Rudy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Enkol
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 37: Linia 37:
 
Kolej wąskotorowa relacji Gliwice – Rudy – Racibórz o rozstawie toru 785 mm została zbudowana w latach 1899-1900 przez przedsiębiorstwo [[Górnośląskie Tramwaje Parowe]]. Do połowy lat 60. XX w. wąskotorówka była podstawowym środkiem transportu miejscowej ludności. Od 1945 r. kolejka została przymusowo przejęta przez [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] i włączona do [[Górnośląskie Koleje Wąskotorowe|GKW]]. Ostatecznie linia '''Rudy''' – Gliwice została zamknięta w 1992 r.
 
Kolej wąskotorowa relacji Gliwice – Rudy – Racibórz o rozstawie toru 785 mm została zbudowana w latach 1899-1900 przez przedsiębiorstwo [[Górnośląskie Tramwaje Parowe]]. Do połowy lat 60. XX w. wąskotorówka była podstawowym środkiem transportu miejscowej ludności. Od 1945 r. kolejka została przymusowo przejęta przez [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] i włączona do [[Górnośląskie Koleje Wąskotorowe|GKW]]. Ostatecznie linia '''Rudy''' – Gliwice została zamknięta w 1992 r.
  
−
== Tabor ==
+
{{Szablon:Kolej wąskotorowa infobox
−
===Historyczny===
+
|nazwa_kolei                                                      = Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach
−
W pierwszych latach do przewozów ludzi i towarów użytkowano tramwajowe lokomotywy parowe marki Hohenzoller, wycofane z dopiero co zelektryfikowanej miejskiej sieci tramwajowej, które ze względu na swój "miejski" rodowód nie sprawdziły się do ciągnięcia cięższych składów na dłuższych trasach. Już po 5 latach zaczęto więc wprowadzać do ruchu parowozy typowo "kolejowe" - początkowo marki Borsig (oznaczone serią Txb2) które służyły do lat 60-tych, później potężne Tw9. Po wojnie w ramach programu UNRRA dostarczono z USA maszyny serii Pxu które pracowały aż do zastąpienia ich spalinowozami rumuńskimi, kiedy to zostały w większości przekazane na Kujawskie Koleje Wąskotorowe. Podobnej klasy maszynami były polskie Px48 - trzy lokomotywy tej serii służyły na trasie Gliwice - Rudy w latach sześćdziesiątych jednak niewielka moc tych parowozów spowodowała, że przed końcem dekady zostały przeniesione na inne koleje wąskotorowe PKP.
+
|nazwy_wcześniejsze                                              = Poprzednie nazwy:<br/>''Rauden 1898-1945, Rudy 1945-nadal''<br/>
 +
|grafika                                                          = [[Plik:Rudy - Stacja kolejki wąskotorowej.JPG|290px]]
 +
|rok_budowy                                                      = 1898
 +
|cel_budowy                                                      = Połączenie miast wcześniej nieskomunikowanych kolejowo: Gliwic z Raciborzem
 +
|zleceniodawca_budowy                                            =  
 +
|rok_rozbiórki                                                    =  
 +
|wpis_do_rej_zab                                                  = 1993
 +
|rozstaw_szyn                                                    = 785 mm
 +
|pierwotny_prześwit                                              =  
 +
|rok_przekucia                                                    =
 +
|istniejące_linie                                                = Gliwice Wąskotorowe - Markowice Raciborskie
 +
|długość_czynnego_odcinka                                        = 7 km
 +
|długość_całkowita_istniejących_szlaków                          = ~12 km
 +
|linie_rozebrane                                                  =
 +
|długość_zlikwidowanych_linii                                    = ~37 km
 +
|stacje_styczne                                                  = Racibórz Markowice
 +
|inne_ważniejsze_stacje                                          = Gliwice Trynek
 +
|uwagi                                                            =
 +
|1. operator                                                      = Górnośląskie Tramwaje Parowe
 +
|1_okres_działalności                                            = 1900 - 1945
 +
|2. operator                                                      = [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]]
 +
|2_okres_działalności                                            = 1945 – 1992
 +
|3. operator                                                      = Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik
 +
|3_okres_działalności                                            = 1994 - 2009
 +
|4. operator                                                      = Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej|4_okres_działalności                                            = 2009 - obecnie
 +
|5. operator                                                      =
 +
|5_okres_działalności                                            =
 +
|6. operator                                                      =
 +
|6_okres_działalności                                            =
 +
|uwagi_operator                                                  =
 +
}}
 +
 
 +
 
 +
'''Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach''' - Stacja kolei wąskotorowej położona w 23 kilometrze linii Gliwice Wąskotorowe - Racibórz Markowice (Stacja Rudy jest też w km 41,100 na lini Bytom Karb Wąskotorowy - Racibórz Markowice) obecnie znajduje się we władaniu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej. Niegdyś była ważną stacją przeładunkową, główną lokomotywownią i wagonownią na linii. Dziś stanowi wielką atrakcję turystyczną w regionie.
 +
 
 +
 
 +
 
 +
== Historia ==
 +
=== Geneza powstania i budowa ===
 +
Brak sprawnego systemu transportowego na trasie między Gliwicami a Raciborzem zaowocował w 1891 roku pomysłem budowy kolei wąskotorowej Gliwice-Rudy-Racibórz. Z inicjatywą stworzenia sprawnego systemu transportowego wyszła firma "Kramer & Co.". W 1894 r. utworzono Górnośląskie Tramwaje Parowe, które później zostały pierwszym przewoźnikiem na linii. Trwały już wtedy prace przy budowie pierwszej linii tramwajowej Gliwice-Piekary Śląskie. 15 października 1987 roku firma "Kramer & Co." otrzymała koncesję na budowę i eksploatację linii w trakcji parowej a 13 kwietnia 1898 roku Ministerstwo Robót Publicznych nadało tej firmie prawo wywłaszczenia gruntów pod budowę kolei.
 +
Linia została otwarta 25 marca 1899r., początkowo na odcinku Gliwice-Rudy. W tym samym czasie połączono stację Nieborowice z Cegielnią "Wilcza" torem o długości 3,7 km. We fragmencie zezwolenia z dnia 25 kwietnia 1900 roku udzielonemu przez Prezydenta Rządowego Opola czytamy:
 +
 
 +
<blockquote>''"Udziela się zezwolenia przy poniższych warunkach na budowę i eksploatację kolejki o charakterze linii bocznej o szerokości 0,785 m z Gliwic przez Rudy do Raciborza dla przewozu osób i towarów za pomocą trakcji parowej dla firmy Oberschleise Dampfstraßenbahn G.m.b.H. Berlin, którą zarejestrowano 21 marca 1894 roku w rejestrze handlowym Królewskiego Sądu Okręgowego I w Berlinie na podstawie ustawy o kolejkach i prywatnych połączeniach kolejowych z 28 lipca 1892 roku, w porozumieniu z Królewską Dyrekcją Kolejową w Katowicach oraz z zachowaniem praw osób trzecich.''</blockquote>
 +
<blockquote><div style="text-align: center;">§1</div>
 +
''Zezwolenia udziela się na okres 99 lat."''
 +
</blockquote>
 +
 
 +
Z końcem 1900 roku Górnośląskie Tramwaje Parowe otrzymały prawo wywłaszczania gruntów pod budowę kolei od Rud w stronę Raciborza.
 +
Następnie do użytku oddany został krótki odcinek Rudy-Paproć (w lutym 1901). W kwietniu 1902 przedłużono linię do Markowic, po drodze budując stacje Szymocice, Nędza oraz Babice. W końcu 17 maja 1903 linia dotarła do ostatniej na linii stacji Ratibor Plania (Racibórz Płonia).
 +
 
 +
=== Okres Międzywojenny ===
 +
Zakupiono 2 wersje parowozów na linie Gliwice Trynek-Racibórz Płonia: </br>
 +
-w 1919 roku zakupiono pawrowóz firmy Borsig Tx6 (układ osi D) </br>
 +
-w 1925 roku zakupiono 2 sztuki parowozów T40 firmy AEG, najsilniejsze parowozy w historii GKW </br>
 +
 
 +
=== Po 1945 - w strukturach GKW (za czasów PKP) ===
 +
Po wojnie cała linia znalazła się w granicach Polski. W 1945 roku po wkroczeniu oddziałów radzieckich rozebrano odcinek torów od Lukasyny do stacji Paproć. Linia siłami kolejarzy i z pomocą żołnierzy WP została odbudowana i przywrócono jej przejezdność. Kursowanie pociągów odbywało się już tylko do stacji Racibórz Markowice, gdyż stacja Ratibor Plania (Racibórz Płonie) została zamknięta 25 maja 1939 roku z powodu powodzi, która przerwała pobliskie wały. Nie została już ponownie uruchomiona, gdyż w 1940 roku do toru łączącego Płonię z Lukasyną dotarła budowa kanału Ulga i nie zdecydowano się na budowę mostu kolejowego dla wąskotorówki, kładąc jednocześnie kres tej linii. W w 1960 roku wyeksploatowano ostatni wagon motorowy na sieci GKW, a 6 lat później zawieszono ruch pasażerski do Markowic. PKP chcąć unowocześnić wąskie tory w Polsce zaczęło sprowadzać lokomotywy Lxd2 firmy FAUR w Bukareszcie. Pierwszą lokomotywownią w Polsce, która otrzymała te lokomotywy była lok. Rudy (1967r.). W 1989 roku przeprowadzono ostatnią większą inwestycje na lini, a mianowicie wybudowano przystanek Gliwice Śródmieście. Zaledwie niecałe 2 lata później zawieszono ruch do tego przystanku (1991.11.04). Zawieszenie kursów pasażerskich na lini nastąpiło na przełomie 1991/92 roku a pociągów towarowych nastąpiło przez rozwiązanie umowy bocznicowej z kopalnią Gliwice 31 grudnia 1993 roku.
 +
 
 +
=== Pod władaniem stowarzyszeń ===
  
 +
1993-1999 – okres "rządów" Tadeusza Popiela na stacji Rudy przekazanej w opiekę Towarzystwu Miłośników Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej.
 +
Niestety, Towarzystwo nie wykorzystało możliwości przywrócenia ruchu pasażerskiego na całkowicie przejezdnej (do 1995 roku) linii. Pan Popiel jako prezes Towarzystwa" zasłynął" z wrogości okazywanej miłośnikom kolei chcącym wejść na teren stacji oraz całkowitej ignorancji opinii środowiska polskich hobbystów kolejnictwa i konserwatora zabytków. Zrealizował swój pomysł z serii "Idee fixe": w 1998 wybudowano parowóz Pw53 kosztem zniszczenia 2 unikatowych parowozów: ostatniego czynnego Tw53, wypożyczonego Towarzystwu (pojazd jest własnością Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu) i Px48 darowanego Towarzystwu przez PKP. Drugi z parowozów (bez tendra wykorzystanego w parowozie Pw53), po dewastacji, zostaje nielegalnie sprzedany angielskiemu miłośnikowi.
  
 +
1999.12 – Pod naciskiem opinii publicznej Tadeusz Popiel rezygnuje z prezesury Towarzystwa ustępując miejsca Januszowi Gieruckiemu, etnografowi i muzealnikowi. Katowickie Stowarzyszenie Milośników Kolei przejmuje w opiekę stację Rudy wraz z całą infrastrukturą. Rodzi się koncepcja stopniowego odbudowywania rozkradzionego i zniszczonego szlaku GKW Gliwice-Rudy-Markowice. Wykonywane były remonty lokomotyw oraz naprawy szlaku oraz jego odkrzaczanie
  
 +
2001.03 – wstrzymanie wszelkich prac, opiekę nad stacją Rudy ponownie przejęło (przy obecności policji) Towarzystwo Miłośników GKW na czele z Januszem Gieruckim, członkowie Stowarzyszenia Miłośników Kolei zostali wyrzuceni ze skansenu, a prezes SMK Andrzej Cichowicz ma zakaz wstępu na stację.
  
 +
=== Przejęcie Stacji Przez UM Kuźnia Raciborska ===
  
 +
2009.01 - przejęcie obiektu przez gminę Kuźnia Raciborska. Nastały nowe, lepsze czasy po zawiłym zarządzaniu przez stowarzyszenia. Naczelnikiem stacji Rudy zostaje Pan Jarosław Łuszcz.
 +
Nowy naczelnik czyni dużo starań o pozyskanie taboru i sprowadzenie go na stację. Wykonano dużo remontów, przywrócono dużo lokomotyw do ruchu, między innymi perłę stacji czyli parowóz [[Tabor:Lw-02986|Las49-3343]]
  
 +
=== Bocznice ===
 +
Linia stanowiła trzon transportu towarowego w regionie, z tego powodu posiadała kilka bocznic do różnych zakładów przemysłowych. Wykaz bocznic przedstawia poniższa tabela
 +
{| class="wikitable sortable" style="text-align:left"
 +
! style="width:25px" class="unsortable"|L.p.
 +
! style="width:400px" |Nazwa bocznicy
 +
! style="width:110px"|Data otwarcia
 +
! style="width:110px" |Data zamknięcia
 +
|-
 +
| 1
 +
| Cegielnia "Wilcza"
 +
| style="text-align:right"| {{dts|25|03|1899}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1926}}
 +
|-
 +
| 2
 +
| Górnośląskie Koleje Wąskotorowe
 +
| style="text-align:right"| {{dts|2|06|1905}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1996}}
 +
|-
 +
| 3
 +
| Kopalnia Węgla Kamiennego "Gliwice"
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1905}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|31|12|1993}}
 +
|-
 +
| 4
 +
| Młyn parowy, późniejsza garbarnia
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1923}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
 +
|-
 +
| 5
 +
| stacja normalnotorowa Markowice
 +
| style="text-align:right"| {{dts|1|02|1905}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
 +
|-
 +
| 6
 +
| Tartak "Lukasine"
 +
|
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1930}}
 +
|-
 +
| 7
 +
| Tartak "Paproć"
 +
|
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
 +
|-
 +
| 8
 +
| Zakład Kruszyw Januszowice, Żwirownia "Babice"
 +
| style="text-align:right"| {{dts|7|11|1977}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|30|09|1981}}
 +
|-
 +
| 9
 +
| Zakłady Chemiczne "Ceres" S.A.
 +
| style="text-align:right"| {{dts|1|02|1905}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1945}}
 +
|-
 +
| 10
 +
| Zakłady Elektrod Węglowych "1 Maja" (dawniej Siemens)
 +
|
 +
| style="text-align:right"| {{dts|25|05|1939}}
 +
|-
 +
| 11
 +
| Żwirownia "Arndt & Baron"
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1931}}
 +
|
 +
|-
 +
| 12
 +
| Żwirownia "Babice" Gminy Bojków
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1931}}
 +
| style="text-align:right"| {{dts|||1937}}
 +
|}
 +
 +
=== Niezrealizowane projekty ===
 +
Plany przedłużenia linii do centrum Raciborza nie doszły do skutku, podobnie jak plany połączenia Rud z Kopalnią "Emma" (obecnie Marcel") przez Rybnik czy też pochodzącego z 1901 roku projektu budowy linii z Nieborowic do Czerwionki w której to znajduje się Kopalnia Dębieńsko. Jako fragment sieci tramwajowej, także kolej do Rud miała planowo zostać zelektryfikowana jednak pomysł ten nigdy nie doczekał się realizacji.
 +
 +
== Tabor ==
 +
===Historyczny===
 +
W pierwszych latach do przewozów ludzi i towarów użytkowano tramwajowe lokomotywy parowe marki Hohenzoller, wycofane z dopiero co zelektryfikowanej miejskiej sieci tramwajowej, które ze względu na swój "miejski" rodowód nie sprawdziły się do ciągnięcia cięższych składów na dłuższych trasach. Już po 5 latach zaczęto więc wprowadzać do ruchu parowozy typowo "kolejowe" - początkowo marki Borsig (oznaczone serią Txb2) które służyły do lat 60-tych, później potężne Tw9. Po wojnie w ramach programu UNRRA dostarczono z USA maszyny serii Pxu które pracowały aż do zastąpienia ich spalinowozami rumuńskimi, kiedy to zostały w większości przekazane na Kujawskie Koleje Wąskotorowe. Podobnej klasy maszynami były polskie Px48 - trzy lokomotywy tej serii służyły na trasie Gliwice - Rudy w latach sześćdziesiątych jednak niewielka moc tych parowozów spowodowała, że przed końcem dekady zostały przeniesione na inne koleje wąskotorowe PKP.
 
===Obecnie===
 
===Obecnie===
 
Zestawienie taboru stacjonującego w Rudach:
 
Zestawienie taboru stacjonującego w Rudach:
Linia 278: Linia 418:
 
{| class="wikitable sortable" style="text-align:left"
 
{| class="wikitable sortable" style="text-align:left"
 
! style="width:90px" |Typ
 
! style="width:90px" |Typ
 +
! Zdjęcie
 
! Rok prod.
 
! Rok prod.
 
! Prześwit
 
! Prześwit
Linia 285: Linia 426:
 
|-
 
|-
 
| A20D-P
 
| A20D-P
 +
| [[Plik:A20D-P_236-7.jpg|100px]]
 
| 1988
 
| 1988
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 292: Linia 434:
 
|-
 
|-
 
| A20D-P
 
| A20D-P
 +
| [[Plik:A20D-P 237-5.jpg|100px]]
 
| 1988
 
| 1988
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 299: Linia 442:
 
|-
 
|-
 
| A20D-P
 
| A20D-P
 +
|[[Plik:A20D-P 238-3.jpg|100px]]
 
| 1988
 
| 1988
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 306: Linia 450:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
|[[Plik:BTxh 313-9.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 313: Linia 458:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
|[[Plik:BTxh 314-7.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 320: Linia 466:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
|[[Plik:BTxh 315-4.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 327: Linia 474:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
| [[Plik:BTxh_316-2.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 334: Linia 482:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
| [[Plik:BTxh 317-0.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 341: Linia 490:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
| [[Plik:BTxh 318-9.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 348: Linia 498:
 
|-
 
|-
 
| BTxh
 
| BTxh
 +
| [[Plik:BTxh 319-6.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 355: Linia 506:
 
|-
 
|-
 
| BTxhpi
 
| BTxhpi
 +
| [[Plik:BTxhpi_Kibel.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
 
| BTxhpi  
 
| BTxhpi  
−
| style="background-color:#80FFFF;" |W remoncie
+
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawny
−
| Wagon Kryty "Kibel"<br/>  
+
| Wagon Kryty "Kibel"<br/> Wagon w 2022 roku przeszedł naprawę główną i został przywrócony do ruchu.
 
|-
 
|-
 
| BTxhpi
 
| BTxhpi
 +
| [[Plik:BTxhpi 311-5.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
Linia 369: Linia 522:
 
|-
 
|-
 
| BTxhpi
 
| BTxhpi
−
|  
+
| [[Plik:BTxhpi_310-7.jpg|100px]]
 +
|
 
| 785mm
 
| 785mm
 
| BTxhpi 00-220034-310-7
 
| BTxhpi 00-220034-310-7
 
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawny
 
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawny
 
| Wagon Letni "Bytomka"<br/>  
 
| Wagon Letni "Bytomka"<br/>  
 +
|-
 +
| Kdxh
 +
| [[Plik:Kdxh 504-7 .jpg|100px]]
 +
|
 +
| 785mm
 +
| Kdxh 00-151344-504-7
 +
| style="background-color:#80FF89;" |Sprawny
 +
| Wagon Brankard<br/> Wagon przebudowany z technicznego na osobowy za czasów PKP
 
|-
 
|-
 
| 1Aw
 
| 1Aw
 +
| [[Plik:1Aw 211-9.jpg|100px]]
 
|  
 
|  
 
| 785mm
 
| 785mm
−
| 1Aw
+
| Bxhpi 00-380034-211-9
 
| style="background-color:#fe7f00;" |Odstawiony
 
| style="background-color:#fe7f00;" |Odstawiony
 
| Wagon Kryty<br/> Fabryka Wagonów Świdnica
 
| Wagon Kryty<br/> Fabryka Wagonów Świdnica
Linia 405: Linia 568:
 
| Okazjonalnie można spotkać go w ruchu z pociągami dla miłośników fotografii.
 
| Okazjonalnie można spotkać go w ruchu z pociągami dla miłośników fotografii.
 
|}
 
|}
−
 
−
==Kursy turystyczne==
 
−
*Na stacji w Rudach odbywają sie całoroczne kursy turystyczne w stronę stacji Stanica oraz w stronę stacji Rybnik Stodoły przez stację Paproć.
 
−
 
−
*Pociągi w trakcji parowej prowadzi parowóz Las, w trakcji spalinowej na trasie Rudy-Rybnik Stodoły-Rudy są to Wls180 lub okazjonalnie Lxd2 natomiast na trasie do Stanicy spalinowozy Wls180 lub Lxd2
 
−
 
−
*Czasem można podziwiać w ruchu pociągi robocze i utrzymaniowe lub drezynę do patrolu szlaku.
 
−
 
−
*Okazjonalnie można spotkać również specjalne pociągi dla miłośników fotografii kolejowej zestawione z wagonów towarowych.
 
−
 
−
==Inne atrakcje==
 
−
*Na stacji w Rudach można udać się do bistro "Peron 2", dla dzieci atrakcją jest park linowy "Stacyjkowo Rudy" oraz do restauracji zaaranżowanej w wagonie kolejowym.
 
−
 
−
*Możliwa jest także przejażdżka drezyną ręczną .
 
−
 
−
*Można także zwiedzać lokomotywownię i wagonownię z przewodnikiem .
 
−
 
−
*W wagonowni znajduje się ścieżka ineraktywna z goglami VR oraz innymi ciekawymi atrakcjami.
 
−
 
−
*Istnieje możliwość zobaczenia pracy kowala w stacyjnej kuźni oraz warsztaty kowalskie.
 
−
 
−
== Zobacz też ==
 
−
* [[Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach]]
 
−
 
−
{{Przypisy}}
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
−
* [http://turystyka.silesia-region.pl/szt/pl/21.html Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej na Szlaku Zabytków Techniki]
+
:* Soida Krzysztof, ''Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz'', EMI-PRESS, ISBN 83-904079-2-2
−
 
+
:* [http://www.gkw.pl gkw.pl]
−
== Linki zewnętrzne ==
+
:* [[Rudy]]
−
* [http://www.kolejkarudy.pl/ Oficjalna strona Zabytkowej Stacji Kolei Wąskotorowej w Rudach]
 
−
{{stacja kolejowa/sąsiednie
 
−
|stacja        = Rudy
 
−
|linia        = [[Bytom Karb Wąskotorowy]] - [[Racibórz Markowice|Markowice Raciborskie Wąskotorowe]]
 
−
|stan          = Czynna
 
−
|typ          = BHF
 
−
|kilometr      = 41,1
 
−
|następny    = [[Paproć (stacja kolejowa)|Paproć]]
 
−
|następny_km  = 2,001
 
−
|następny_typ = KHSTr
 
−
|poprzedni      = [[Stanice Wąskotorowe]]
 
−
|poprzedni_km  = 4,007
 
−
}}
 
  
−
{{Wikipedia}}
 
  
−
[[Kategoria:Stacje, przystanki i posterunki Górnośląskich Kolei Wąskotorowych]]
+
<noinclude>
 
[[Kategoria:Hasła encyklopedyczne]]
 
[[Kategoria:Hasła encyklopedyczne]]
 +
[[Kategoria:Koleje wąskotorowe w Polsce]]
 +
</noinclude>

Wersja z 18:55, 9 paź 2022

stacja Rudy

Stan: czynny


Podstawowe informacje

Kolej

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe

Miejscowość

Rudy

Powiat

Raciborski

Współrzędne geograficzne

50°11'23.7"N 18°27'51.1"E

Skrót telegraficzny

R

Rok utworzenia

1899

Infrastruktura

Peron

Tak

"Tak" is not in the list (TAK, NIE, b/d) of allowed values for the "Pw peron" property.

Nastawnia

Tak - w budynku stacyjnym

"Tak - w budynku stacyjnym" is not in the list (D, D/W, D/WW, I, X, b/d) of allowed values for the "Pw nastawnia" property.

Budynek stacyjny

tak

"tak" is not in the list (TAK, NIE, b/d) of allowed values for the "Pw budynek stacyjny" property.

Lokomotywownia

tak


Dane historyczne

Nazwa

Rauden 1899 - 1945
Rudy 1945 - nadal

Rodzaj

stacja 1899 - nadal


Określenie linii przebiegających przez posterunek, położenie posterunku linii oraz zakres lat

Bytom Karb Wąsk. - Racibórz Markowice km 41,1 b/d - b/d
Szczegółowy opis

Opis budynków i urządzeń

Na stacji znajduje się: - powojenny budynek stacyjny (posiada oryginalne piwnice), w którym znajduje się poczekalnia, kasa, nastawnia oraz biura.
- 3 stanowiskowa lokomotywownia wraz z przylegającą wagonownią.
- wieża wodna.
- inne budynki gospodarcze, w tym jeden z oryginalnym tzw. murem pruskim lub inaczej nazywany budową szachtową.

Opis urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego

Urządzenia kluczowe, mechaniczne scentralizowane oraz urządzenia przekaźnikowe z pulpitem kostkowym.

Opis układu torowego

Historia

[| Historia Stacji]

Położenie posterunku w terenie

Wczytywanie mapy…

Galeria

Zestawienie taboru

Uwaga: Zestawienie zawiera informacje na temat wszystkich pojazdów trakcyjnych, które kiedykolwiek stacjonowały na danej stacji, a których dane znajdują się w naszej bazie.


Typ Numer Obecne / ostatnie
oznaczenie		 Stacjonowanie od roku Stacjonowanie do roku Stan Obecne / ostatnie
miejsce stacjonowania
1Aw 1811 Bxhpi 00-380034 211–9 1974 nadal Odstawiona Rudy
2WLs40 1189 10 1993 nadal Odstawiona Rudy
2WLs50 1189 PKP 10 b/d b/d Odstawiona ?
2WLs50 1732 Borynia 6 2015 2018 Odstawiona Błędowa Tyczyńska (Zakład remontowy)
2WLs50 1814 b/d 2014 Nadal Odstawiona Rudy
2WLs50 1817 WLs50-1817 b/d nadal Odstawiona Rudy
2WLs50 1836 WLs50-1836 2017 nadal Odstawiona Rudy
2WLs50 1836 WLs50-1836 2002 b/d Odstawiona Rudy
2WLs50 2088 2Wls50-2088 1993 nadal Sprawna Rudy
2WLs50 2244 2Wls50-2244 "Wisienka" 2010 2018 W trakcie remontu TRI RAIL Tyczyn
802S 01 802S-01 2014 b/d Złom b/d
803S 01 803S-01 2014 nadal Odstawiona Rudy
A20D-P 25076 MBxd2-308 2014 2019 W trakcie remontu Pleszew Miasto
A20D-P 25194 MBxd2-218 2013 nadal Sprawna Rudy
A20D-P ?(223) 805.902 2003 2005 Sprawna Jindřichův Hradec (Czechy)
A20D-P b/d Bxhpi 00-450024-237-5 1988 nadal Odstawiona Rudy
A20D-P b/d Bxhpi 00-450024-238-3 1988 nadal Sprawna Rudy
A20D-P b/d Bxhpi 00-450024-236-7 1988 nadal Odstawiona Rudy
BTxh b/d BTxh 00-320034-317-0 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxh b/d BTxh 00-320034-318-9 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxh b/d BTxh 00-320034-313-9 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxh b/d BTxh 00-320034-319-6 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxhp b/d 04 2023 nadal Odstawiona Rudy
BTxhp b/d 03 2023 nadal Odstawiona Rudy
BTxhp b/d 03 b/d b/d Odstawiona Rudy
BTxhp b/d 04 b/d b/d Odstawiona Rudy
BTxhp b/d BTxhp 00-320034-314-7 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxhp b/d BTxhp 00-320034-315-4 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxhp b/d BTxhp 00-320034-316-2 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxhpi b/d BTxhpi 316-1 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxhpi b/d BTxhpi 00-220034-311-5 b/d nadal Sprawna Rudy
BTxhpi b/d BTxhpi 00-220034-310-7 b/d nadal Sprawna Rudy
Björke b/d S 00-00-932-3000-1 1969 nadal Odstawiona Rudy
Borsig Bn2t 12050 15 2017 nadal Eksponat Rudy
Doc b/d Doc b/d nadal Sprawna Rudy
GLs30 ? Brak 2010 obecnie Odstawiona Skansen w Rudach
Kddxh b/d Kddxh b/d nadal Sprawna Rudy
Kdxh b/d S b/d nadal Sprawna Rudy
Kdxh b/d Kdxh 00-151344-504-7 b/d nadal Sprawna Rudy
Kdxh b/d S 00-00-934-1105-6 b/d nadal Odstawiona Rudy
L30H 23397 TU38.001 2003 2005 Sprawna Třemešná ve Šlezsku
L30H 23437 Lyd2-101 2003 2005 Sprawna Bytom Karb Wąskotorowy
L30H 23437 Lyd2-101 2010 2020-03-05 Sprawna Bytom Karb Wąskotorowy
L30H 24367 Lyd2-63 2010 2020 Sprawna Środa Wielkopolska Miasto
L45H 20566 Lxd2-370 1968 1973 Złom Bytom Rozbark
L45H 20567 Lxd2-352 1968 1990 W trakcie remontu Bytom Karb Wąskotorowy
L45H 20568 Lxd2-353 1968 1990 Złom Bytom Rozbark
L45H 20569 Lxd2-354 1968 1992 Odstawiona Rudy
L45H 20569 Lxd2-354 2003 nadal Odstawiona Rudy
L45H 20570 Lxd2-355 2004 2005 Złom Stanica
L45H 20570 Lxd2-355 1990 1992 Złom Stanica
L45H 20849 brak 2011 nadal Odstawiona Rudy
L45H 20849 brak 2003 2009 Odstawiona Rudy
L45H 20850 L45H-358 1994 2002 Sprawna Oberwiesenthal
L45H 20850 L45H-358 1970 1990 Sprawna Oberwiesenthal
L45H 20921 Lxd2-360 1970 1970 Złom Bytom Karb Wąskotorowy
L45H 20922 Lxd2-361 1970 1992 Złom Bytom Rozbark
L45H 21277 Lxd2-366 1972 1975 Złom Bytom Karb Wąskotorowy
L45H 21580 Lxd2-367 1973 1992 Złom Bytom Rozbark
L45H 24324 HP-Lxd2-08 2012 nadal W trakcie remontu Rudy
L45H 24325 PKW-Lxd2-09 b/d 2019 Nieznany, W naprawie MaLoWa Bahnwerkstatt GmbH, Benndorf
L45H 24325 PKW-Lxd2-09 2012 2014 Nieznany, W naprawie MaLoWa Bahnwerkstatt GmbH, Benndorf
L45H 24327 PKW-Lxd2-11 b/d 2019 Sprawna MaLoWa Bahnwerkstatt GmbH, Benndorf
L45H 24327 PKW-Lxd2-11 2012 2014 Sprawna MaLoWa Bahnwerkstatt GmbH, Benndorf
L45H 24331 Lxd2-373 2002 2005 Sprawna Rudy
L45H 24331 Lxd2-373 2011 nadal Sprawna Rudy
Las49 3343 Las49-3343 2011 nadal Sprawna Rudy
PWmd b/d PWmd 4001-8 b/d nadal Odstawiona Rudy
Pdx b/d Pdx 00-15 534 7109-6 b/d nadal Sprawna Rudy
Pdxh b/d Pdxh 00-15 534 7106-9 b/d nadal Sprawna Rudy
Pw53 3996 Pw53-02 1997 nadal Eksponat Rudy
Rdxh 23 Rdxh 00-15 734 4603-4 b/d nadal Sprawna Rudy
Siemens b/d 1 1994 nadal W trakcie remontu Rudy
Tw53 2467 Tw53-2566 2010 2020-03-05 Odstawiona Bytom Karb Wąskotorowy
Tw53 2467 Tw53-2566 199x 2007 Odstawiona Bytom Karb Wąskotorowy
Tw53 2652 Tw53-2670 b/d b/d Pomnik Racibórz
Tw53 3996 Tw53-3996 1993 nadal Odstawiona Rudy
Tw9 8 Tw9-8 b/d nadal Eksponat Rudy
WLp50 031 Wlp50-031 2013 2022 W trakcie remontu b/d
WLs150 6838 WLs150-6838 2002 2005 Złom Stanica
WLs150 7211 Lyd1-150 2017 nadal Odstawiona Rudy
WLs150 7225 Wls150-7225 2005 nadal Odstawiona Rudy
WLs150 7228 WLs150-7228 1997 2005 Złom Złomowisko w Gliwicach - Łabędach
WLs150 7230 Lyd1-306 1969 1971 Złom Bytom Rozbark
WLs150 7232 Lyd1-308 1969 1970 Pomnik Nadleśnictwo w Marculach
WLs150 7232 Lyd1-308 2003 2005 Pomnik Nadleśnictwo w Marculach
WLs150 7233 Lyd1-309 1969 1970 Odstawiona Bytom Karb Wąskotorowy
WLs150 7657 WLs150-7657 2002 2005 Złom Złomowisko w Gliwicach - Łabędach
WLs180 11 WLs180-11 2002 2005 Nieznany nieznane
WLs180 15 WLs180-15 1994 2005 Sprawna Rudy
WLs180 15 WLs180-15 2008 nadal Sprawna Rudy
WLs180 36 WLs180-36 1994 2005 Sprawna Rudy
WLs180 36 WLs180-36 2007 nadal Sprawna Rudy
WLs180 42 WLs180-42 2003 2005 Odstawiona Bytom Karb Wąskotorowy
WLs180 5660 Lyd1-250 2002 2005 Sprawna Pleszew Miasto
WLs180 5660 Lyd1-250 2012 2018 Sprawna Pleszew Miasto
WLs180 7 WLs180-07 2016 2018 Odstawiona Pleszew Prywatna Posesja
WLs40 324 brak b/d b/d Odstawiona Jedlicze
WLs40 372 Wls40-372 2010 nadal Eksponat Rudy
WLs40 377 Wls40-377 2010 nadal Eksponat Rudy

… dalsze wyniki

Dokumenty dotyczące posterunku znajdujące się w Archiwum Enkolu

Uwaga: Zestawienie zawiera listę dokumentów archiwalnych znajdujących się w Archiwum Enkolu wygenerowaną na podstawie słów kluczowych.

Źródła



Parowóz Pw53 w Rudach
Widok na wnętrze lokomotywowni Rudy. Na pierwszym planie Lxd2, po lewej w głąb 2WLs50, za nią WLs150
Drezyna w Rudach
Siemens 'Bo w Rudach

Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej w Rudach – stacja kolei wąskotorowej w Rudach zlokalizowana w kilometrze 41,1 linii kolejowej Bytom Karb Wąskotorowy - Markowice Raciborskie Wąskotorowe[1] Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W latach 1899 - 1945 odcinek, na którym znajduje się ta stacja był częścią kolei Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz, a na stacji tej znajdowało się zaplecze techniczne (m. in. lokomotywownia) tejże kolei. Od 19 października 2006 znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Informacje ogólne

Zabytkowa stacja z przełomu XIX i XX wieku znajduje się w Rudach przy ul. Szkolnej 2. Została udostępniona do zwiedzania 24 stycznia 1994 roku. W skansenie zgromadzono wiele eksponatów m.in lokomotywy i wagony. Do 2008 roku Stacją i kolejką opiekowało się Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik. Od chwili przejęcia stacji przez gminę, pieczę nad obiektem sprawuje Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej[2].

Wśród atrakcji oferowanych turystom jest zwiedzanie stacji i hali lokomotywowni, przejazd kolejką na trasie Rudy-Paproć oraz Rudy-Stanice Wąskotorowe, a także drezyną na terenie stacji. Od sierpnia 2011 r. organizowane są również przejazdy wyremontowanym w Hucie Pokój parowozem Las49[3]

Kolej wąskotorowa relacji Gliwice – Rudy – Racibórz o rozstawie toru 785 mm została zbudowana w latach 1899-1900 przez przedsiębiorstwo Górnośląskie Tramwaje Parowe. Do połowy lat 60. XX w. wąskotorówka była podstawowym środkiem transportu miejscowej ludności. Od 1945 r. kolejka została przymusowo przejęta przez PKP i włączona do GKW. Ostatecznie linia Rudy – Gliwice została zamknięta w 1992 r.

Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach
Rudy - Stacja kolejki wąskotorowej.JPG
Poprzednie nazwy:
Rauden 1898-1945, Rudy 1945-nadal
Rok budowy 1898
Cel budowy Połączenie miast wcześniej nieskomunikowanych kolejowo: Gliwic z Raciborzem


Data wpisu do rejestru zabytków 1993
Rozstaw szyn 785 mm


Istniejące linie Gliwice Wąskotorowe - Markowice Raciborskie
Długość czynnego odcinka 7 km
Długość całkowita istniejących szlaków ~12 km
Długość zlikwidowanych linii ~37 km
Stacje styczne z koleją normalnotorową Racibórz Markowice
Inne ważniejsze stacje Gliwice Trynek
'
Operatorzy
Nazwa Operatora Okres działalności
Górnośląskie Tramwaje Parowe 1900 - 1945
PKP 1945 – 1992
Towarzystwo Służby Ochrony Zabytków Kolei Rybnik 1994 - 2009
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej 2009 - obecnie


'


Zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach - Stacja kolei wąskotorowej położona w 23 kilometrze linii Gliwice Wąskotorowe - Racibórz Markowice (Stacja Rudy jest też w km 41,100 na lini Bytom Karb Wąskotorowy - Racibórz Markowice) obecnie znajduje się we władaniu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej. Niegdyś była ważną stacją przeładunkową, główną lokomotywownią i wagonownią na linii. Dziś stanowi wielką atrakcję turystyczną w regionie.


Historia

Geneza powstania i budowa

Brak sprawnego systemu transportowego na trasie między Gliwicami a Raciborzem zaowocował w 1891 roku pomysłem budowy kolei wąskotorowej Gliwice-Rudy-Racibórz. Z inicjatywą stworzenia sprawnego systemu transportowego wyszła firma "Kramer & Co.". W 1894 r. utworzono Górnośląskie Tramwaje Parowe, które później zostały pierwszym przewoźnikiem na linii. Trwały już wtedy prace przy budowie pierwszej linii tramwajowej Gliwice-Piekary Śląskie. 15 października 1987 roku firma "Kramer & Co." otrzymała koncesję na budowę i eksploatację linii w trakcji parowej a 13 kwietnia 1898 roku Ministerstwo Robót Publicznych nadało tej firmie prawo wywłaszczenia gruntów pod budowę kolei. Linia została otwarta 25 marca 1899r., początkowo na odcinku Gliwice-Rudy. W tym samym czasie połączono stację Nieborowice z Cegielnią "Wilcza" torem o długości 3,7 km. We fragmencie zezwolenia z dnia 25 kwietnia 1900 roku udzielonemu przez Prezydenta Rządowego Opola czytamy:

"Udziela się zezwolenia przy poniższych warunkach na budowę i eksploatację kolejki o charakterze linii bocznej o szerokości 0,785 m z Gliwic przez Rudy do Raciborza dla przewozu osób i towarów za pomocą trakcji parowej dla firmy Oberschleise Dampfstraßenbahn G.m.b.H. Berlin, którą zarejestrowano 21 marca 1894 roku w rejestrze handlowym Królewskiego Sądu Okręgowego I w Berlinie na podstawie ustawy o kolejkach i prywatnych połączeniach kolejowych z 28 lipca 1892 roku, w porozumieniu z Królewską Dyrekcją Kolejową w Katowicach oraz z zachowaniem praw osób trzecich.

§1

Zezwolenia udziela się na okres 99 lat."

Z końcem 1900 roku Górnośląskie Tramwaje Parowe otrzymały prawo wywłaszczania gruntów pod budowę kolei od Rud w stronę Raciborza. Następnie do użytku oddany został krótki odcinek Rudy-Paproć (w lutym 1901). W kwietniu 1902 przedłużono linię do Markowic, po drodze budując stacje Szymocice, Nędza oraz Babice. W końcu 17 maja 1903 linia dotarła do ostatniej na linii stacji Ratibor Plania (Racibórz Płonia).

Okres Międzywojenny

Zakupiono 2 wersje parowozów na linie Gliwice Trynek-Racibórz Płonia:
-w 1919 roku zakupiono pawrowóz firmy Borsig Tx6 (układ osi D)
-w 1925 roku zakupiono 2 sztuki parowozów T40 firmy AEG, najsilniejsze parowozy w historii GKW

Po 1945 - w strukturach GKW (za czasów PKP)

Po wojnie cała linia znalazła się w granicach Polski. W 1945 roku po wkroczeniu oddziałów radzieckich rozebrano odcinek torów od Lukasyny do stacji Paproć. Linia siłami kolejarzy i z pomocą żołnierzy WP została odbudowana i przywrócono jej przejezdność. Kursowanie pociągów odbywało się już tylko do stacji Racibórz Markowice, gdyż stacja Ratibor Plania (Racibórz Płonie) została zamknięta 25 maja 1939 roku z powodu powodzi, która przerwała pobliskie wały. Nie została już ponownie uruchomiona, gdyż w 1940 roku do toru łączącego Płonię z Lukasyną dotarła budowa kanału Ulga i nie zdecydowano się na budowę mostu kolejowego dla wąskotorówki, kładąc jednocześnie kres tej linii. W w 1960 roku wyeksploatowano ostatni wagon motorowy na sieci GKW, a 6 lat później zawieszono ruch pasażerski do Markowic. PKP chcąć unowocześnić wąskie tory w Polsce zaczęło sprowadzać lokomotywy Lxd2 firmy FAUR w Bukareszcie. Pierwszą lokomotywownią w Polsce, która otrzymała te lokomotywy była lok. Rudy (1967r.). W 1989 roku przeprowadzono ostatnią większą inwestycje na lini, a mianowicie wybudowano przystanek Gliwice Śródmieście. Zaledwie niecałe 2 lata później zawieszono ruch do tego przystanku (1991.11.04). Zawieszenie kursów pasażerskich na lini nastąpiło na przełomie 1991/92 roku a pociągów towarowych nastąpiło przez rozwiązanie umowy bocznicowej z kopalnią Gliwice 31 grudnia 1993 roku.

Pod władaniem stowarzyszeń

1993-1999 – okres "rządów" Tadeusza Popiela na stacji Rudy przekazanej w opiekę Towarzystwu Miłośników Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej. Niestety, Towarzystwo nie wykorzystało możliwości przywrócenia ruchu pasażerskiego na całkowicie przejezdnej (do 1995 roku) linii. Pan Popiel jako prezes Towarzystwa" zasłynął" z wrogości okazywanej miłośnikom kolei chcącym wejść na teren stacji oraz całkowitej ignorancji opinii środowiska polskich hobbystów kolejnictwa i konserwatora zabytków. Zrealizował swój pomysł z serii "Idee fixe": w 1998 wybudowano parowóz Pw53 kosztem zniszczenia 2 unikatowych parowozów: ostatniego czynnego Tw53, wypożyczonego Towarzystwu (pojazd jest własnością Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu) i Px48 darowanego Towarzystwu przez PKP. Drugi z parowozów (bez tendra wykorzystanego w parowozie Pw53), po dewastacji, zostaje nielegalnie sprzedany angielskiemu miłośnikowi.

1999.12 – Pod naciskiem opinii publicznej Tadeusz Popiel rezygnuje z prezesury Towarzystwa ustępując miejsca Januszowi Gieruckiemu, etnografowi i muzealnikowi. Katowickie Stowarzyszenie Milośników Kolei przejmuje w opiekę stację Rudy wraz z całą infrastrukturą. Rodzi się koncepcja stopniowego odbudowywania rozkradzionego i zniszczonego szlaku GKW Gliwice-Rudy-Markowice. Wykonywane były remonty lokomotyw oraz naprawy szlaku oraz jego odkrzaczanie

2001.03 – wstrzymanie wszelkich prac, opiekę nad stacją Rudy ponownie przejęło (przy obecności policji) Towarzystwo Miłośników GKW na czele z Januszem Gieruckim, członkowie Stowarzyszenia Miłośników Kolei zostali wyrzuceni ze skansenu, a prezes SMK Andrzej Cichowicz ma zakaz wstępu na stację.

Przejęcie Stacji Przez UM Kuźnia Raciborska

2009.01 - przejęcie obiektu przez gminę Kuźnia Raciborska. Nastały nowe, lepsze czasy po zawiłym zarządzaniu przez stowarzyszenia. Naczelnikiem stacji Rudy zostaje Pan Jarosław Łuszcz. Nowy naczelnik czyni dużo starań o pozyskanie taboru i sprowadzenie go na stację. Wykonano dużo remontów, przywrócono dużo lokomotyw do ruchu, między innymi perłę stacji czyli parowóz Las49-3343

Bocznice

Linia stanowiła trzon transportu towarowego w regionie, z tego powodu posiadała kilka bocznic do różnych zakładów przemysłowych. Wykaz bocznic przedstawia poniższa tabela

L.p. Nazwa bocznicy Data otwarcia Data zamknięcia
1 Cegielnia "Wilcza" 1899-03-2525 marca 1899 1926-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1926
2 Górnośląskie Koleje Wąskotorowe 1905-06-022 czerwca 1905 1996-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1996
3 Kopalnia Węgla Kamiennego "Gliwice" 1905-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1905 1993-12-3131 grudnia 1993
4 Młyn parowy, późniejsza garbarnia 1923-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1923 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
5 stacja normalnotorowa Markowice 1905-02-011 lutego 1905 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
6 Tartak "Lukasine" 1930-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1930
7 Tartak "Paproć" 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
8 Zakład Kruszyw Januszowice, Żwirownia "Babice" 1977-11-077 listopada 1977 1981-09-3030 września 1981
9 Zakłady Chemiczne "Ceres" S.A. 1905-02-011 lutego 1905 1945-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1945
10 Zakłady Elektrod Węglowych "1 Maja" (dawniej Siemens) 1939-05-2525 maja 1939
11 Żwirownia "Arndt & Baron" 1931-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1931
12 Żwirownia "Babice" Gminy Bojków 1931-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1931 1937-00-Błąd w wyrażeniu – nieoczekiwany operator < 1937

Niezrealizowane projekty

Plany przedłużenia linii do centrum Raciborza nie doszły do skutku, podobnie jak plany połączenia Rud z Kopalnią "Emma" (obecnie Marcel") przez Rybnik czy też pochodzącego z 1901 roku projektu budowy linii z Nieborowic do Czerwionki w której to znajduje się Kopalnia Dębieńsko. Jako fragment sieci tramwajowej, także kolej do Rud miała planowo zostać zelektryfikowana jednak pomysł ten nigdy nie doczekał się realizacji.

Tabor

Historyczny

W pierwszych latach do przewozów ludzi i towarów użytkowano tramwajowe lokomotywy parowe marki Hohenzoller, wycofane z dopiero co zelektryfikowanej miejskiej sieci tramwajowej, które ze względu na swój "miejski" rodowód nie sprawdziły się do ciągnięcia cięższych składów na dłuższych trasach. Już po 5 latach zaczęto więc wprowadzać do ruchu parowozy typowo "kolejowe" - początkowo marki Borsig (oznaczone serią Txb2) które służyły do lat 60-tych, później potężne Tw9. Po wojnie w ramach programu UNRRA dostarczono z USA maszyny serii Pxu które pracowały aż do zastąpienia ich spalinowozami rumuńskimi, kiedy to zostały w większości przekazane na Kujawskie Koleje Wąskotorowe. Podobnej klasy maszynami były polskie Px48 - trzy lokomotywy tej serii służyły na trasie Gliwice - Rudy w latach sześćdziesiątych jednak niewielka moc tych parowozów spowodowała, że przed końcem dekady zostały przeniesione na inne koleje wąskotorowe PKP.

Obecnie

Zestawienie taboru stacjonującego w Rudach:

Parowozy

Nr fabr. Typ Producent Rok prod. Nr. Kotła Prześwit Oznaczenie Stan Uwagi
3343 Las49 Chrzanów 1954 1655/53 785mm Las49-3343 Sprawny
3996 Tw53/Pw53 Chrzanów 1955/1997/9 13969/54 785mm Pw53-02 Eksponat Przebudowany z Tw53. Tender od Px48. Zachowały się skrzynie wodne z Tw53
Tw9-8 Tw9 AEG 1924 785mm Tw9-8 Eksponat Na stacji znajduje się kocioł służący kiedyś do ogrzewania lokomotywowni
Borsig Bn2t Bn2t Borsig 1929 12050/29 785mm 15 Eksponat

Spalinowe pojazdy trakcyjne

Nr fabr. Typ Rok prod. Prześwit Oznaczenie Stan Uwagi
Lxd2-373 Lxd2 1981 785mm Lxd2-373 W trakcie remontu
Lxd2-08 Lxd2 1981 785mm HP-Lxd2-08 Sprawny Lokomotywa sprowadzona z Huty Pokój. Lokomotywa nie posiada górnej lampy oraz posiada malowanie zakładowe.
Lxd2-354 Lxd2 1967 785mm Lxd2-354 Odstawiony
Urządzenie Rotacyjne Lxd2 1967 785mm Urządzenie Rotacyjne (Ex. Lxd2-357) Odstawiony Przebudowana na rotacyjne urządzenie do oczyszczania toru w roku 1987 z lokomotywy Lxd2-357.
Lyd1-150 Wls150 1966 785mm Lyd1-150 Sprawna
Wls180-15 Wls180 1971 785mm Wls180-15 Sprawna
Wls180-36 Wls180 1972 785mm Wls180-36 Sprawna
2Wls50-2088 2WLs50 1970 785mm 2WLs50-2088 Sprawna
2Wls50-1836 2WLs50 1970 785mm 2WLs50-1836 Sprawna
2Wls40-1189 2WLs40 1961 785mm 10 Odstawiona Pęknięty blok silnika
Wls75-38 Wls75 1967 785mm Wls75-38 Sprawna Prowadzi pociągi robocze oraz wykonuje drobne manewry w stacji.
Wls75-66 Wls75 1971 785mm Wls75-66 Sprawna
Wlp50-031 Wlp50 1994 785mm Wlp50-031 Odstawiona Przekuta na 785mm. Kiedyś służyła na Kolei Parkowej w WPKiW.
Wmd 101 Wmc nieznany 785mm Wmd 101 Sprawny
Mbxd2-218 A20D-P 1986 785mm MBxd2-218 Sprawny
Wls40-377 WLs40 1955 600mm Wls40-377 Odstawiona
Wls40-372 WLs40 1955 600mm Wls40-372 Odstawiona

Elektrowozy

Nr fabr. Typ Rok prod. Prześwit Oznaczenie Stan Uwagi
Siemens Siemens elektrowóz 1896 785mm 15 W Remoncie

Wagony pasażerskie

Typ Zdjęcie Rok prod. Prześwit Oznaczenie Stan Uwagi
A20D-P A20D-P 236-7.jpg 1988 785mm Bxhpi 00-450024-236-7 Odstawiony Wagon doczepny FAUR
Przekazany gminie Kuźnia Raciborska dn. 29.07.1994[4]
A20D-P A20D-P 237-5.jpg 1988 785mm Bxhpi 00-450024-237-5 Odstawiony Wagon doczepny FAUR
Przekazany gminie Kuźnia Raciborska dn. 29.07.1994[5]
A20D-P A20D-P 238-3.jpg 1988 785mm Bxhpi 00-450024-238-3 Sprawny Wagon doczepny FAUR
Przekazany gminie Kuźnia Raciborska dn. 29.07.1994[6]
BTxh BTxh 313-9.jpg 785mm BTxh 00-320034-313-9 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh
BTxh BTxh 314-7.jpg 785mm BTxh 00-320034-314-7 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh
BTxh BTxh 315-4.jpg 785mm BTxh 00-320034-315-4 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh. (sprowadzony z PKW Chorzów)
BTxh BTxh 316-2.jpg 785mm BTxh 00-320034-316-2 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh. (sprowadzony z PKW Chorzów)
BTxh BTxh 317-0.jpg 785mm BTxh 00-320034-317-0 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh
BTxh BTxh 318-9.jpg 785mm BTxh 00-320034-318-9 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh
BTxh BTxh 319-6.jpg 785mm BTxh 00-320034-319-6 Sprawny Wagon Letni
Zbudowane na podstawie wagonów Wddxh
BTxhpi BTxhpi Kibel.jpg 785mm BTxhpi Sprawny Wagon Kryty "Kibel"
Wagon w 2022 roku przeszedł naprawę główną i został przywrócony do ruchu.
BTxhpi BTxhpi 311-5.jpg 785mm BTxhpi 00-220034-311-5 Sprawny Wagon Letni "Bytomka"
BTxhpi BTxhpi 310-7.jpg 785mm BTxhpi 00-220034-310-7 Sprawny Wagon Letni "Bytomka"
Kdxh Kdxh 504-7 .jpg 785mm Kdxh 00-151344-504-7 Sprawny Wagon Brankard
Wagon przebudowany z technicznego na osobowy za czasów PKP
1Aw 1Aw 211-9.jpg 785mm Bxhpi 00-380034-211-9 Odstawiony Wagon Kryty
Fabryka Wagonów Świdnica

Wagony Towarowe (w trakcie uzupełniania)

Typ ilość Prześwit Typ wagonu Uwagi
Wddxh 9 785mm Wagon Węglarka Okazjonalnie można spotkać je w ruchu z pociągami dla miłośników fotografii.
Rgdxh 1 785mm Wagon cysterna Okazjonalnie można spotkać go w ruchu z pociągami dla miłośników fotografii.

Bibliografia

  • Soida Krzysztof, Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz, EMI-PRESS, ISBN 83-904079-2-2
  • gkw.pl
  • Rudy
  1. ↑ Dodatek do służbowego rozkładu jazdy Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, część I, V i VII. Bytom: Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Katowicach, 1981, ss. 52 - 53. 
  2. ↑ O kolejce na X Sesji Rady Miejskiej. www.kolejkarudy.pl. [dostęp 2011-10-27].
  3. ↑ "Las 49" główną atrakcją na kolejce. www.kolejkarudy.pl. [dostęp 2011-10-27].
  4. ↑ Krzysztof Soida: Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz. Łódź: Emi-Press, 1998, s. 79. ISBN 83-904079-2-2. 
  5. ↑ Krzysztof Soida: Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz. Łódź: Emi-Press, 1998, s. 79. ISBN 83-904079-2-2. 
  6. ↑ Krzysztof Soida: Kolej Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz. Łódź: Emi-Press, 1998, s. 79. ISBN 83-904079-2-2. 
Źródło: „https://enkol.pl/index.php?title=Rudy&oldid=79533”