Licencja (dla przewoźnika kolejowego)

Licencja - dokument potwierdzający zdolność przedsiębiorcy do wykonywania funkcji przewoźnika kolejowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, państw należących do Unii Europejskiej oraz państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Licencja nie uprawnia przewoźnika do uzyskania dostępu do infrastruktury (dokumentem dokumentem takim jest certyfikat bezpieczeństwa).

Rodzaje licencji

Wyróżnia się trzy rodzaje licencji:

• licencja na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu kolejowych przewozów osób
• licencja na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu kolejowych przewozów rzeczy
• licencja na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług trakcyjnych

Wydawanie licencji

Organem właściwym do udzielania, odmowy udzielania, zmiany, zawieszania lub cofnięcia licencji jest Prezes UTK.

Prezes UTK nie może odmówić wydania licencji przedsiębiorcy, który spełnia wymagania dotyczące:

1. dobrej reputacji
2. wiarygodności finansowej
3. kompetencji zawodowych
4. dysponowania taborem kolejowym
5. odpowiedzialności cywilnej

ad 1:
Wymagania dotyczące dobrej reputacji uznaje się za spełnione, jeżeli członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby prowadzące sprawy spółki w spółce jawnej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, a w przypadku innego przedsiębiorcy – osoby prowadzące działalność gospodarczą nie zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne: przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, środowisku lub prawom osób wykonujących pracę zarobkową oraz przestępstwa skarbowe.

ad 2:
Wymagania dotyczące wiarygodności finansowej uznaje się za spełnione, gdy przedsiębiorca jest w stanie wykazać, że jest zdolny do wypełnienia rzeczywistych i potencjalnych zobowiązań finansowych przez okres 12 miesięcy od dnia udzielenia licencji. W tym celu ubiegający się o licencję przedsiębiorca winien przedstawić w szczególności:

• sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy, wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta z jego badania, oraz aktualną sytuację finansową w przypadku, gdy prowadził działalność gospodarczą w ostatnim roku przed dniem złożenia wniosku o udzielenie licencji
• zestawienie przepływów pieniężnych dla roku, w którym ubiega się o licencję i planowane zestawienie przepływów dla roku kolejnego
• potwierdzenie stanu rachunku bankowego oraz pozostałe zabezpieczenia majątkowe zobowiązań
• dane dotyczące planowanych wydatków związanych z podjęciem licencjonowanej działalności

ad 3:
Wymagania dotyczące kompetencji zawodowych uznaje się za spełnione, gdy przedsiębiorca:

• posiada lub zobowiąże się, że będzie posiadał organizację zarządzania umożliwiającą sprawowanie właściwego nadzoru nad licencjonowaną działalnością oraz nad przestrzeganiem bezpieczeństwa w transporcie kolejowym
• oświadczy, że zatrudni pracowników odpowiadających za bezpieczeństwo ruchu kolejowego posiadających wymagane kwalifikacje

ad 4:
Wymagania dotyczące dysponowania taborem kolejowym uznaje się za spełnione gdy przedsiębiorca:

• dysponuje bądź zobowiąże się do dysponowania pojazdami kolejowymi, w tym wagonami i lokomotywami kolejowymi
• utworzy lub zobowiąże się do utworzenia z dniem rozpoczęcia działalności systemu utrzymania i obsługi pojazdów kolejowych

ad 5:
Wymagania dotyczące odpowiedzialności cywilnej uznaje się za spełnione, gdy ubiegający się o udzielenie licencji przedsiębiorca posiada zabezpieczenie roszczeń majątkowych związanych z prowadzoną działalnością lub zobowiąże się do dokonania ubezpieczenia działalności objętej licencją

Licencji udziela się na pisemny wniosek przedsiębiorcy. Wniosek o udzielenie licencji powinien zawierać:

• nazwę przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres
• numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej
• numer identyfikacji podatkowej (NIP)
• imiona i nazwiska osób uprawnionych do występowania w imieniu przedsiębiorcy
• określenie przedmiotu i zakresu wykonywania działalności, na którą ma być udzielona licencja.

Do wniosku należy dołączyć:

• dokumenty potwierdzające posiadanie zabezpieczenia roszczeń majątkowych związanych z prowadzoną działalnością
• zaświadczenie albo oświadczenie o niekaralności osób, o których mowa powyżej
• informacje o:
  • dotychczasowej działalności przedsiębiorcy
  • toczących się postępowaniach: upadłościowym, układowym, ugodowym lub likwidacyjnym wobec przedsiębiorcy
• szczegółowe dane dotyczące:
  • typów posiadanych pojazdów kolejowych
  • kwalifikacjach pracowników odpowiedzialnych za bezpieczeństwo przewozów kolejowych oraz szczegółowe dane dotyczące szkolenia tych pracowników

Prezes UTK odmawia wydania licencji:

• przedsiębiorcy, który nie spełnia opisanych wyżej wymogów
• ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwo państwa albo inny ważny interes publiczny

Prezes UTK może odmówić wydania licencji przedsiębiorcy, który doprowadził do powstania znacznych zaległości publicznopawnych (tj. zaległości podatkowych, zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych itd.)

W licencji określa się w szczególności:

• numer ewidencyjny licencji
• organ, który udzielił licencji
• datę udzielenia licencji
• podstawę prawną udzielenia licencji
• przedsiębiorcę, jego siedzibę i adres
• rodzaj przewozów

Licencja jest wydawana zasadniczo na czas nieokreślony. W szczególnych wypadkach Prezes UTK może jednak wydać licencję tymczasową (patrz: sekcja Zawieszanie i cofanie licencji).

Za udzielenie licencji i licencji tymczasowej Prezes UTK pobiera opłatę w wysokości nie wyższej niż równowartość w złotych 2 000 euro, ustalonej przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu udzielenia licencji. Opłata może być uiszczona jednorazowo lub w ratach.

Licencjonowany przewoźnik w przypadku zmiany mającej wpływ na jego sytuację prawną, w szczególności w przypadku połączenia lub przejęcia przedsiębiorcy, informuje o tym Prezesa UTK. W tym przypadku Prezes UTK może podjąć decyzję o ponownym przedłożeniu licencji do zatwierdzenia, jeżeli stwierdzi zagrożenie bezpieczeństwa związanego z prowadzoną działalnością.

W przypadku gdy licencjonowany przewoźnik zamierza znacznie zmienić lub rozszerzyć swoją działalność, informuje o tym Prezesa UTK, który wzywa go do ponownego przedłożenia licencji do zatwierdzenia.

W przypadku gdy przedsiębiorca nie prowadził licencjonowanej działalności przez okres 6 miesięcy lub nie podjął tej działalności w okresie 6 miesięcy od dnia wydania licencji, Prezes UTK może podjąć decyzję o ponownym przedłożeniu licencji do zatwierdzenia albo o jej zawieszeniu. Przedsiębiorca, ze względu na specyficzny charakter usług, jakie mają być świadczone, może wystąpić do Prezesa UTK o przyznanie dłuższego okresu na rozpoczęcie prowadzenia licencjonowanej działalności.

Zawieszanie i cofanie licencji

Prezes UTK zawiesza licencję, jeżeli przedsiębiorca:

• nie spełnia wymagań określonych w ustawie
• nie wywiązał się z zobowiązań złożonych w oświadczeniach (tj. oświadczeniach dotyczących dysponowania taborem kolejowym, zatrudniania osób posiadających wymagane kwalifikacje), w określonych w nich terminach
• wykonujący międzynarodowe przewozy kolejowe nie przestrzega postanowień odpowiednich umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną.

W przypadku zawieszenia lub cofnięcia licencji z powodu niespełniania wymagań dotyczących wiarygodności finansowej, Prezes UTK może wydać licencję tymczasową na przeprowadzenie zmian w przedsiębiorstwie, pod warunkiem, że nie będzie to zagrażać bezpieczeństwu prowadzonej działalności. Licencja tymczasowa jest ważna nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia jej wydania.

Prezes UTK cofa licencję, jeżeli przedsiębiorca:

• został pozbawiony prawa wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego
• wobec którego wszczęto postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie o podobnym charakterze nie ma faktycznych możliwości zadowalającej restrukturyzacji finansowej
• nie usunął nieprawidłowości będących podstawą zawieszenia licencji w terminach wyznaczonych przez Prezesa UTK.

Zwolnienia z obowiązku posiadania licencji

Obowiązkowi uzyskania licencji nie podlegają przedsiębiorcy wykonujący przewozy:

• w obrębie bocznicy kolejowej
• w obrębie stacji kolejowej
• wykonujący przewozy na kolejach wąskotorowych