Edytujesz Kolej Cukrowni Borowiczki

{{Szablon:Kolej wąskotorowa infobox
|nazwa_kolei                                                      = Kolej Cukrowni Borowiczki
|nazwy_wcześniejsze                                               = 
|grafika                                                          = [[Plik:Borowiczki.jpg|300px|thumb]] Kolejka Cukrowni Borowiczki na mapach z lat 30 XX w.
|rok_budowy                                                       = 1921-22
|cel_budowy                                                       = kolej cukrownicza
|zleceniodawca_budowy                                             = Cukrownia Borowiczki
|rok_rozbiórki                                                    = 1971
|wpis_do_rej_zab                                                  = 
|rozstaw_szyn                                                     = 600 mm
|pierwotny_prześwit                                               = 
|rok_przekucia                                                    = 
|istniejące_linie                                                 = 
|długość_czynnego_odcinka                                         = 
|długość_całkowita_istniejących_szlaków                           = 
|linie_rozebrane                                                  = Cukrownia Borowiczki - Rogozino - Glinno,<br> Rogozino - Płock*,<br> Glinno - Gutowo,<br> Glinno - Blichowo,<br> Blichowo - Pilichowo**, <br> Bocznice:<br> Ślepkowo, Gocłowo**, Krzykosy**, Nadułki**, Bulkowo** 
|długość_zlikwidowanych_linii                                     = ok. 101 km
|stacje_styczne                                                   = Płock
|inne_ważniejsze_stacje                                           = Cukrownia Borowiczki
|uwagi                                                            = Niepubliczna kolej towarowa<br>* Po otwarciu kolei normalnotorowej Płock - Sierpc linię skrócono i wybudowano stację styczną.<br>
<nowiki>**</nowiki> W latach '40 odcinki te przekazano Cukrowni Mała Wieś.
|1. operator                                                      = Cukrownia Borowiczki - Spółka Akcyjna
|1_okres_działalności                                             = 1922 - 1971
|2. operator                                                      = 
|2_okres_działalności                                             = 
|3. operator                                                      = 
|3_okres_działalności                                             = 
|4. operator                                                      = 
|4_okres_działalności                                             = 
|5. operator                                                      =
|5_okres_działalności                                             =
|6. operator                                                      =
|6_okres_działalności                                             =
|uwagi_operator                                                   =
}}

Kolej Cukrowni Borowiczki - istniejąca w latach 1921-1971 niepubliczna kolej towarowa, wykorzystywana w procesie technologicznym cukrowni. 

== Opis ==
Otwarta w 1900 r. Cukrownia Borowiczki już przed I wojną światową korzystała z krótkiego (ok. 1,5 km) odcinka kolejki konnej, łączącego zakład z przystanią na Wiśle. Służyła ona do transportu przywożonych barkami węgla i kamienia wapiennego oraz wywożonego cukru. Znacznym problemem okazał się jednak transport buraków dowożonych furmankami. Szczególnie ciężka pod tym względem była kampania 1912/13 gdy opóźnienia w dostawach kilkakrotnie powodowały przerwanie kampanii. W tej sytuacji powstały pierwsze plany budowy kolei służącej do przewozu buraków. Pierwsze prace prowadzone były już w czasie I wojny światowej, zaś
po odzyskaniu niepodległości cukrownia odkupiła od Ministerstwa Kolei Żelaznych materiały pozostałe po kolejach wojskowych oraz uruchomiła w 1921 roku tartak specjalnie na potrzeby budowy kolei.

W 1922 roku uruchomiono odcinek od cukrowni na północ przez Rogozino, Glinno, Męczenino do Leszczyna, który w kolejnym roku przedłużono do Mokrzka. Następnie powstało przedłużenie z Mokrzka do Gutowa, jak również zbudowano odgałęzienie z Glinna na wschód przez Radzanowo, Blichowo do Pilichowa wraz z bocznicami do pobliskich majątków. W latach 1929-30 wybudowano linię odgałęziającą się na zachód w Rogozinie (koło Glinna) i prowadzącą do Płocka, gdzie cukrownia posiadała skład cukru przy ulicy Tumskiej. Wkrótce jednak końcowy fragment tej linii rozebrano w związku z budową kolei normalnotorowej z Płocka do Sierpca (1934 r.) tworząc stację styczną.
W wyniku tych inwestycji sieć uzyskała długość 94,71 km i do II wojny światowej jej kształt nie ulegał już zmianom.

Podczas II wojny światowej Cukrownia Borowiczki weszła w skład utworzonej przez nadprezydenta prowincji Prusy Wschodnie gigantycznej fundacji - tzw. Erich Koch - Stiftung, do której należały między innymi cukrownie Izabelin i Mała Wieś. Stało się to powodem budowy odcinków łączących sieci kolejowe tych zakładów. Powstały wówczas odcinki Mokrzk - Kol. Świerczynek (kolej Cukrowni Izabelin) oraz Pilichowo - Worowice (kolej Cukrowni Mała Wieś). Po wybudowaniu tego ostatniego przekazano cukrowni Mała Wieś odcinek Blichowo - Pilichowo wraz z odgałęziającymi się od niego bocznicami.

W okresie powojennym nie prowadzono rozbudowy sieci.

== Tabor ==
Według "Spisu Cukrowni Rzeczypospolitej Polskiej" z 1926 roku cukrownia posiadała: 
*   3 parowozy o mocy 60 KM, 
*   2 parowozy o mocy 90 KM,
* 106 wagonów węglarek o ładowności 5 t (prawdopodobnie typu ''Brigadewagen'');

Liczba węglarek w 1928 roku osiągnęła 135 i w następnych latach utrzymywała się na tym poziomie. W 1930 dotarł na kolejkę szósty parowóz oraz 2 cysterny. W tym samym okresie zakupiono 2 wagony pasażerskie i drezynę (w 1931 roku dokupiono drugą).

Bezpośrednio po II wojnie światowej kolejka posiadała: 
*  10 parowozów, 
* 125 węglarek o ładowności 5 t,
*  25 węglarek o ładowności 7,5 t,
*   4 wagony kryte o ładowności 7,5 t,
*   2 cysterny o ładowności 7,5 t;
*  14 koleb,
*   1 drezynę motorową,
*  11 wózków roboczych,
*   2 drezyny robocze;

Do połowy lar '50 liczba węglarek o ładowności 5 t. wzrosła do 174.

"W 1960 r. tabor kolejki cukrowni Borowiczki składał się z 12 parowozów, 3 lokomotyw spalinowych, 2 wagonów osobowych i 220 wagonów towarowych różnych typów i o różnej nośności."<ref>[http://www.bc.pollub.pl/dlibra/docmetadata?id=356 Bogdan Pokropiński: ''Kolejki wąskotorowe Mazowsza'', "Inżynierowie polscy w XIX i XX wieku. Tradycje i wyzwania, tom IV"]</ref>

W 1954 przybył z Wrzesińsko-Gnieźnieńskiej Kolei Wąskotorowej parowóz HF 2818 (Tx1-330)
Później trafił na kolejkę z Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Komunikacyjnych Nr 5 Odc. Chorzów parowóz typu Las (nr fabr. 3276/1953), który otrzymał oznaczenie "Borowiczki 2". Przekazany następnie na linię Błaszki - Cielce należącą do cukrowni Zduny, parowóz ten stoi obecnie na terenie przedszkola w Ostrowie Wlkp.

== Epilog ==
Kolejkę zamknięto i rozebrano w 1971 roku. Z infrastruktury zachowały się fragmenty nasypów oraz most w Borowiczkach.

== Źródła ==
* [http://www.mapywig.org Mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego]
* [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=17077&from=FBC Spis Cukrowni Rzeczypospolitej Polskiej]
* [http://galeria.plock24.pl/search-thumbnails-waskiej.html Płock - Fotogaleria miasta Płocka]
* [http://files.musicologytoday.hist.pl/files/Notatki_Plockie/Notatki_Plockie-r1978-t23-n3_%2896%29/Notatki_Plockie-r1978-t23-n3_%2896%29-s3-22/Notatki_Plockie-r1978-t23-n3_%2896%29-s3-22.pdf Modesta Malinowska:''75 lat Cukrowni „Borowiczki" 1900-1975'', "Notatki Płockie", t. 23, 1978, z. 3 (96), s. 3-22.]
* [http://tomi.holdys.pl/index2.php?desc=on&par=las3276 Wykaz zachowanych w Polsce parowozów wąskotorowych, ''Wciąż pod parą'']
* cdn...

==Przypisy==
<references/>

[[Kategoria:Hasła encyklopedyczne]]
[[Kategoria:Koleje wąskotorowe w Polsce]]
[[Kategoria:Koleje przemysłowe i technologiczne]]
[[Kategoria:Nieistniejące linie kolejowe]]