański Wąsk. Nieczynne: |
| Długość czynnego odcinka | 30 km |
| Długość całkowita istniejących szlaków | ok. 49 km |
| Długość zlikwidowanych linii | ok. 200 km |
| Stacje styczne z koleją normalnotorową | Lisewo Wąsk. (1898 - 1996), Nowy Staw Wąsk. (1898 - 1996), Malbork Wąsk. (1900 - 1958), Nowy Dwór Gdański Wąsk. (od 1901), Piaski Gdańskie (1905 - 1974) |
| Inne ważniejsze stacje | Ostaszewo Żuławskie, Lichnowy, Lipinka Gdańska, Malbork Kałdowo Wąsk., Stegna Gdańska, Sztutowo, Lewy Brzeg Wisły, Koszwały, Przejazdowo, Gdańsk Wąsk. |
| * Pierwsze odcinki powstały poprzez przebudowę kolejek Cukrowni Nowy Staw oraz Lisewo | |
| Operatorzy | |
| Nazwa Operatora | Okres działalności |
| NLK oraz WKAG | 1898-1913 |
| WKAG | 1913-1945 |
| PKP | 1945 - 1996 |
| PTMKŻ | od 2003
|
| ' | |
Kolej wąskotorowa na Żuławach Wiślanych prowadząca przewozy turystyczne w sezonie letnim, zarządzana przez Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych. Stanowi pozostałość rozbudowanej niegdyś sieci Gdańskich Kolei Dojazdowych. Obecnie ruch odbywa się w miesiącach wakacyjnych na odcinku nadmorskim (Prawy Brzeg Wisły - Stegna Gdańska - Sztutowo) oraz na linii łączącej Stegnę Gdańską z Nowym Dworem Gdańskim. Pociągi prowadzone są lokomotywami spalinowymi Lxd2, spalinowymi wagonami motorowymi MBxd2 a w soboty i niedziele również parowozem Px48.
Historia
Koleje cukrowni Nowy Staw i Lisewo
Rozwój kolejek wąskotorowych na Żuławach Wiślanych zapoczątkowany został przez cukrownię w Nowym Stawie (Neuteich), która już w 1886 roku posiadała 4,5 km linii o szerokości toru 750 mm i trakcji konnej. Na początku lat '90 XIX wieku postanowiono zbudować kolejne odcinki oraz wprowadzić trakcje parową. Przed kampanią cukrowniczą 1893 roku cukrownia zamówiła dwa parowozy w zakładach Henschel i wybudowała nowe linie do Parszewa (Parschau), wsi Kącik (Neuteicher Hinterfeld) oraz Nowej Cerkwi (Neukirch I). W 1894 roku powstał odciek do Lipinki (Lindenau). Zakupiono również trzeci parowóz.
Cukrownia w Lisewie (Lissau) wykorzystywała kolej wąskotorową do połączenia zakładu z bocznicą normalnotorową. Również tutaj zdecydowano się na szerokość toru 750 mm i początkowo zastosowano trakcję konną. Znaczne inwestycje poczyniono w 1894 roku: W zakładach Hagans zamówiono 3 parowozy i wybudowano linię do Miłoradza (Mielenz) z odgałęzieniem do wsi Mątowy Wielkie (Groß Montau) o łącznej długości 29,7 km.