Mxx 189

Z Enkol
Wersja z dnia 15:32, 22 sie 2015 autorstwa 2xM (dyskusja | edycje) (Uzupełnienie o nowe informacje)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Mxx 189*
'
Przewoźnik PKP
Oznaczenie przewoźnika Mxx 189
Producent Warsztaty KD Pleszew**,
Lata budowy 1949/50
Układ osi 2'(1A)'(A1)'2'
Układ członów r+s+r
Masa służbowa ok. 39 t
Długość ze zderzakami ok. 32 m
Szerokość 2250***/ok. 2300 mm
Wysokość 3095***/ok. 3100 mm
Rozstaw osi skrajnych 28330 mm***
Rozstaw czopów skrętu 9330/8400 mm***
Rozstaw osi wózka 1270 mm***
Średnica kół 660/580 mm****
Rozstaw szyn 750 mm
Typ silnika spalinowego wysokoprężny, R8
Producent silnika Scania-Vabis
Moc silnika 180 KM
Rodzaj przekładni mechaniczna
Typ przekładni Mylius



Liczba miejsc siedzących 104
Liczba miejsc ogółem 238
* u B. Pokropińskiego pojawia się również oznaczenie Mxx 186.
** Przebudowa z F 901
*** Dane dla zespołów serii F.**** Napędowe/toczne

Mxx 189 - trójczłonowy wąskotorowy zespół motorowy odbudowany w warsztatach Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej w 1949 roku w oparciu o podzespoły łotewskiego wagonu F 901[1].

Historia

Trzy zespoły motorowe serii F zostały zamówione w 1939 roku do obsługi przekuwanej wówczas na szerokość 750 mm linii kolejowej Lipawa - Aizpute w zachodniej części Łotwy[2]. Człony sterownicze powstały w Warsztatach Głównych w Lipawie w wyniku przebudowy 6 czteroosiowych wagonów pasażerskich pochodzących z zakładów Linke-Hofmann we Wrocławiu. Człony silikowe wybudowano w tym samym okresie w Warsztatach Głównych w Rydze. Jako źródło napędu zastosowano dwa silniki wysokoprężne Mercedes-Benz o mocy po 100 KM połączone z przekładniami mechanicznymi Mylius. Ukończone zespoły oznaczono serią F i numerami 901, 902 i 903. Do eksploatacji weszły na przełomie lat 1939/40. 21 czerwca 1940 roku na Łotwę wkroczyła Armia Czerwona, zaś niemal równo rok później - Wehrmacht. Podczas okupacji niemieckiej najprawdopodobniej zdemontowano w wagonach układy napędowe. Ostatecznie Niemcy wywieźli wszystkie trzy zespoły z Łotwy. Dwa z nich po wojnie znalazły się na terenie NRD. Wagon 903 został w 1950 roku odbudowany i służył na kolejach DR do grudnia 1964 roku jako VT 137 600.

Nie wiadomo, w jaki sposób i kiedy dokładnie wagon 901 został sprowadzony do Pleszewa. Mogło się to stać jeszcze w trakcie trwania wojny, albo tuż po jej zakończeniu[3]. Najprawdopodobniej wagon był mocno uszkodzony i miał zdemontowany układ napędowy. Być może o jego przesłaniu na Kolej Powiatową Krotoszyn-Pleszew zadecydowały miejscowe doświadczenia we wprowadzaniu trakcji motorowej. Już w latach '30 kolej ta obsługiwała trzy linie autobusowe, zaś w 1935 roku w pleszewskiej parowozowni zbudowano we współpracy z firmą Zagórski-Tatarski z Poznania wagon napędzany silnikiem benzynowym.

W Pleszewie dokonano najprawdopodobniej całkowitej rekonstrukcji pudła zespołu. Świadczą o tym zasadnicze różnice w wyglądzie wagonów przed i po odbudowie. Pozostawiono pierwotny układ z członem silnikowym podwieszonym pomiędzy dwoma członami sterowniczymi<ref>Raczej jako chwyt propagandowy należy potraktować przypisanie przez "Kolejowy Przegląd Mechaniczny" (8/1950) autorstwa tego rozwiązania kolejarzom pleszewskim</fef>, zmieniono jednak rozplanowanie wnętrza, układ drzwi oraz liczbę i szerokość okien. W miejsce dwóch zespołów napędowych zastosowano pojedynczy silnik Scania-Vabis o mocy 180 KM. Pojazd oddano do eksploatacji 14 czerwca 1950 roku i oznaczono Mxx 189.

W nocy z 6 na 7 stycznia 1962 roku wagon spłonął doszczętnie na szlaku między Pleszewem Wąsk. i Dobrzycą. Nie nadawał się do odbudowy i został złomowany w Pleszewie.

Konstrukcja

Pojazd zaprojektowano i wykonano jako trójczłonowy, w którym człony skrajne przeznaczone były do przewozu pasażerów, człon środkowy - podwieszony - mieścił silnik wraz z zespołem napędowym. Do napędu wykorzystano silnik firmy Scania-Vabis (stąd potoczna nazwa tego wagonu - "skania") zblokowany ze skrzynią biegów firmy Mylius. Napęd poprzez przekładnię rewersową był przenoszony za pomocą wałów Kardana na najbliższe środkowi pojazdu osie wózków w sąsiednich członach (człon silnikowy nie posiadał własnych kół).


Źródła

B. Pokropiński: Pleszewska "skania", "Świat Kolei" 11/2003 R. Witkowski: Tajemnicze trójczłonowe zespoły motorowe na tor szerokości 750 mm, "Świat Kolei" 8/2015

  1. R. Witkowski: Tajemnicze trójczłonowe zespoły motorowe na tor szerokości 750 mm, "Świat Kolei" 8/2015
  2. Na linii tej pierwotnie zastosowano tor o szerokości 1000 mm.
  3. B. Pokropiński twierdzi ("Spalinowy zespół trakcyjny..."), że pomysł budowy w Pleszewie trójczłonowego wagonu motorowego powstał podobno w 1943 roku. Możliwe, że miało to związek z pojawieniem się zespołu 901.