1Aw/M: Różnice pomiędzy wersjami
(→Wykaz pojazdów: minus tabelka, plus uwaga) |
(drobne) |
||
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|moc_silnika =73,6 kW | |moc_silnika =73,6 kW | ||
|rodzaj_przekładni =mechaniczna | |rodzaj_przekładni =mechaniczna | ||
| − | |typ_przekładni = | + | |typ_przekładni =S5-45 |
|prędkość_konstrukcyjna =35 km/h | |prędkość_konstrukcyjna =35 km/h | ||
|nacisk_osi = | |nacisk_osi = | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
}} | }} | ||
| − | 1Aw/M - typ [[Kolej wąskotorowa|wąskotorowego]] [[wagon silnikowy|wagonu silnikowego]], którego prototyp został skonstruowany w warsztatach [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej]] w [[Pleszew|Pleszewie]] w 1964 roku poprzez zabudowę silnika spalinowego typu S53 i układu napędowego od samochodu ciężarowego Star do wagonu osobowego typu [[1Aw]] ([[Bxhpi]] 1674). | + | 1Aw/M - typ [[Kolej wąskotorowa|wąskotorowego]] [[wagon silnikowy|wagonu silnikowego]], którego prototyp został skonstruowany w warsztatach [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej]] w [[Pleszew|Pleszewie]] w 1964 roku poprzez zabudowę silnika spalinowego typu S53 i układu napędowego od samochodu ciężarowego Star 27 do wagonu osobowego typu [[1Aw]] ([[Bxhpi]] 1674). |
Kolejne 8 sztuk wagonów powstało w latach 1964-1966 w warsztatach [[Krośniewicka Kolej Dojazdowa|Krośniewickiej Kolei Dojazdowej]] w [[Krośniewice|Krośniewicach]]. | Kolejne 8 sztuk wagonów powstało w latach 1964-1966 w warsztatach [[Krośniewicka Kolej Dojazdowa|Krośniewickiej Kolei Dojazdowej]] w [[Krośniewice|Krośniewicach]]. | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
Pomysł przebudowy typowego [[wagon osobowy|wagonu osobowego]] na [[wagon silnikowy|silnikowy]] narodził się w warsztatach [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej KD]] w Pleszewie. Warsztaty te miały już pewne doświadczenie zarówno w obsłudze, jak i budowie spalinowych wagonów silnikowych - pierwszy pojazd tego typu pojawił się na [[Pleszewska Kolej Lokalna|Kolei Powiatowej Krotoszyn-Pleszew]] w 1935 roku, zaś w 1949 zbudowano metodą gospodarczą trójczłonowy pojazd [[Mxx 189]]. | Pomysł przebudowy typowego [[wagon osobowy|wagonu osobowego]] na [[wagon silnikowy|silnikowy]] narodził się w warsztatach [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej KD]] w Pleszewie. Warsztaty te miały już pewne doświadczenie zarówno w obsłudze, jak i budowie spalinowych wagonów silnikowych - pierwszy pojazd tego typu pojawił się na [[Pleszewska Kolej Lokalna|Kolei Powiatowej Krotoszyn-Pleszew]] w 1935 roku, zaś w 1949 zbudowano metodą gospodarczą trójczłonowy pojazd [[Mxx 189]]. | ||
| − | Inicjatywę zgłoszono jako tzw. pracowniczy wniosek racjonalizatorski do Centralnego Zarządu Kolei Dojazdowych i po pozytywnej ocenie przystąpiono do prac. W wagonie [[Bxhpi]] 1674 (wyprodukowanym przez [[Państwowa Fabryka Wagonów w Świdnicy|Państwową Fabrykę Wagonów w Świdnicy]] w 1956 r) wzmocniono [[ostoja|ostoję]] i [[wózek|wózki]]. Silnik typu [[S53]] wraz ze skrzynią biegów zamontowano w kabinie maszynisty A utworzonej z części jednego z przedsionków na końcu wagonu. Pod podwoziem, po stronie kabiny A, umieszczono mechanizm rewersu i skrzynię rozdzielczą, napędzającą poprzez wały napędowe po jednej (wewnętrznej) [[oś|osi]] każdego wózka. | + | Inicjatywę zgłoszono jako tzw. pracowniczy wniosek racjonalizatorski do Centralnego Zarządu Kolei Dojazdowych i po pozytywnej ocenie przystąpiono do prac. W wagonie [[Bxhpi]] 1674 (wyprodukowanym przez [[Państwowa Fabryka Wagonów w Świdnicy|Państwową Fabrykę Wagonów w Świdnicy]] w 1956 r) wzmocniono [[ostoja|ostoję]] i [[wózek|wózki]]. Silnik typu [[S53]] wraz ze skrzynią biegów zamontowano w kabinie maszynisty A, utworzonej z części jednego z przedsionków na końcu wagonu. Pod podwoziem, po stronie kabiny A, umieszczono mechanizm rewersu i skrzynię rozdzielczą, napędzającą poprzez wały napędowe po jednej (wewnętrznej) [[oś|osi]] każdego wózka. |
Ukończony wagon rozpoczął służbę na [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej KD]] w drugiej połowie 1964 roku. Został oznaczony serią [[MBxd1]] z numerem inwentarzowym 161. | Ukończony wagon rozpoczął służbę na [[Pleszewska Kolej Lokalna|Krotoszyńskiej KD]] w drugiej połowie 1964 roku. Został oznaczony serią [[MBxd1]] z numerem inwentarzowym 161. | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
=== Eksploatacja === | === Eksploatacja === | ||
| − | Poza egzemplarzem prototypowym wszystkie pozostałe wagony rozpoczynały swoją służbę w Krośniewicach. W kolejnych latach były jednak przekazywane na inne sieci. Znaczna ich liczba znalazła się na [[Wrocławska Kolej Dojazdowa|Wrocławskiej KD]], skąd jeden pojazd został przesłany do oddziału Muzeum Kolejnictwa w Sochaczewie, gdzie do dzisiaj oczekuje na remont. Pozostałe złomowano przed likwidacją kolejki. W pierwszej połowie lat 90. ostatnie trzy pojazdy służyły w Krośniewicach, jednakże dwa z nich złomowano w 1993 roku. Ostatni wagon tego typu (o numerze inwentarzowym 168) pozostawał w służbie aż do zamknięcia ruchu w 2008 roku | + | Poza egzemplarzem prototypowym wszystkie pozostałe wagony rozpoczynały swoją służbę w Krośniewicach. W kolejnych latach były jednak przekazywane na inne sieci. Znaczna ich liczba znalazła się na [[Wrocławska Kolej Dojazdowa|Wrocławskiej KD]], skąd jeden pojazd został przesłany do oddziału Muzeum Kolejnictwa w Sochaczewie, gdzie do dzisiaj oczekuje na remont. Pozostałe złomowano przed likwidacją kolejki. W pierwszej połowie lat 90. ostatnie trzy pojazdy służyły w Krośniewicach, jednakże dwa z nich złomowano w 1993 roku. Ostatni wagon tego typu (o numerze inwentarzowym 168) pozostawał w służbie aż do zamknięcia ruchu w 2008 roku. W 2010 został zakupiony przez Starostwo Powiatowe w Miliczu i po zewnętrznej renowacji ustawiono go w charakterze pomnika techniki na terenie dawnego przystanku Milicz Zamek. |
== Konstrukcja == | == Konstrukcja == | ||
| Linia 75: | Linia 75: | ||
== Źródła == | == Źródła == | ||
| − | + | * {{cytuj pismo | nazwisko = Pokropiński| imię = Bogdan |tytuł = Przebudowa wagonów 1Aw na silnikowe| url = | czasopismo = Świat Kolei| adres czasopisma = | oznaczenie = | wolumin = 99| wydanie = 10/2003| strony = 16-21| data = | rok = | miesiąc = | odpowiedzialność = | wydawca = Emi-Press| miejsce = Łódź| issn = 1234-5962 | doi = | doietykieta = | pmid = | oclc = | bibcode = | id = | cytat = | język = | data dostępu = }} | |
| − | [http://www.tabor.wask.pl] | + | * [http://www.tabor.wask.pl Strona ''tabor.wask.pl] |
=== Zobacz też === | === Zobacz też === | ||
Aktualna wersja na dzień 07:26, 17 wrz 2019
| 1Aw/M | |
| |
| MBxd1-168 ustawiony w charakterze pomnika w Miliczu. | |
| Przewoźnik | PKP, SKPL |
| Oznaczenie przewoźnika | MBxd1 161-169 |
| Producent | Warsztaty KD Pleszew*, Warsztaty KD Krośniewice* |
| Lata budowy | 1964, 1965-1966 |
| Układ osi | (1A)'(A1)'** |
| Masa służbowa | 17820 kg |
| Długość ze zderzakami | 15440 mm |
| Szerokość | 2260 mm |
| Wysokość | 3040 mm |
| Rozstaw osi skrajnych | 10400 mm |
| Rozstaw czopów skrętu | 9000 mm |
| Rozstaw osi wózka | 1400 mm |
| Średnica kół | 580/700 mm |
| Rozstaw szyn | 750 mm |
| Zapas paliwa | 80 l |
| Typ silnika spalinowego | S53 |
| Producent silnika | FSC Starachowice |
| Moc silnika | 73,6 kW |
| Rodzaj przekładni | mechaniczna |
| Typ przekładni | S5-45 |
| Prędkość konstrukcyjna | 35 km/h |
| System hamulca | Westinghouse Lu-X R1 |
| System ogrzewania | wodne z własnego pieca |
| Liczba miejsc siedzących | 32 |
| Liczba miejsc ogółem | 96 |
| *Przebudowa z wagonów osobowych typu 1Aw **W trakcie eksploatacji zmieniono na: (1A)'2'.
| |
1Aw/M - typ wąskotorowego wagonu silnikowego, którego prototyp został skonstruowany w warsztatach Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej w Pleszewie w 1964 roku poprzez zabudowę silnika spalinowego typu S53 i układu napędowego od samochodu ciężarowego Star 27 do wagonu osobowego typu 1Aw (Bxhpi 1674).
Kolejne 8 sztuk wagonów powstało w latach 1964-1966 w warsztatach Krośniewickiej Kolei Dojazdowej w Krośniewicach.
Historia[edytuj]
Produkcja[edytuj]
Pomysł przebudowy typowego wagonu osobowego na silnikowy narodził się w warsztatach Krotoszyńskiej KD w Pleszewie. Warsztaty te miały już pewne doświadczenie zarówno w obsłudze, jak i budowie spalinowych wagonów silnikowych - pierwszy pojazd tego typu pojawił się na Kolei Powiatowej Krotoszyn-Pleszew w 1935 roku, zaś w 1949 zbudowano metodą gospodarczą trójczłonowy pojazd Mxx 189.
Inicjatywę zgłoszono jako tzw. pracowniczy wniosek racjonalizatorski do Centralnego Zarządu Kolei Dojazdowych i po pozytywnej ocenie przystąpiono do prac. W wagonie Bxhpi 1674 (wyprodukowanym przez Państwową Fabrykę Wagonów w Świdnicy w 1956 r) wzmocniono ostoję i wózki. Silnik typu S53 wraz ze skrzynią biegów zamontowano w kabinie maszynisty A, utworzonej z części jednego z przedsionków na końcu wagonu. Pod podwoziem, po stronie kabiny A, umieszczono mechanizm rewersu i skrzynię rozdzielczą, napędzającą poprzez wały napędowe po jednej (wewnętrznej) osi każdego wózka.
Ukończony wagon rozpoczął służbę na Krotoszyńskiej KD w drugiej połowie 1964 roku. Został oznaczony serią MBxd1 z numerem inwentarzowym 161.
Produkcję kolejnych pięciu pojazdów CZKD powierzył warsztatom Kujawskich KD w Krośniewicach. Zamówienie zrealizowano w 1965 roku a pojazdy otrzymały numery inwentarzowe 162-166.
Ostatnie trzy pojazdy tego typu o numerach 167-169 powstały w 1966 roku.
Eksploatacja[edytuj]
Poza egzemplarzem prototypowym wszystkie pozostałe wagony rozpoczynały swoją służbę w Krośniewicach. W kolejnych latach były jednak przekazywane na inne sieci. Znaczna ich liczba znalazła się na Wrocławskiej KD, skąd jeden pojazd został przesłany do oddziału Muzeum Kolejnictwa w Sochaczewie, gdzie do dzisiaj oczekuje na remont. Pozostałe złomowano przed likwidacją kolejki. W pierwszej połowie lat 90. ostatnie trzy pojazdy służyły w Krośniewicach, jednakże dwa z nich złomowano w 1993 roku. Ostatni wagon tego typu (o numerze inwentarzowym 168) pozostawał w służbie aż do zamknięcia ruchu w 2008 roku. W 2010 został zakupiony przez Starostwo Powiatowe w Miliczu i po zewnętrznej renowacji ustawiono go w charakterze pomnika techniki na terenie dawnego przystanku Milicz Zamek.
Konstrukcja[edytuj]
Przekonstruowanie wagonu osobowego na wagon silnikowy polegało na zabudowaniu silnika wraz ze skrzynią biegów w jednym z przedsionków (na końcu wagonu), zabudowaniu przekładni osiowych na zestawach kołowych, zabudowaniu kabin sterowniczych oraz układu hamulca pneumatycznego.
MBxd1 to czteroosiowy wagon silnikowy napędzany silnikiem wysokoprężnym i wyposażony w przekładnię mechaniczną typu samochodowego. Napęd ze skrzyni biegów, był przenoszony za pomocą wału Kardana do przekładni nawrotno-rozdzielczej. Następnie dwoma wałami kardana był przenoszony na drugą oś każdego wózka (1A'A1').
W późniejszym okresie, ze względów na problemy z długim wałem napędzającym oś wózka znajdującego się dalej od silnika, wał ten zlikwidowano pozostawiając jedynie napęd na jedna oś. (1A'2')
Sterowanie i jazda[edytuj]
Wagon posiadał samochodową skrzynię biegów oraz zwykłe suche sprzęgło, co wymuszało "samochodowy" sposób obsługi. Jedynie zamiast pedałów zastosowano odpowiednie dźwignie, dzięki czemu wszystkie elementy sterowania znajdowały się na pulpicie maszynisty.
Oznaczenia[edytuj]
Pierwotnie wagony nosiły oznaczenie Mx (M - Wagon silnikowy (motorowy), x - czteroosiowy), które w latach 70 zostało zmienione na MBxd1.
Oznaczenie (Mx później) MBxd1 posiadają też inne wąskotorowe wagony motorowe napędzane silnikiem wysokoprężnym i wyposażone w przekładnię mechaniczną. Dlatego poszczególne konstrukcje odróżnia się zakresem numeru inwentarzowego.
Wykaz pojazdów[edytuj]
Ogółem powstało 9 pojazdów tego typu:
Uwaga: Podane poniżej numery fabryczne w rzeczywistości nie są nimi. Oznaczają jedyni, którym z kolei jest dany wagon
| Typ / Numer fabryczny | Rok produkcji | Stan | Rozstaw | Typ silnika | Oznaczenie | Stacjonowanie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1Aw/M/1 | 1964 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-161 | Trzebnica Gaj | Prototyp |
| 1Aw/M/2 | 1965 | Odstawiona | 750 mm | Nieznany | MBxd1-162 | Sochaczew | |
| 1Aw/M/3 | 1965 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-163 | Krośniewice | |
| 1Aw/M/4 | 1965 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-164 | Trzebnica Gaj | |
| 1Aw/M/5 | 1965 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-165 | Trzebnica Gaj | |
| 1Aw/M/6 | 1965 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-166 | Pleszew Miasto | |
| 1Aw/M/7 | 1966 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-167 | Trzebnica Gaj | |
| 1Aw/M/8 | 1966 | Pomnik | 750 mm | Nieznany | MBxd1-168 | Milicz | |
| 1Aw/M/9 | 1966 | Złom | 750 mm | Nieznany | MBxd1-169 | Krośniewice |
Źródła[edytuj]
- Bogdan Pokropiński. Przebudowa wagonów 1Aw na silnikowe. „Świat Kolei”. 99 (10/2003), ss. 16-21. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962.
- Strona tabor.wask.pl
Zobacz też[edytuj]
- Wagon 1Aw, z którego powstała konstrukcja 1Aw/M
- Wagon silnikowy 1Mw konstrukcji Konstal Chorzów
- Wagon silnikowy A20D-P
- Wagon silnikowy Mw63
Ta strona zawiera treści z Wikipedii. Oryginalny artykuł był umieszczony pod nazwą MBxd1 161-169. Lista autorów jest dostępna w historii strony. Tekst z Wikipedii jest udostępniony na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.