L45H
L45H | |
Lxd2-347" (ex. Lxd2-321)z 1982r na tor 750mm w standardowym malowaniu PKP z lat 90-tych, BKL. | |
Przewoźnik | PKP, przemysł, MÁV[1], ŽS[2][3], CFR[4], NÖLB[5], БДЖ (BDŻ)[6], SDG[7], CFG[8] |
Oznaczenie przewoźnika | Lxd2, Mk45[1], L45H[2][7], 745[3], 87[4], 2099[5], 93[6], #45001 - #45003[9], #60001 - #60009[10] |
Producent | FAUR |
Lata budowy | 1964-1987 |
Układ osi | B'B' |
Rozstaw szyn | od 740mm do 1067mm (w Polsce spotyka się 750mm, 785mm i 1000mm) |
Masa służbowa | 32 t |
Nacisk osi na szyny | 8 t |
Rozstaw osi skrajnych | 7200 mm |
Średnica kół | 750 mm |
Długość ze zderzakami | 10620 mm (tor 750), 10240 mm (tor 785) |
Szerokość | 2300 mm |
Wysokość | 3100 mm |
Prędkość konstrukcyjna | 36 km/h |
Maksymalna siła pociągowa | 7600 kG (74,5 kN) ciągła |
Typ silnika spalinowego | MB836Bb, 71H12A[uwaga 1], Caterpillar 3412[uwaga 2] |
Moc znamionowa | 330 kW (342 kW*, 578 kW**) |
Zapas paliwa | 1500 l |
Rodzaj przekładni | hydrokinetyczna |
System hamulca | Westinghouse |
Sterowanie wielokrotne | brak |
System ogrzewania | Wapor lub Webasto do ogrzania cieczy chłodzącej silnik |
Świadectwo typu | T/2011/0125; T/2011/0169; T/2011/0254; T/2011/0315; T/2011/0559; T/2011/0737; T/2011/0739; T/2011/0802; T/2011/1002; T/2012/0675; T/2013/0003; T/2014/0121 |
Lxd2-309 z 1973 na tor 750mm w malowaniu charakterystycznym dla lokomotyw naprawianych w latach 80-tych w Rumuni (Rogów). |
L45H (oznaczenie PKP Lxd2) – wąskotorowa lokomotywa spalinowa o mocy silnika wynoszącej 450 KM produkowana w latach 1964-1987 przez rumuńskie zakłady FAUR w Bukareszcie, eksploatowana w Polsce na kolejach wąskotorowych, przystosowane do pracy na szynach o rozstawie od 740 mm do 1067 mm (w Polsce 750mm, 785mm oraz 1000mm). Pierwsze L45H rozpoczęły służbę w 1968 roku na szlakach Górnośląskich Kolei Wąskotorowych zastępując mocno wysłużone parowozy serii Tw47 oraz Tw53. W zakładach FAUR wytwarzano także bardzo podobne lokomotywy L35H i L35H-MT. Z zewnątrz są prawie nie do odróżnienia – największa różnica to zastosowanie w nich słabszego silnika o mocy 350 KM. Do Polski jednak nie sprowadzono żadnej lokomotywy z rodziny L35H.
Eksploatacja
Polskie Koleje Państwowe zakupiły ogółem 165 sztuk tych lokomotyw, w tym 111 szt. na tor 750 mm (numery inwentarzowe od 239 do 349), 25 szt. na tor 785 mm (numery od 351 do 375) i 29 szt. na tor 1000 mm (numery od 451 do 479). Otrzymały one na PKP numery w serii Lxd2, oznaczającej czteroosiowe lokomotywy spalinowe z silnikiem wysokoprężnym i przekładnią hydrauliczną[uwaga 3]. Lokomotywy te należały do najsilniejszych wąskotorowych lokomotyw w Polsce. Miały spokojny bieg, płynną regulację prędkości nastawnikiem jazdy. Główną wadą tych lokomotyw jest spore Zużycie paliwa, związane przede wszystkim z zastosowaniem silnika z wstępną komorą spalania. Wada ta została znacznie ograniczona poprzez zabudowę silnika 71H12A.
Lokomotywy Lxd2 jeździły po torach prawie wszystkich kolei dojazdowych eksploatowanych przez PKP; obecnie czynne egzemplarze stacjonują na większości czynnych do dzisiejszych czasów kolei. Zdatne do ruchu lokomotywy Lxd2 stacjonują w Lokomotywowniach w Gryficach (Lxd2-471, 472, 473, 479), Koszalinie (Lxd2-476), Piasecznie, Bytomiu-Karbiu (Lxd2-352, 359, 364, 372', 374, 375), Rudach (Lxd2-354, 357, 373, HP-08, HP-09, HP-11), Zbiersku, Śmiglu (Lxd2-266, 241), Krośniewicach, Przeworsku (Lxd2-257, 268, 334), Mławie, Karczmiskach, Jędrzejowie, Nowym Dworze Gdańskim (Lxd2-294, 315, 325), Gnieźnie (Lxd2-313, 343, 344, 369) i Rogowie (Lxd2-249, 264, 265, 309, 316, 340). W trakcie remontu jest lokomotywa z lokomotywowni Cisna-Majdan.
Lxd2 znajdują się także na nieczynnych kolejkach oraz kolejkach w likwidacji – są one poodstawiane w lokomotywowniach, jak w Dobrej Nowogardzkiej (Lxd2-468, 475), lub demontowane i złomowane. Kilka lokomotyw przetransportowano na inne koleje wąskotorowe. Dawniej te lokomotywy stacjonowały również w Piotrkowie Trybunalskim.
Lokomotywy Lxd2 można także zobaczyć w muzeach-skansenach w Sochaczewie, Rudach Raciborskich oraz w gryfickiej filii Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Kilka sztuk Lxd2 sprzedano za granicę między innymi do Czech i Niemiec.
Oprócz lokomotyw Lxd2 jeżdżących na torach PKP, na terenie Polski do dnia dzisiejszego jeżdżą lokomotywy L45H w zakładach przemysłowych. Oprócz 165 szt. lokomotyw dla PKP do Polski trafiło bowiem co najmniej 34 szt., które zakupiły różne gałęzie przemysłu. Lokomotywy te często były nieznacznie zmodyfikowane na zlecenie zamawiającego.
Lokomotywy z rodziny L45H, oraz siostrzane L35H i L35H-MT, najliczniej występowały w Polsce, ale także w innych krajach, głównie byłego bloku wschodniego, m.in. w Rumunii, na Węgrzech (jako seria Mk45) i w Bułgarii, ale także poza granicami Europy, np. w Egipcie, Tunezji i Iraku.
Charakterystyka
Lokomotywa L45H posiada dwa wózki dwuosiowe (układ osi B'B'). Pudło lokomotywy składa się z długiego przedziału maszynowego w przedniej części i krótszego przedziału maszynowego w tylnej części oraz kabiny sterowniczej między nimi, wystającej poza obrys przedziałów maszynowych jedynie na boki. Kabina sterownicza wyłożona jest izolacją dźwiękochłonną i posiada dwoje drzwi bocznych. Pulpity sterownicze znajdują się z prawej strony dla każdego kierunku jazdy. W przednim przedziale mieści się silnik spalinowy, układ chłodzenia, trójfazowy alternator, sprężarka powietrza, przekładnia hydrauliczna, przekładnia nawrotna i dodatkowa, zbiornik paliwa dobowego zużycia (100 l),zbiornik wody układu chłodzenia silnika o pojemności (100 l), układ wylotu spalin, przewody paliwowe, urządzenia układu hydrostatycznego napędu wentylatora układu chłodzenia. W tylnym przedziale szafa osprzętu elektrycznego, główny zbiornik paliwa (1500 l), dwa zbiorniki powietrza (190 l) i podgrzewacz wody WEBASTO a w nowszych VAPOR. (do celów podgrzewania silnika i ogrzewania kabiny). Napęd oryginalnie stanowił silnik wysokoprężny MB 836Bb o mocy 450 KM (330 kW). Napęd z silnika przenoszony jest za pomocą przekładni hydrodynamicznej TH1-V1 typu Voith do przekładni dodatkowej zblokowanej z przekładnią nawrotną, dalej za pomocą wałów na przekładnie osiowe, z zębatymi kołami stożkowymi[11]. Przekładnia hydrauliczna posiada dwa przetworniki momentu obrotowego - przy rozruchu i małych szybkościach działa przetwornik rozruchowy, a przy wyższych szybkościach przetwornik jazdy. Wózki mają hamulce pneumatyczne. Lokomotywa posiada sprężarkę dwustopniową do układu hamulcowego, sterowania i urządzeń pomocniczych, jak syreny, wycieraczki szyb na oknach czołowych i piasecznice[11][12]. .
Lista lokomotyw (fragment)
Nr fabr. | Rok prod. | Stan | Prześwit | Oznaczenie | Silnik |
Aktualne lub ostatnie miejsce stacjonowania |
---|---|---|---|---|---|---|
23115 |
1976 |
odstawiona |
785 |
Lxd2-372' (ex Lxd2-322) |
Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
20566 |
1967 |
złom (2001) |
785 |
Lxd2-351 Lxd2-370' |
Henschel |
Bytom Rozbark |
20567 |
1967 |
sprawna |
785 |
Lxd2-352 | Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
20568 | 1967 | złom (1995) | 785 | Lxd2-353 | Maybach |
Bytom Rozbark |
20569 | 1967 | odstawiona | 785 | Lxd2-354 | Maybach |
Rudy |
20570 | 1967 | złom (2008) | 785 | Lxd2-355 | Maybach |
Rudy |
20571 | 1967 | złom (2000) | 750 | Lxd2-356 | Henschel |
Jędrzejów Wąsk |
20712 | 1968 | sprawna |
750 | Lxd2-258 | Henschel |
Jędrzejów Wąsk |
20727 | 1968 | eksponat / odstawiona (kol. niebieski) |
750 | Lxd2-282 | Maybach |
Przeworsk Wąsk |
20849 | 1969 | odstawiona | 785 | Lxd2-357 pług odśnieżny |
Maybach |
Rudy |
20850 | 1969 | sprzedana za granicę (2002) |
750 | L45H-358 | Maybach |
Lößnitzgrundbahn [13] |
20851 | 1969 | sprawna |
785 |
Lxd2-359 |
Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
20921 | 1970 | złom (1982) | 785 | Lxd2-360 | Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
20922 | 1970 | złom (1995) | 785 | Lxd2-361 | Maybach |
Bytom Rozbark |
20923 | 1970 | złom (2004) | 785 | Lxd2-362 | Henschel |
Bytom Karb Wąsk |
20924 | 1970 | złom (1994) | 785 | Lxd2-363 pług odśnieżny |
Maybach |
Bytom Rozbark |
21271 |
1971 |
sprawna |
785 |
Lxd2-364 |
Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
21272 | 1971 | złom (2004) | 785 | Lxd2-365 | Henschel |
Bytom Rozbark |
21277 | 1971 | złom (2004) | 785 | Lxd2-366 | Henschel |
Bytom Rozbark |
21580 | 1972 | złom (1996) | 785 | Lxd2-367 | Maybach |
Bytom Rozbark |
21581 | 1971 | złom (2004) | 785 | Lxd2-368 | Maybach |
Bytom Rozbark |
23116 |
1976 |
sprawna |
750 |
Lxd2-369 |
Henschel |
Gniezno Wąsk |
23117 | 1976 |
złom (1995) | 785 | Lxd2-370 | Maybach |
Bytom Rozbark |
24071 | 1980 | sprawna (kol. niebieski) |
750 | Lxd2-332 | Henschel |
Jędrzejów Wąsk |
24070 | 1968 | odstawiona |
750 | Lxd2-333 | Henschel |
Jędrzejów Wąsk |
24073 |
1980 |
odstawiona |
785 |
Lxd2-371 |
Henschel |
Bytom (Rozbark) |
24074 |
1980 |
złom (2011) |
785 |
Lxd2-372 |
Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
24331 |
1981 |
sprawna |
785 |
Lxd2-373 |
Maybach |
Rudy |
24332 |
1981 |
sprawna |
785 |
Lxd2-374 |
Henschel |
Bytom Karb Wąsk |
24511 |
1982 |
w trakcie NG |
785 |
Lxd2-375 |
Maybach |
Bytom Karb Wąsk |
21873 |
1973 |
odstawiona |
750 |
Lxd2-309 |
Henschel |
Rogów Towarowy Wąskotorowy |
22182 |
1974 |
odstawiona (wrak) |
750 |
Lxd2-316 |
Henschel |
Rogów Towarowy Wąskotorowy |
23616 |
1978 |
eksponat / odstawiona |
1000 |
Lxd2-462 |
Maybach |
Muzeum w Gryficach |
24504 |
1982 |
odstawiona |
750 |
Lxd2-340 |
Henschel |
Rogów Towarowy Wąskotorowy |
24507 |
1982 |
sprawna |
750 |
Lxd2-343 |
Henschel |
Środa Wielkopolska Wąskotorowa |
24849 |
1983 |
odstawiona (wrak) |
750 |
Lxd2-249 |
Maybach |
Rogów Towarowy Wąskotorowy |
24609 |
1982 |
odstawiona |
750 |
Lxd2-264 |
Henschel |
Rogów Towarowy Wąskotorowy |
24611 |
1982 |
sprawna |
750 |
Lxd2-265 |
Henschel |
Rogów Towarowy Wąskotorowy |
24325 |
1981 |
sprawna |
785 |
HP-Lxd2-09 |
Henschel |
Rudy |
24324 |
1981 |
sprawna |
785 |
HP-Lxd2-08 |
Maybach |
Rudy |
24327 |
1981 |
sprawna |
785 |
HP-Lxd2-11 |
Henschel |
Kolej Torowa w Parku Śląskim w Chorzowie[14] |
24339 |
1981 |
odstawiona (wrak) |
1000 |
Lxd2-466 |
brak danych |
Piaseczno Wąskotorowe |
24617 |
1982 |
sprzedany za granicę (2012)[uwaga 4]. |
1000 |
Lxd2-471 |
Henschel |
Gryfice |
24841 |
1983 |
sprawna |
1000 |
Lxd2-472 |
Maybach |
Gryfice |
24842 |
1983 |
w trakcie NG |
1000 |
Lxd2-473 | Henschel |
Gryfice |
24843 |
1983 |
odstawiona (kol. niebieski) |
1000 |
Lxd2-474 | Maybach |
Gryfice |
24844 |
1983 |
sprawna |
1000 |
Lxd2-475 | Henschel |
Koszalin Wąskotorowy |
24845 |
1983 |
sprawna |
1000 |
Lxd2-476 | Henschel |
Koszalin Wąskotorowy |
25017 |
1985 |
w trakcie NG |
1000 |
Lxd2-478 | Henschel |
Gryfice |
25018 |
1985 |
sprawna |
1000 |
Lxd2-479 | Henschel |
Gryfice |
Uwagi
- ↑ W wersji zmodernizowanej przez PKP
- ↑ W wersji zmodernizowanej przez CFG
- ↑ W przeciwieństwie do lokomotyw normalnotorowych PKP, oznaczenie serii Lxd2 nie oznacza wyłącznie typu L45H, lecz w praktyce jest z nim utożsamione.
- ↑ W 2012 roku lokomotywa została zamieniona w Niemczech za parowóz Px48-3913
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 http://hu.wikipedia.org/wiki/Mk45
- ↑ 2,0 2,1 http://www.railfaneurope.net/pix/rs/narrow_gauge/diesel/pix.html
- ↑ 3,0 3,1 http://www.jernbane.net/db/type.asp?ID=4100
- ↑ 4,0 4,1 http://www.railfaneurope.net/pix/ro/narrow_gauge/diesel/pix.html
- ↑ 5,0 5,1 http://www.lokalbahnen.at/bergstrecke/index.html
- ↑ 6,0 6,1 http://lokforum.com/gallery/thumbnails.php?album=103
- ↑ 7,0 7,1 http://rail.phototrans.eu/2415,176,55,0,f.html
- ↑ http://yves.ocquident.free.fr/
- ↑ http://yves.ocquident.free.fr/Pages/fichelocomotive.php?Idloco=33
- ↑ http://yves.ocquident.free.fr/Pages/fichelocomotive.php?Idloco=34
- ↑ 11,0 11,1 Stefan Więckowski, Współczesny tabor kolejek wąskotorowych w: Młody Technik 6/1987, s.44
- ↑ Obsługa i utrzymanie lokomotywy spalinowej serii Lxd2. Ministerstwo Komunikacji - Centralny Zarząd Kolei Dojazdowych, 1976.
- ↑ Wykaz taboru Lößnitzgrundbahn (dostęp: 06.11.2011)
- ↑ Strona internetowa Parku Śląskiego (dostęp: 18.06.2014)
Ta strona zawiera treści z Wikipedii. Oryginalny artykuł był umieszczony pod nazwą L45H. Lista autorów jest dostępna w historii strony. Tekst z Wikipedii jest udostępniony na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.