Wagon transporter

Transporter - specjalistyczny wąskotorowy wagon platforma, służący do przewozu wagonu normalnotorowego po linii wąskotorowej bez konieczności przeładunku przewożonych towarów. Załadunek wagonu normalnotorowego, poprzez wtoczenie przez lokomotywę normalnotorową, przeciągnięcie za pomocą przeciągarki linowej lub lokomotywy wąskotorowej, odbywa się na specjalnej rampie załadowczej. Transportery mają formę niskiej platformy z umieszczonymi wewnątrz ramy stalowej dwoma wózkami trójosiowymi. Pierwsze transportery zostały wprowadzone w na obecnych ziemiach polskich w przed II wojną światową. Po wojnie stosowano kilka sztuk przedwojennych transporterów posiadających wózki trzy i dwuosiowe.

Typy powojenne

W latach 60 w celu usprawnienia przeładunku wprowadzono do eksploatacji wagony transportery polskiej budowy - najpierw typu Tw6, budowane w ZNTK Poznań oraz w ZNTK Wrocław, następnie typy Tw6a, Tw6b, Tw6c. Wiązało się z budową na stacjach stycznych, a w sporadycznych przypadkach także na bocznicach odbiorców wagonów normalnotorowych, zapadni transporterowych. W Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie oraz w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Gryficach transportery zostały zaprezentowane w ekspozycji muzealnej. Po wycofaniu z użycia na kolei wąskotorowej pewna liczba tych pojazdów trafiła do przemysłu jako wózki technologiczne w wytwórni elementów betonowych.

• 

  Transporter Tddyyhp na terenie Muzeum Kolei Wąskotorowej w Gryficach.

Transportery stosowano na następujących wąskotorowych kolejach dojazdowych PKP<ref>Kursywą oznaczono koleje, na których przewozy towarowe z użyciem transporterów prowadzono jeszcze po wyłączeniu ich ze struktur PKP w roku 2001):

• Koleje o rozstawie szyn 750 mm:

1. Ełcka Kolej Dojazdowa
2. Gdańskie Koleje Dojazdowe
3. Hrubieszowska Kolej Dojazdowa
4. Jędrzejowska Kolej Dojazdowa
5. Kaliska Kolej Dojazdowa
6. Kujawskie Koleje Dojazdowe (pod koniec funkcjonowania w ramach PKP podzielone na 3 odrębne koleje: Gnieźnieńską, Sompolińską i Krośniewicką)
7. Mławska Kolej Dojazdowa
8. Nałęczowska Kolej Dojazdowa
9. Nasielska Kolej Dojazdowa
10. Opalenicka Kolej Dojazdowa
11. Piotrkowska Kolej Dojazdowa
12. Przeworska Kolej Dojazdowa
13. Rogowska Kolej Dojazdowa
14. Starachowicka Kolej Dojazdowa
15. Śmigielska Kolej Dojazdowa
16. Średzka Kolej Dojazdowa

• Koleje o rozstawie szyn 785 mm:

1. Górnośląskie Koleje Wąskotorowe - w ograniczonym zakresie lub tylko testowo przed IIWŚ. Transporter po przebudowie dotrwał co najmniej do 1985.

• Koleje o rozstawie szyn 1000 mm:

1. Grójecka Kolej Dojazdowa (obecnie Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa)
2. Pomorskie Koleje Dojazdowe (pod koniec funkcjonowania w ramach PKP podzielone na 3 odrębne koleje: Gryficką, Stargardzką) oraz Koszalińską)

Na kolejach rozstawach szyn 600 mm transporterów nie eksploatowano.