Archiwum:Regulamin łączności radiofonicznej w obrębie Zarządu Kolei Dojazdowej w Bytomiu

Regulamin łączności radiofonicznej w obrębie Zarządu Kolei Dojazdowej w Bytomiu
Tytuł teczki	Regulamin łączności radiofonicznej w obrębie Zarządu Kolei Dojazdowej w Bytomiu
Data początkowa	1977
Data końcowa	1977
Sygnatura teczki	AT-w opracowaniu
Słowa kluczowe	Górnośląskie Koleje Wąskotorowe

Regulamin łączności radiofonicznej w obrębie Zarządu Kolei Dojazdowej w Bytomiu - dokument (maszynopis) regulujący zasady korzystania z łączności radiofonicznej na sieci Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Reguluje on sprawy takie, jak: przydział kanałów, wydawanie zezwoleń na użycie radiostacji, sposób nadawania i odbierania komunikatów, zasady zachowania poufności oraz, w bardzo ogólny sposób - zasady obsługi sprzętu. Dokument zeskanował oraz udostępnił Mariusz Herchold.

Zarys historii radiołączności na sieci Polskich Kolei Państwowych

Pierwsze sieci radiowe uruchomiono w roku 1953 na stacjach rozrządowych Tarnowskie Góry, Warszawa Odolany, Skarżysko oraz Łazy. Obejmowały one swoim zasięgiem jedynie obszary tych stacji, a ich zadaniem było usprawnienie prowadzenia prac manewrowych. Wykorzystywały one pasma 40 MHz oraz 72 MHz. W pierwszym okresie eksploatowano urządzenia importowane firm SRA oraz Storno. W roku 1956 rozpoczęto wprowadzanie urządzeń krajowych produkowanych przez zakłady MORS - Morska Obsługa Statków w Gdyni (później znanych pod nazwą RADMOR). Były to radiotelefony lampowe typów FM252 oraz FM302.

Przygotowania do wprowadzenia radiołączności pociągowej, która umożliwiałaby, przede wszystkim, kontakt pomiędzy dyżurnym ruchu a maszynistą rozpoczęto w roku 1965 - wtedy to Centralny Ośrodek Badawczy i Rozwojowy Techniki Kolejowej w Warszawie opracował Studium koncepcji łączności radiotelefonicznej PKP. W opracowaniu tym założono, że do tego celu zostaną zaadaptowane eksploatowane już od wielu lat radiotelefony typu FM302. Przyjęto, że system będzie simpleksowy analogowy z selektywnym wywołaniem grupowym, a w wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że optymalnym pasmem będzie pasmo 150 MHz. Już w roku 1967, w celach testowych, zainstalowano radiotelefony w nastawniach dysponujących zlokalizowanych na odcinku Warszawa Odolany - Skierniewice oraz w trzech lokomotywach serii ET21. W wyniku przeprowadzonych testów podjęto decyzję o rozbudowie systemu radiołączności. Prace, w pierwszej kolejności, objęły Magistralę Węglową na odcinku Tarnowskie Góry - Gdynia. 1 stycznia 1972 weszły w życie przepisy R 13c - Tymczasowa instrukcja o użytkowaniu urządzeń radiołączności pociągowej na PKP (rozporządzenie Ministra Komunikacji nr 171 z dnia 5 listopada 1971). W kolejnych latach radiołączność obejmowała sukcesywnie kolejne linie.

Wiosną 1973 wprowadzono do próbnej eksploatacji nowe radiotelefony tranzystorowe. Wdrażanie do użytku nowoczesnego sprzętu tranzystorowego rozpoczęto w trzecim kwartale tego samego roku - były to m. in. przewoźne radiotelefony typu RADMOR 3006. Warto zaznaczyć, że choć producent określił ich żywotność na 10 lat, to wiele z nich z powodzeniem pracuje do dziś. Ze względu na wynikającą z przepisów Unii Europejskiej konieczność wprowadzenia nowoczesnego systemu radiołączności cyfrowej () należy spodziewać się, że, z czasem, radiołączność analogowa na kolei przejdzie do historii.

Radiołączność na Górnośląskich Kolejach Wąskotorowych

Na podstawie zachowanych materiałów nie można ustalić, kiedy wprowadzono łączność radiową na Górnośląskich Kolejach Wąskotorowych. Możliwe, że właśnie w roku 1977, kiedy wprowadzono w życie prezentowany tutaj regulamin. Z literatury wiadomo, że w roku 1989 funkcjonowała radiołączność pomiędzy dyspozyturą w Zarządzie Kolei Dojazdowych w Bytomiu oraz stacjami kontrolnymi Maciejkowice, Bytom Karb Wąskotorowy, Poręba Wąskotorowa i Rudy oraz pociągiem ratunkowym. Wtedy też prowadzono pierwsze próby radiołączności pociągowej - w stosowne urządzenia wyposażono posterunki ruchu oraz lokomotywy. W ostatnim roku funkcjonowania Górnośląskich Kolei Wąskotorowych w strukturach Polskich Kolei Państwowych (2001) radiołączność pociągowa była w normalnej eksploatacji. Stosowne urządzenia były zainstalowane na posterunkach ruchu Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz na nastawniach normalnotorowych PKP i kolei górniczych obsługujących semafory osłonne na skrzyżowaniach, np. na nastawni BP (stacja Bytom Północ, BT4 (jedna z nastawni wykonawczych na stacji Bytom oraz na nastawni na posterunku Karol Miarka kolei górniczej. Kilka sztuk urządzeń stacjonarnych oraz przewoźnych zachowało się do dzisiaj. Te ostatnie są nawet zainstalowane w lokomotywach serii Lxd2 pracujących na GKW, nie są jednak eksploatowane.

Urządzenia radiołączności na sieci GKW pierwotnie pracowały na częstotliwościach 150,300 MHz oraz 150,500 MHz. W końcowym okresie funkcjonowania Górnośląskich Kolei Wąskotorowych użytkowano częstotliwości 154,275 MHz oraz 154,300 MHz. Częstotliwości te są nadal zarezerwowane dla GKW (stan na listopad 2017), choć nie są użytkowane.

Jak wynika z treści prezentowanego tutaj Regulaminu na sieci Górnośląskich Kolei Wąskotorowych zastosowano sprzęt typu FM302. Na zdjęciu obok pokazano radiostację tego typu (możliwe jednak, że urządzenia stosowane na GKW wyglądały nieco inaczej - wygląd przedniego panela zmieniał się w kolejnych jego wersjach).